2023-03-15 09:05:00 by Veera Raagavan
This page has been fully proofread once and needs a second look.
मीमांसान्यायप्रकाशः
[ कर्मनामधेय-
रिति लाघवम्
किञ्च गुणफलसम्बन्धविधाने करणीभू
फलोद्देशेन विधेयम्
तिर्लक्षणयैव वाच्या
यदापि गुणनिष्ठं करणत्वं फलोद्देशेन विधेयं तदापि फलभावना-
यां करणत्वेनान्वययोग्य
[commentary]
निरूपितपूर्वमिदम्
क्रियां वि
न द्रव्यरूपेण; तस्याकारकत्वात्
स्
त्वेनावश्यमभ्युपगन्तव्या। तद्रहितद्रव्यव्यापारासम्भवात्
करणात् शक्तेरेवाभिधानम्" इति "तस्मात् शक्तिमद्रव्यकारकपक्षेऽपि
अवश्यं निष्कृय शक्तिमात्रं सुप्तिङ्भ्यामभिधेयम्" इति च वार्तिकोक्त्या
तृतीयादिविभकत्यभिहितानां करणत्वादिरूपकारकाणां निष्कृष्
तस्याश्च फलोद्देश्य
लघुभूत
,
करणीभूत इति
गुणः, प्रत्ययार्थः करण
करणत्व
करणत्वविशिष्टस्य द
र्थ
न्वयो भवता
पक्षं दूषयति
करणस्वस्य
करणस्वस्य। प्राधान्येनेति
प्रत्ययः प्राधान्येन" इति स्मृत्या प्रत्ययार्थस्य प्राधान्यस्मरणादिति भावः
प्राधान्येनोपस्थितियोग्यस्य करणत्वस्यान्योपसर्जनत्वेनोपस्थितिर्लक्षणामन्तरा न सम्भव-
तीत्यवश्यमङ्गीकार्या लक्षणेति भावः
●
यद्येवं तर्ह्यस्तु द्वितीयः पक्षः, तत्र करणत्वस्य गुणोपसर्जन
पस्थितेः लक्षणाया अभावात् इत्यत
नत्वं नास्ति, तथापि तृतीयाभिहितकरणत्वस्य कारकत्वात्, कारकस्य च साक्षात् क्रिय
यैवान्वयस्य व्युत्पन्नत्वेन करणत्वेनान्वययोग्य
न्तरा न सम्भवतीत्यस्मिन्नपि पक्षे लक्षणा दुर्वारेत्या
यया शक्त्याभिहितस्यैव करणत्वस्य करणत्वेनान्वयो भवतु, किमर्
तृतीयेति
ना
6
6