न्यायकोशः /348

2023-02-26 03:10:34 by ambuda-bot

This page has not been fully proofread.

२९४

न्यायकोशः ।

जिज्ञासायां धूमवत्त्वात् इत्युत्तरं च ( दीधि० हेतु० पृ० १७६)
इत्यादौ । [ख ] अवान्तरधर्मप्रकारकज्ञानेच्छा । इयं च विशे
•षजिज्ञासेत्युच्यते ( ग० सव्य० ) । यथा घटे द्रव्यत्वेन ज्ञातेपि
कोसौ इति विशेषतो जिज्ञासोदेति । [ग] विशेषज्ञानगोचरेच्छा । तब
ज्ञानं स्वनिष्ठम् परनिष्ठं वा । तेन जल्पकथायां परं प्रति न प्रश्नानुपपत्तिः
( म० प्र० ३ पृ० ३४ ) । २ विचारः । यथा अथातो धर्मजिज्ञासा
(जै० सू० १११११ ) ॐ अथातो ब्रह्मजिज्ञासा ॐ ( ब्र० स०
१।१।१ ) इत्यादौ । यथा वा दुःखत्रयाभिघाताजिज्ञासा तदवघातके

हेतौ ( सां० का ० ) इत्यादौ विचारो जिज्ञासापदार्थः ।

-

जिन: – अर्हन्नामकस्तत्त्वज्ञानोपदेष्टा । यथा हस्तिना पीड्यमानोपन
• गच्छेज्जैनमन्दिरम् इत्यादौ जिन: ( वाच० ) । जिनलक्षणं तु
दर्शनसंग्रहे उक्तम् । तद्यथा बलभोगोपभोगानामुभयोर्दानलाभयोः /
• अन्तरायस्तथा निद्रा भीरज्ञानं जुगुप्सितम् ॥ हिंसा रत्यरती रागद्वेषा
वविरतिः स्मरः। शोको मिथ्यात्वमेतेष्टादश दोषासः ॥

देवो

स

गुरुः
६:

सम्यक्तत्त्वज्ञानोपदेशकः

आहे ० ) । तन्मतादिकं तु स्याद्वादादिकम् जीवस्य देहपरिमाणरूप
• त्वनिरूपणादिकं च सर्वदर्शनसंग्रहे आईतदर्शने अन्यजैनप्रन्थेषु

: ( सर्व० सं०

जिनो
५० ८६-८७

द्रष्टव्यम् ।

जीवः - १ ( आत्मा ) [क] यो घ्राणादीनां करणानां प्रयोक्ता स आत्मा
( वै० उ० ३।११२ ) । जीवात्मैवायं क्षेत्रज्ञादिपदवेदनीयः (सि०
च० १ आत्म० पृ० १२) । जीवलक्षणं च इच्छाद्वेष प्रयत्न सुरू
( त० दी० १ पृ० ११ ) इति वा । जन्यज्ञानाधिकरणत्वम् (सि०

खदुःखादिकम्

व० १ पृ० १२) इति वा । जीवसद्भावे प्रमाणं प्रत्यक्षमेव ।
अहं सुखी अहं दुःखी इत्यादिमानसप्रत्यक्षविषयत्वात् ।
( प्र० प्र० प्रमे० पृ० १० ) ( मु० १ ) ।

इति

• विषयः इति वैशेषिका आहुः । अयमाशयः अहं सुखी इत्याद्या कारक

जीवो

न

०

Pa

नैयायिका

प्रत्यक्ष