2023-03-22 07:08:53 by Veera Raagavan
This page has been fully proofread once and needs a second look.
[ नामधेय-
होमानुवा
यविधाने वाक्यभेदः
जुहोति' 'प्रजापतये जुहोती'ति प्रत्येकं विधिव्यापारात्
परस्परसापेक्षस्यैव पदद्वयस्याख्यातान्वयान्न वाक्यभेदः
अत एव "ऋत्विग्भ्यो दक्षिणां ददाती" ति वाक्य
"गौश्चाश्वश्चाश्वतरश्च गर्दभश्चाजाश्चावयश्च व्रीहयश्च यवाश्च तिलाश्च माषाश्च
[commentary]
अस्मिन्नपि पक्षे विधित्सितस्याग्निदेवतारूपस्य गुणस्य प्रमाणान्तरेण प्राप्तिमुपपाद-
यिष्यन् तत्र प्रापकप्रमाणविषये न्यायसुधाकृतः तदनुयायिनाञ्च मतमुपपादयति- अत्र
केचिदिति
इति वाक्यापेक्षया भिन्नेनेत्यर्थः
बन्धकत्वस्य द्वितीये सा
यच्छन्दादेः मण्यादेर्दाहादिप्रतिबन्धकत्वमिव न स्वरूपसमवधानमात्रेण विधिशक्तिप्रति
बन्धकत्वम्, किन्तु प्रमाणान्तरतः प्राप्तिद्योतनद्वारा
स
तपदार्थस्य पूर्वप्रसिद्धिं द्योतयन्तः प्राप्तिमवगमयन्ति, तद्यत्र विधित्सितस्य प्रमाणान्तरेण
प्राप्तिः तत्र प्राप्तस्य पुनर्विधानायोगात् विधिशक्ति
विधिशक्तिः प्रतिबध्यते। अत एव "यो दीक्षितो यदग्नीषोमीयं" "योऽदाभ्यं
गृहीत्वा सोमाय जुहोति" इत्या
एव
-
प्राप्तकर्मोद्देशेनाग्निप्रजापतिरूपदेवताद्वयविधाने वाक्यभेदमाशङ्कते-न चेति
धत्ते परस्परेति
स्पन्नः तत्र भवत्येव विशिष्ट
लिप्त'मित्यादौ
वेन पृथक् पृथगेव क्रियान्वयात् प्रत्येकं विधिव्यापाराङ्गीकारापत्या विध्यावृत्तिलक्षणो
वाक्यमैदः स्यात्, प्रकृते च चशब्द
'
र्थान्वयव्युत्पत्तेः वाक्य
दोषाभावमेव स्थलान्तरदृष्टान्तेन द्रढयति
त्यर्थः
दक्षिणादानं विधीयते
स्थितिः
`
तत्र गवादीनामनेकेषां प्रा
शब्दसमभिव्याहारबलेन परस्परसहितानामेव गवादीनां विधानम
निपातोपसर्गाणां पृथ
भावनायामन्वयासम्भवात् नित्यं समभिव्याहृतपदार्थविशेषणत्वप्रतीतेः चशब्दस मभिव्या-
A