2023-04-27 07:00:43 by dmraviteja
This page has been fully proofread once and needs a second look.
[ स्थानक्रम
प्रकृतौ नानादे
ष्ठाने कर्तव्ये यस्य देशेऽनुष्ठीयन्ते तस्य प्रथममनुष्ठान
श्र
अयं यः क्रमः स स्थानक्र
●
स्थानं नामोपस्थितिः । यस्य हि देशेऽनुष्
एव प्रथममुपस्थितो भवतीति युक्तं तस्य प्रथममनुष्ठानम् । अत एव साद्यस्
म
अग्नीषोमीयसवनीयानु
नीयपशोरनुष्ठानम्; तस्मिन्देशे आश्विनग्रहणानन्तरं सवनीयस्यैव प्रथममुप
स्थि
।
तथा हि--ज्योतिष्टोमे त्रयः पशुयागाः--
बन्ध्यश्चेति । ते च भिन्नदेशाः । अग्नीषोमीय औ
त्याकाले,
तत्वात् ज्योतिष्टोमविकारः ।
कप्राप्ताः । तेषां च
तच्च साहित्यं सवनीयदेशे; तस्य प्रधानप्रत्यासत्तेः, स्थानाति
मसाम्याच्च । सवनीयदे
स्वस्वस्थानितिक्रममात्रं भवति, अग्नीषोमोयदेशे ह्यनुष्ठाने क्रियमाणे सव
नीयस्य स्वस्थानातिकममात्रम्, आनुबन्धस्य तु स्वस्थानातिक्रमः सवनी
यस्थानातिक्रमश्च स्यात् । एवमानुबन्ध्यदेशेऽग्नीषोमीयस्य द्रष्टव्यः ।
[commentary]
योगकालोच्चरणाभावेन तत्कालिकस्मरणजनकत्वं तेषां दूरापेतमिति भावः ।
( स्थानक्रमनिरूपणम् )
क्रमप्राप्तं स्थानक्रममुदाहरति--प्रकृताविति । नानादेशानामिति । बहुव्रीहिरयम् ।
श्रश
अङ्गताबोध
धीनस्वादनुष्ठानस्येति भावः । उक्तमर्
स्क्रः एकदिनानुष्ठेयः सद्यः सोमक्
पशुयागानामिति शेषः ।
सवनरूपसोमयाग
कालानुष्ठेया इत्यर्थः । तदेवोपपादयति-
ज्योतिष्टोमविकार इति ।
मत्र एककालिकतन्त्रानुष्ठानरूपम् । प्रधानप्रत्यासत्तेरिति । प्रधानस्य सोमयागस्य
"समनन्तरानुष्ठेयत्वेन सन्निहितत्वादित्यर्थः । स्थानातिक्रमसा
यस्य स्वस्थानं परित्यज्य सवनीयदेशे उत्कर्षः ।
सवनीयदेशे अपकर्ष इत्युभयोरेकैकं स्वं
भवतीत्यर्थः । तदेवोपपादयति-
[^१
-