2023-02-20 11:47:46 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
(१०) सोमखरस्य ---
एतस्यैव हविर्धानस्या सोपस्तम्भनमुपरवपांसुभिश्चतुरथं
सोमपात्रेभ्यः माप्तम् । पुरस्तात् सञ्चरं शिनष्टि ॥ ११-१३-८, ६ ॥
(११) सोमखरस्थपात्राणाम् -
खरं करोति
खरे पात्राणि प्रयुनक्ति । दक्षिरोंडस उपोशुपात्रम् । उत्तरमन्तर्यामस्य ।
ते श्रन्तरेण श्रावाणमुपांशुसवनं दक्षिणामुखं संस्पृष्टं पात्राभ्याम् । तमपरेण
प्रत्यञ्चि द्विदेवत्यपात्राणि । तान्यन्तरेण प्रबाहुक शुकामस्थिनोः पात्रे । ते
अपरेण प्रबाहुगृतुपात्रे । दक्षिणस्यां श्रोण्यामाग्रयणस्थालीम् । उत्तरस्या-
मुक्थ्यस्थालीम् । उपथ्यपात्रं च तस्या उत्तरम् । स्थाल्यावन्तरेण त्रीण्यु.
दश्चर्यातिप्राह्यपात्राणि आग्नेयमैन्द्रं सौर्यमिति । उत्तरेंऽसे दधिग्रहपात्रम् ।
एतस्यैष हविर्धानस्याग्रेणोपस्तम्तनमादित्यस्थालीम् । आदित्यपात्रञ्च तस्या
उत्तरम् । उत्तरस्य हविर्धानस्याप्रेणोपस्तम्भनमनुपप्ते ध्रुवस्थालीम् । मध्ये
परिष्लवाम् । यथावकाशं दश चमसान् । दक्षिणस्य हविर्धानस्याघस्तात्
पश्चादक्षं द्रोणकलशं सदशापवित्रम् । उत्तरस्य हविर्धानस्योपरिष्टान्नीडे
श्राघवनीयम् । प्रधुरे पूतभृतम् । एतस्यैव हविर्घानस्याथस्तात् पश्चादक्षं
त्रीनेकघनान् घटान् ॥ १२-१, १२-२-१-१३ ॥
(१२) यूपावटस्य---
अग्रेणाहवनीयं यूपावटं परिलिखत्यर्धमन्तर्वेद्यध बहिर्वेदि । ७-६-६ ॥
(१३) नाभेः-
प्रथास्या मध्ये प्रादेशमात्र गोपदमात्रीमश्वशफमात्र वोत्तरनाभिं चतु-
स्त्रक्तिं कृत्वा ॥ ७-५-१॥
एतेषां सूत्राणामर्थो प्रन्थविस्तरभिया न विवृतः । स च दीपिकादितो-
ऽवगन्तव्यः ॥
(१४) सौमिक महावेदिनिर्माणप्रकार:-
मीयते सौमिकी वेदिः प्रक्रमैडिदशाकुलैः ।
आदौ त्रिषु नवद्वयेकचन्द्रद्विशरभूद्विषु ॥ १ ॥
पकैकं द्विशरैकेषु शङ्कवो दश पञ्च च ।
षट् त्रिंशिका मानरजुः तस्याः द्वयष्टेषु लक्षणम् ॥ २ ॥
विमाने पाशयोर्मध्यं प्रक्रमा द्वादश स्मृताः ।
श्रोणी पञ्चदशस्वाद्ये सदोऽनन्तरतुर्थयोः ॥ ३ ॥
तत्कोणाः पञ्चमोनेषु भास्करेषु दशस्वपि ।
तृतीये द्वयन्तराधिष्ण्यास्तेषां प्रादेशतो भ्रमः ॥ ४ ॥
रुद्वेषु सप्तदशसु शङ्कपादोनितेविह।
आग्नीधं तत्पश्चमे तु धिष्ण्यौ द्वादशसु स्मृतौ ॥ ५ ॥
एतस्यैव हविर्धानस्या सोपस्तम्भनमुपरवपांसुभिश्चतुरथं
सोमपात्रेभ्यः माप्तम् । पुरस्तात् सञ्चरं शिनष्टि ॥ ११-१३-८, ६ ॥
(११) सोमखरस्थपात्राणाम् -
खरं करोति
खरे पात्राणि प्रयुनक्ति । दक्षिरोंडस उपोशुपात्रम् । उत्तरमन्तर्यामस्य ।
ते श्रन्तरेण श्रावाणमुपांशुसवनं दक्षिणामुखं संस्पृष्टं पात्राभ्याम् । तमपरेण
प्रत्यञ्चि द्विदेवत्यपात्राणि । तान्यन्तरेण प्रबाहुक शुकामस्थिनोः पात्रे । ते
अपरेण प्रबाहुगृतुपात्रे । दक्षिणस्यां श्रोण्यामाग्रयणस्थालीम् । उत्तरस्या-
मुक्थ्यस्थालीम् । उपथ्यपात्रं च तस्या उत्तरम् । स्थाल्यावन्तरेण त्रीण्यु.
