2023-04-06 10:26:30 by dmraviteja
This page has been fully proofread once and needs a second look.
[ प्रकरण-
चादृष्टरूप-
वाच्यम् ।
त्वात्तेनैवौदुम्
यूपस्य केवला
ष्टार्
रोपादानं न स्यात्,
कदरेण क्रियत इत्यत्र प्रमाणमस्ति । अत एव ना
।
तदुक्तम्-
2 VISK
'न देवताग्निशब्द
अन्यार्थत्वात्
षु । तस्मान्न यूपस्य केवला
इति सांप्रदायिकाः ।
२
-
—
-
-
एवं चौदुम्बरत्वस्य न यूपमात्रेण नैराका
न्तरेणापि सम्भवात् । अतश्चास्त्यौदु
[commentary]
न्तानुधावनं न युक्तमित्याशङ्कयाह
ष्टरूपत्वेन तदर्थत्वेऽप्याघानस्य तेनैव यथा नैराकाङ्
तद्रूपत्वे केवलादृष्टरूपत्वे । खादिरत्वादिकमित्या
ते । अभावे अपचारे । कदरः श्वेतखदिरः । उपादानाभावे हेतुमाह
कुतो न ? अत आह
प्रमाणाभावादेव । अदृष्टार्थानां प्रतिनिध्यभावे षाष्ठं सूत्रं प्रमाणयति
नेति । देवता इन्द्रादि । अग्निः आहवनीयादिः । शब्दो मन्त्रः । क्रिया प्रयाजप्रो-
क्षणादिः । देवताश्च अग्नयश्च शब्दाश्च क्रियाश्च, तेषां समाहारः देवताग्निशब्द
एते न प्रतिनिधेयाः, अदृष्टार्थत्वादिति सूत्रार्थः । सूत्रमिदं "अन्यार्थसंयोगा" दिति संयोग-
पदघटितमेवोपलभ्यतेऽन्यत्र । व्याख्यातं च
दिति दृश्यते । कदरस्य खदिरप्रतिनिधित्वाभावे इष्टापत्तौ ग्रन्थविरोधमाह
ति । ग्रन्थे
युक्तेः । दृष्टादृष्टेति । दृष्टानां छेदनतक्षणादीनां
समुदाय इत्यर्थः । सांप्रदायिका इति । पार्थसारथिमिश्रप्रभृतय इत्यर्थः । उक्तं हि
पार्थसारथिमिक्षैः--"न तु यूपाख्यमेकं किञ्चिदस्ति । यदुत्पत्युपयोगिनः परि-
व्याणादयः परिधौ लुप्तार्थाः स्युः । छेदनादिविधयो हि सर्वे परस्परानपेक्षाः
काष्ठगतं दृष्टमदृष्टं वा यथायथं कार्यं गमयन्ति" इति । छेदनप्रोक्षणादिजन्य
ष्टा
.
यूपमात्रेण यूपस्वरूपमात्र
स्वरूपे आनर्थक्यात् अपूर्वपर्यन्तानुधावनस्यावश्यकत्वेन अस्त्येवापूर्वविषयिणी औदुम्ब
रत्वस्याकां
- प्र
क्षत्वादुभयाकाङ्क्षाभावेन कथं प्रकरण
a