2023-04-11 15:03:27 by dmraviteja
This page has been fully proofread once and needs a second look.
सारविवेचिनोव्याख्या संवलितः
मध्
मप्यङ्गं केवलं पठ्यते तदपि प्रकरणेन विनियुज्यते । यद्यपि विकृतेः कथं
भावाकाङ्क्षा प्राकृतैरे
धानं तत्र तद्विधानं याव
विकृतेराका
तस्य प्रकरणाद्विकृत्यर्थत्वम्, यथा
[commentary]
प्राकृताङ्गानुवादेन विधानाभावेऽपि प्राकृताङ्गानुवादेन विहितधर्ममध्ये पठितस्या-
प्यपूर्वाङ्गस्य प्रकरणग्राह्यता सम्भवतीत्याह-
इ० -
काङ्क्षा प्राकृतैस्तदनुवादेन विहितैर्वा शाम्यतीति कथमुभयभिन्नस्यास्यापूर्वाङ्गस्य
प्रकरण
रमेव शा
सम्भवति प्रकरणग्राह्यतेति परिहरति
प्रधानप्राकृताङ्गधर्मयोर्मध्ये पठितस्याप्यपूर्वाङ्गस्य सन्दंशेन प्रकरण
मनहोमेष्विति । 'वैश्वदेवीं साङ्ग्रहणीं निर्वपेत् ग्रामकामः' इति साङ्ग्रहणेष्टिं
विधाय तदनन्तरं "
विहितेषु होमेष्वित्यर्थः
मैत्रायणीयसंहितायां "यत् प्रयाजानां पुरस्तात् जुहुयात् बहिरात्मानं सजाता-
नां दध्यात्, यदनूयाजानां परस्तात् जुहुयात् स्वर्
जुहोति" इति वाक्येन प्राकृतप्रयाजानुयाजमध्य एवामनहोमानां विधानात् । अत एव
मिश्रैरपि न्यायरत्नमालायां 'विकृतिष्वपि यत्प्राकृताङ्गमध्ये पठितं, यथा-आमन-
होमः', इति प्राकृताङ्गमध्यपाठ एवोक्तः । शास्त्रदीपिकायामपि "आमनहोमानाञ्च
प्राकृताङ्गमध्यविहितत्वेने" त्युक्तम् । तन्त्ररत्नेऽपि च "प्राकृतास्तावदाका
गृह्यन्ते । तयोर्द्वयोः प्राकृतयोः परामृश्यमानयोर्मध्ये पतितमपूर्वम
काङ्क्षायामव्यावृत्तायां विधीयमानं आकाङ्क्षापरनामधेयप्रकरणेन गृह्यते; यथा-
"यत्मयाजानां पुरस्तात् जुहुयात् बहिरात्मानं सजातानां द
परस्तात्, स्वर्गं लोकमपक्रामेत्, मध्ये जुहोति, मध्यत एव सजातानामात्म-
न्धत्ते" इत्येवं परामृश्यमाना
प्रयाजानूयाज
र्तित्वस्यैवोक्तत्वात् प्राकृता
तन्त्ररत्ने प्रकरणग्राह्यत्वोक्तावपि शास्त्रदीपिकायां सन्निधि
त्वस्यापि सम्भवात्" इत्यपिना प्रकरणग्राह्यत्वेऽस्वरसः सूचितः । अत एव च न्याय-
सुधायां बलाबलाधिकरणे आमनोमानां सन्निधिविषयतैवो
ह्यत्वम् ? इत्यत आह
[^१
& मो० न्या०