दश्चर्यातिप्राह्यपात्राणि आग्नेयमैन्द्रं सौर्यमिति । उत्तरेंऽसे दधिग्रहपात्रम् ।
एतस्यैष हविर्धानस्याग्रेणोपस्तम्तनमादित्यस्थालीम् । आदित्यपात्रञ्च तस्या
उत्तरम् । उत्तरस्य हविर्धानस्याप्रेणोपस्तम्भनमनुपप्ते ध्रुवस्थालीम् । मध्ये
परिष्लवाम् । यथावकाशं दश चमसान् । दक्षिणस्य हविर्धानस्याघस्तात्
पश्चादक्षं द्रोणकलशं सदशापवित्रम् । उत्तरस्य हविर्धानस्योपरिष्टान्नीडे
श्राघवनीयम् । प्रधुरे पूतभृतम् । एतस्यैव हविर्घानस्याथस्तात् पश्चादक्षं
त्रीनेकघनान् घटान् ॥ १२-१, १२-२-१-१३ ॥
(१२) यूपावटस्य---
अग्रेणाहवनीयं यूपावटं परिलिखत्यर्धमन्तर्वेद्यध बहिर्वेदि । ७-६-६ ॥
(१३) नाभेः-
प्रथास्या मध्ये प्रादेशमात्र गोपदमात्रीमश्वशफमात्र वोत्तरनाभिं चतु-
स्त्रक्तिं कृत्वा ॥ ७-५-१॥
एतेषां सूत्राणामर्थो प्रन्थविस्तरभिया न विवृतः । स च दीपिकादितो-
ऽवगन्तव्यः ॥
(१४) सौमिक महावेदिनिर्माणप्रकार:-
मीयते सौमिकी वेदिः प्रक्रमैडिदशाकुलैः ।
आदौ त्रिषु नवद्वयेकचन्द्रद्विशरभूद्विषु ॥ १ ॥
पकैकं द्विशरैकेषु शङ्कवो दश पञ्च च ।
षट् त्रिंशिका मानरजुः तस्याः द्वयष्टेषु लक्षणम् ॥ २ ॥
विमाने पाशयोर्मध्यं प्रक्रमा द्वादश स्मृताः ।
श्रोणी पञ्चदशस्वाद्ये सदोऽनन्तरतुर्थयोः ॥ ३ ॥
तत्कोणाः पञ्चमोनेषु भास्करेषु दशस्वपि ।
तृतीये द्वयन्तराधिष्ण्यास्तेषां प्रादेशतो भ्रमः ॥ ४ ॥
रुद्वेषु सप्तदशसु शङ्कपादोनितेविह।
आग्नीधं तत्पश्चमे तु धिष्ण्यौ द्वादशसु स्मृतौ ॥ ५ ॥