2023-04-06 10:56:20 by dmraviteja
This page has been fully proofread once and needs a second look.
सारविवेचनी व्याख्यासंवलितः
५६
षेधाद्वा यो बाधः स प्राप्तबाधः । यथा
नात्, यथा वा
त्र्येष्टौ होतृवरणस्य
च खादिरत्ववाधः प्राप्त
खादिरत्वाविषयत्वे प्राप्त्यभावात्तदनुपपत्तिः स्यादिति ।
उच्यते--तार्तीय
रणं च तार्तीयम् । तेन तद्विनियुक्तौ
नहि वैकृतेन प्राकृतबाधः प्राप्तबाध एवेति कुलधर्मः ।
a
वस्तुतस्तु प्राप्तबाध एवायम् । न च खादिरत्वस्य चोदका
[commentary]
एवमप्राप्त
प्रत्यास्
प्रत्याम्नानात् विरुद्धपदार्थाम्नानात् । अर्थलोपात् अर्थस्य प्राकृतस्य प्रयोजनस्य
लोपात् । प्रतिषेधात् न कुर्यादिति शब्दतो वारणात् । प्राकृतानां कुशानामिति प्रकृतौ
दर्शपूर्णमासयोः 'कोशं बर्हि' रित्यनेन विहितानामित्यर्थः । प्रतिकूलेति। "रौद्रीं
रोहिणीमाल
बर्हिःकार्ये शराणां विधानादित्यर्थः । कृष्णलेष्विति । "प्राजापत्यं घृते चरुं निर्व-
पेत् शतकृष्णलमायुष्कामः" इति विहितायुष्कामेष्
पादिति । कृष्णलानां स्वर्णखण्डरूपतया तत्र वैतुष्यस्यासम्भवादिति भावः । पित्र्ये-
ष्टाविति । महापितृयज्ञ इत्यर्थः । होतृवरणस्येति । अस्याश्च दर्शपूर्णमास
स्
त्वेन ततो
कुशानां वैकृतैश्शरैर्बाधो यथा प्राप्तबा
एव वक्तव्यः । एवं च यदि न चोदकः खादिरत्वं विषयीकरोति तदा खादिरत्वस्याप्राप्त-
त्वादेव कथं तत्र प्राप्तबाधव्यवहारः सङ्गच्छेतेत्याह--चोदकस्येति । अनुपपत्तिस्
दिति । एवञ्च "
विषयकत्वमवश्यं वक्तव्यं भवतीति भावः । तद्विनियुक्तेति । प्रकरणविनियुक्
इतरस्य खादिरत्वस्य स्थानप्रमाणविनियुक्तस्य । ननु वैकृतेन प्राकृतबा
त्वाङ्गीकरणात् कथं सोऽप्राप्तबा
प्राप्तबाघ-
नन्वेवं सति यत्र प्रत्याम्नानात् प्रतिषेधाद्वा बा
सम्भवेन प्राप्तबा
नचास्य प्राधान्येन अध्यायार्थत्वाभावेऽपि
च्यम् । तथात्वे प्राप्तबा
खादिरत्वस्य चोदकविषयत्वमङ्गीक्रियते ? न वा ? अन्त्ये तस्य प्राप्त्यभावेन कथं तस्य
बाघः
बाधः प्राप्तबाधो भवेत् १ अङ्गीकरणे वा तेनैव यूपस्य नैराकां
प्रकरण
[^२
-