2023-03-01 05:09:27 by Veera Raagavan
This page has been fully proofread once and needs a second look.
सारविवेचनी व्याख्यासंवलितः
सुत्याकालत्वसामान्यात् । तेभ्यश्च प्राजापत्येषु प्राप्तम्, गणत्वसामान्यात् ।
प्राजापत्येषु च प्रतिपशु यागभेदाच्चोदका भिद्यन्ते ।
त्पश्वङ्गभूतानामुपाकरणनियोजनादीनां साहित्यमानन्तर्यापरपर्यायं प्राप्तम् ।
श्र
अत एकस्
स्
त्वेन प्राप्तम् । तत्तु न क्रियते, प्रत्यक्षवचनावगतसर्वपश्वङ्गसाहित्यानुपपत्तेः ।
श्र
अत एकस्मिन् पशावुपाकरणे कृते तदनन्तरमेव कर्तव्यत्वेन प्राप्त
मपि नियोजनं न क्रियते । प्रत्यक्षवचनबलात्तु पश्
मेव क्रियते । कृते तु तेषूपाकरणे प्रथमपशोर्नियोजनस्य तदीयोपाकर-
गे
णेन व्यवधाने प्रमाणाभावात् प्रथमपशावेव नियोजनं कार्यम् । अतश्च येन
क्रमेणोपा
[commentary]
यद्विहितं तदित्यर्थः । चोदकेन
स्येत्यर्थः
त्वात् उभयोः सादृश्यसत्वादित्यर्थः । ऐकादशिनेष्विति । "
सारस्वती मेषो, बभ्रुः सौभ्यः, पौष्णः श्यामः, शितिपृष्ठो बार्हस्पत्यः, शिल्पो
वैश्वदेवः, ऐन्द्रोऽरुणः, मारुतः कल्माषः, ऐन्द्राग्न
वारुणः पेत्वः" इति विहितेषु पशु
द्रव्यकत्वरूपसादृश्येन अस्याप्यधिक
भ्यः । गणत्वसामान्यादिति । प्राजापत्यानां पशुसमुदाय
गणत्वात् सादृश्यसद्भावादित्यर्थः । अत्रापि पूर्ववत् सादृश्याधिक्यादित्येव व्याख्येयम् ।
सर्वमेतन्निरूपितमष्टमे ।
ननु प्राजापत्यगणस्य एकत्वात् स्
शुषु सकृदेवोपाकरणादीनामनुष्ठेयतया अनेकेषां तेषामप्रसक्तत्वात् कथं साहित्यप्राप्तिः ?
-
अत आह--प्राजापत्ये
ब
वतासम्बन्धभेदादिना यागभेदस्य द्वितीये निरूपितत्वात् तेषां च पृथक् पृथग्धर्मापेक्षत्वेन
प्रत्येक
एतेन प्राजापत्यपशुषूपाकरणादीनां पदार्थानुसमय एव, न काण्डानुसमय इति पा
सिद्धान्तः सूचितः । न च एकस्मिन् पशौ सर्वमुपाकरणाद्यङ्गजातमनुष्ठाय अपरमिन्
पशौ तस्यानुष्ठानेऽपि तावत ए
वात् किमर्थं प्रकृतिप्राप्तमेकस्मिन् पशौ तदीयोपाकरणनियो
र्थानुसमय
वचनेन प्रधानानामिव अ
दुपकर्तव्यतायाः प्राप्तत्वात् । अतश्च यस्मिन् क्षणे एकस्मि
क्षणे पश्वन्तरेऽपि तत्प्राप्तम् । तत्तु अशक्यानुष्ठानत्वान्न कियते प्रथमक्षणे । द्वितीय क्षणे-