न्यायकोशः /486
This page has not been fully proofread.
४३२
न्यायकोशः ।
इत्यादौ । यथा वा द्रव्यं निरूपयतीत्यादौ निरूपयत्यर्थः । अत्र तारा. /
विशिष्टैकार्थस्य धात्वर्थस्य एकदेशे ज्ञानांशे द्रव्यस्य द्वितीयार्थविषयताः ।
निरूपित विषयितयान्वयः ( ग० व्यु० का० २ पृ० ४६ ) । तथा च /
द्रव्यविषयकज्ञानानुकूलशब्दप्रयोगकर्ता इति बोधः । यथा वा
हेत्वाभासास्तत्त्वनिर्णयप्रयोजकत्वान्निरूप्यन्ते ( चि० २) इत्यादौ ॥
(
अत्रेदं बोध्यम् । निरूपणप्रतिज्ञाफलं तु शिष्यावधान मेवेति ( म
पृ० ३३ ) । २ विचार: । ३ निदर्शनम् । ४ आलोकः इति का रहा.
प्र० ३
आहुः ( वाच० ) ।
-
निरूपितत्वम् – स्वरूपसंबन्ध विशेषः । यथा राज्ञः पुरुष इत्यादौ पुरुषि
स्वत्वे राजनिष्ठस्वामित्वनिरूपितत्वम् । शिष्टं तु निरूपकत्वशब्दे
निरूप्यत्वम् – निरूपितत्वम् ।
निरोधः– चित्तस्यावस्थाविशेषः । निरुध्यन्तेस्मिन्प्राणाद्या श्चित्तवृत्तयः
व्युत्पत्तेः ( सर्व० सं० पृ० ३६५ पातञ्ज ० ) ।
निगेम: - पुत्र्युद्वाहस्तु निर्गमः ( पु० चि० पृ० ४५०)"
हरी
निर्जरा-
निर्जर: – आस्रवः कर्मणां बन्धो निर्जरस्तद्वियोजनम् (आईतदर्शनर
-[क] अर्जितस्य कर्मणस्तपःप्रभृतिभिरि
तत्त्वम् ( सर्वे० पृ० ८० आई० ) । [ ख ] यत्कर्म तपोबलात्
छात
नयोदयावलिं प्रवेश्य प्रपद्यते तत्कर्म निर्जरा । यदाह संसार बनिय
तानां कर्मणां जरणादिह । निर्जरा संमता द्वेधा सकामाकामनिर्जरा ॥"
सकामा यमिनामकामा त्वन्यदेहिनाम् इति (सर्व० सं० पृ००
निर्णयः – १ [क] तदभावाप्रकारकं तत्प्रकारकं ज्ञानम् (गौर
—
-
-
निर्जल
ee
द्विविधम् । प्रत्यक्षम् अनुमानं च । तत्राद्यं यथा स्थाणुपुरुषयोता
अत्रोच्यते । निर्णयो विशेषदर्शनजमवधारणम् संशयविरोधि /"
न्यायकोशः ।
इत्यादौ । यथा वा द्रव्यं निरूपयतीत्यादौ निरूपयत्यर्थः । अत्र तारा. /
विशिष्टैकार्थस्य धात्वर्थस्य एकदेशे ज्ञानांशे द्रव्यस्य द्वितीयार्थविषयताः ।
निरूपित विषयितयान्वयः ( ग० व्यु० का० २ पृ० ४६ ) । तथा च /
द्रव्यविषयकज्ञानानुकूलशब्दप्रयोगकर्ता इति बोधः । यथा वा
हेत्वाभासास्तत्त्वनिर्णयप्रयोजकत्वान्निरूप्यन्ते ( चि० २) इत्यादौ ॥
(
अत्रेदं बोध्यम् । निरूपणप्रतिज्ञाफलं तु शिष्यावधान मेवेति ( म
पृ० ३३ ) । २ विचार: । ३ निदर्शनम् । ४ आलोकः इति का रहा.
प्र० ३
आहुः ( वाच० ) ।
-
निरूपितत्वम् – स्वरूपसंबन्ध विशेषः । यथा राज्ञः पुरुष इत्यादौ पुरुषि
स्वत्वे राजनिष्ठस्वामित्वनिरूपितत्वम् । शिष्टं तु निरूपकत्वशब्दे
निरूप्यत्वम् – निरूपितत्वम् ।
निरोधः– चित्तस्यावस्थाविशेषः । निरुध्यन्तेस्मिन्प्राणाद्या श्चित्तवृत्तयः
व्युत्पत्तेः ( सर्व० सं० पृ० ३६५ पातञ्ज ० ) ।
निगेम: - पुत्र्युद्वाहस्तु निर्गमः ( पु० चि० पृ० ४५०)"
हरी
निर्जरा-
निर्जर: – आस्रवः कर्मणां बन्धो निर्जरस्तद्वियोजनम् (आईतदर्शनर
-[क] अर्जितस्य कर्मणस्तपःप्रभृतिभिरि
तत्त्वम् ( सर्वे० पृ० ८० आई० ) । [ ख ] यत्कर्म तपोबलात्
छात
नयोदयावलिं प्रवेश्य प्रपद्यते तत्कर्म निर्जरा । यदाह संसार बनिय
तानां कर्मणां जरणादिह । निर्जरा संमता द्वेधा सकामाकामनिर्जरा ॥"
सकामा यमिनामकामा त्वन्यदेहिनाम् इति (सर्व० सं० पृ००
निर्णयः – १ [क] तदभावाप्रकारकं तत्प्रकारकं ज्ञानम् (गौर
—
-
-
निर्जल
ee
द्विविधम् । प्रत्यक्षम् अनुमानं च । तत्राद्यं यथा स्थाणुपुरुषयोता
अत्रोच्यते । निर्णयो विशेषदर्शनजमवधारणम् संशयविरोधि /"