2023-03-06 15:48:18 by dmraviteja
This page has been fully proofread once and needs a second look.
[ श्रुति-
१
तदा तैर्यागेऽनुष्ठितेऽपूर्
याश्रुत्या तण्डुलनिर्वृत्तिप्रणाड्या यदपूर्वसाधनं
इति । एवं सर्वेष्वव्यङ्गेषु अपूर्वप्रयुक्तत्वं वेदितव्यम् ।
त
याश्रुत्या तण्डुलनिर्वृत्तिप्रणाड्या यदपूर्वसाधनं
इति । एवं सर्वेष्वप्यङ्
एवं 'इमामगृभ्णन् रशनामृतस्येत्यश्चाभिधानीमादत्त' इत्यत्रापि द्विती
याश्रुत्या मन्त्रस्याश्वाभिधान्य
न्य
तन्न, तथा सति वाक्याल्लिङ्गस्य बलीयस्त्वेन यावद्वाक्यादश्वाभिधान्यङ्गं
भवति तावल्लिङ्गा
त्यस्येव सदनाङ्गत्वम् । श्रौतविनियोगपक्षे तु यावल्लिङ्गा
(
[^२
ऐन्द्रया ऋचो गार्हपत्योपस्थानाङ्गत्ववदश्वामिधान्यां विनियोगः क्रियते इति
युक्तं मन्त्रस्याश्वाभिधान्यङ्गत्वम् । तस्माच्छ्
३०
[commentary]
णाभावादित्याशयः । अपूर्वसाधनत्वप्रयुक्तमिति ।
तन्निष्ठप्रयोजकतानिरूपितप्रयोज्यताशालीत्यर्थः । अत्र प्रयोज्यत्वं न परम्पराजन्यत्वरू-
पम् । प्रोक्षणादेरपूर्वजन्यत्वाभावात्, किन्तु अनुष्ठाप्यत्वरूपम्, अपूर्
व्रीहिषु प्रोक्षण
म्बन्धित्वबोधकप्रकरणमन्त
लनिर्वृत्तिप्रणा
वृत्त्यर्थमिदं विशेषणम् । यदपूर्वसाधनमिति । एवं च अपूर्वसाधनत्वस्यैवोद्देश्यता-
वच्छेदकत्वात् वीहित्वादेरुद्देश्यतावच्छेदककोटावप्रवेशात् सिद्
तण्डुलनिष्पत्तिप्रणाड्येतिविशेषणाच्च नाज्यादिषु प्रोक्षणप्रसक्तिरित्याशयः । सर्वेष्व
पो
पीति । यत्र दृष्टार्थता न सम्भवति, तादृशाङ्गेषु केवलापूर्वप्रयुक्तत्वम्, यत्र तु दृष्टार्थता,
तत्र नियमापूर्वप्रयुक्तत्वमित्यर्थः ।
द्वितीया श्रुतेरुदाहरणान्तरमाह--एवमिति । इमामगृभ्णन्निति । अस्ति महाग्निचय-
<flag>क</flag>प्रकरणे उख्याग्निर्मुञ्जमये शिक्येऽवधाय संवत्सरं यावत् यजमानेन भरणीयः । तादृशा-
ग्न्याधारपात्रमुखा। सा च मृदा निर्मातव्या तत्र मृदाहरणार्थ
गर्
तत्राश्वगले
भिधानीं अश्वरशनाम् । अनेन मन्त्रेणाश्वरशनां गृह्णीयादित वाक्यार्थः । द्वितीया-
श्रुत्येति मध्यमपदलोपिसमासः । अत्र मन्त्रस्य इतिकरण
श्वाभिधान्यङ्गत्वं इति वदतां पार्थसारथिमिश्राणां मतमनूद्य दूषयति
•
बलीयस्त्वेनेति । एतच्चोपरिष्टान्निरूपयिष्यते । रशनामात्रेति । रशनाद्वयेत्यर्थः ।
त
स्योनं त इति । एतद
विनियोजकत्वाभावेन श्रुतिं कल्पयित्वैव विनियोजकत्वं वाच्यम् । अतश्च यदा लिङ्गेन
[^१