2023-05-09 06:17:16 by dmraviteja
This page has been fully proofread once and needs a second look.
मीमांसान्यायप्रकाशः
[ श्रार्थी भावना-
यन्मतेऽप्यन्योत्पादनानुकूलं व्यापार
गमनातिरिक्तव्यापारानुपलब्धेः रथो गच्छतीति प्रयोगस्यौपचारिकत्वमेवेति ।
अतश्च प्रयत्न एवार्थीभावना । यथा
2
प्रयत्नव्यतिरिक्तार्थी
वक्तुमाख्यातवाच्येह प्रस्तुतेत्युपरम्यते ॥ इति ॥
अन्ये त्वाहुः
व्यापारे कृते करणं फलोत्पादनाय समर्थं भवति तादृशो व्यापार इति यावत् ।
स एव चाख्यातार्थः । कुठारेण छिनत्
मतिः
भवतीति । एवं 'यजेत स्वर्गकाम' इत्यस्यायमर्थः-यागेन न तथा
–
[commentary]
नुपपत्तिमाशङ्कय परिहरति--न चेति । वो
तद्गतमित्यर्थः । आरोप्येति । शक्यतावच्छेदकलाघवानुसारेण तादृशा
नातीव दोषायेति भावः । उक्तं हि न्यायसुधायाम्-
"स्त्रीत्वाभावेऽपि खट्वादो टा
प्रयुज्यते तथाख्यातं यत्नाभावेऽप्यचेतने ।
वो
उपपाद्यः प्रयोगोऽत्र मुख्यार्थानुपपत्तितः" इति ।
परमतेऽप्ययं दोषस्तुल्य एवेत्याह-
व्यापारः
लव्यापारातिरि
तन्मतेऽप्यौपचारिकत्वं तुल्यमेवेति भावः । अस्मिन्नर्थे न्यायसुधोक्तामेव कारिकां प्रमाण-
यति प्रयत्नेति । स्पष्टोऽर्थः ।
-
एवं न्यायसुधाकृन्मतमुपवर्ण्य पार्थसारथिमिश्रमतमुपवर्णयति--अन्ये त्विति ।
भवितुः भवनकर्तुः उत्पत्तुः
कस्य प्रयोजकस्य देवदत्तादेः यो व्यापारः स एव भावनापदवाच्य इत्यर्थः ।
पत्यर्थमाह
कारी भवति स एवाख्यातार्थ इति फलितम् । कथमिदं प्रतीयते तादृश एव व्यापा
आख्यतार्थ इति ? अतः तदुपपादयितुं प्रथमं तावत् लोके त
रेणेति । व्याप्रिये
न तु विशेषरूपेण । तत्तु प्रमाणान्तरसंवेद्यमेवे
एवमिति । यागादेः करणत्वं श्रुतम् । न केवलेन तेनान्या
शक्यमिति
[^१