2023-03-28 11:18:55 by Veera Raagavan
This page has not been fully proofread.
[ नामधेय-
वार्थ
मानयो
म
अनुवादत्वोक्तिस्तूभयत्र तुल्येति
मा
ग्नये चे"ति वाक्ये "
केवलस्यैव देवतात्वावगतेः
न गुणविशिष्टस्य देवतात्वं "विष्णुरुपांशु यष्टव्य" इत्यर्थवादे केवलस्यैव
संकीर्तनात्तद्वदिति
अतश्च मान्त्रवर्णिक
[commentary]
पुनर्विधिः प्रतिप्रसवविधिः । एव
मिश्रलिङ्गकमन्त्रविधिबलात् निवृत्तौ अनेन विधिना तत्प्राप्तिः प्रतिप्रसूयत इत्यङ्गी कारे
पीत्यर्थः
प्रातर्होम एवेति व्यवस्था करणेनेत्यर्थः
`मस्
मत्पक्षेऽपि तत् तुल्यमेवेति कुतोऽहमेव पर्यनुयोज्यः इत्याह
'यदग्नये' 'यत्सूर्याय' इति वाक्ययोर्देवताद्वयविधिपक्षे तद्वाक्यगतसायंप्रातः पदे
व्यवस्थां प्राप्तकालानुवादके एव इति यद्युच्येत तदस्मस्पक्षेऽपि तुल्यमित्यर्थः
T
>
द्वितीयं दूषण
प्रतिपाद्यगुणानां द्रव्यत्याग
व तत्वावश्यम्भावस्य दशमे साधितत्वात्
गुण
इत्यादिपदेन प्रजापत्यग्नीषोमाः परिगृह्यन्ते
मोमसान्यायप्रकाशः
एवञ्चाग्नेर्मान्त्रवर्णिकत्वा
यविधानकृत
'अग्नेः प्रजापतेश्च विधौ
मभिव्याहृतस्यै
ग्राहकत्वमित्यङ्गीकारात् प्रकृते चैकस्यैव प्रजापतिपदस्य श्रग्निमच्चितप्रजापति विधायक-
त्वमङ्गीकृत्येतर योस्तात्पर्य ग्राहकत्वाङ्गीकारे न तयोर्वैयर्थ्य न वानेकविधानकृतो वाक्यभेद
इत्यत आई- गौरवापत्तेरिति । यद्यप्यस्मिन् पक्षे नानेकविधानकृतो वाक्यभेदः,
तथापि श्रुतस्य प्रजापतिपदस्य विशिष्टार्थबोधकत्वकल्पने इतरयोश्च तत्तात्पर्य ग्राहकत्वकल्प.
नेऽस्त्यैव गौरवमिति भावः । तदेव द्योतयति - अन्यतः प्राप्तेत्यादिना । एतावता
द्योतकत्वपक्षाञ्जीकारेऽपि दोषोऽपरिहार्य इत्युक्तम् । वस्तुतस्तु तत्तनिपातोपसर्गसम-
भिव्याहारे तत्तत्पदेषु विशिष्टार्थबोधकस्वरूपशक्तिकल्पनं निपातादीनां च द्योतकत्वशक्ति-
कल्पनमित्यने कशक्तिकल्पनाप्रयुक्तगौरवापरया वाचकत्वपक्ष एव श्रेयानभ्युपगन्तव्यः,
प्रताभिसूर्ययोः भिन्नपदोपात्तत्वात् कारकरवाच्च परस्रवैशिष्ठयानुपपत्या पृथक् पृथगेव
4