2023-04-27 06:43:04 by dmraviteja
This page has been fully proofread once and needs a second look.
[ पाठक्रम-
पाठक्रमात् क्रम इति ।
Grut.
ननु
ह्मणवाक्यानां किमिति स्
सामाग्नेयादिष्विवात्रापि सत्त्वात् । न च तेषां देवतास्मारकत्वात् कर्मस्मार
कत्वेन ब्राह्मणवाक्यं स्वीक्रियते इति वाच्यम् ।
कस्
कत्वेन तत्स्वीकारापत्तेः ।
न चेष्टापत्तिः । तथा सति ब्राह्मणपाठान्मन्त्रपाठस्य ब
त् । तड
त् । तद्बलीयस्त्वे हि मन्त्राणां प्रयोगसमवेतार्थस्मारकत्व
कत्वं हेतुः । यदि च कर्मस्मारकत्वं ब्राह्मणवाक्यस्य स्वीक्रियते तदा प्रधान
कम
कर्मस्मारकत्वेन ब्राह्मणवाक्यस्यान्तरङ्गत्वात् अङ्गभूतदेवतास्मारकत्वेन च म
न्त्राणां बहिरङ्गत्वात् मन्त्रपाठाद्ब्राह्मणपाठस्यैव बलीयस्त्वं
(
[^१
पाठान्मन्त्रपाठस्य बलीयस्त्वादादावाग्नेयानुष्ठानं पश्चादग्नीषोमीयस्येत्युक्तम् ।
-
अथ
त्यज्यमानद्रव्योद्देश्यत्वरूपत्वाद्देवतात्वस्येति--चेत्, तुल्यं प्रयाजेषु, तत्रापि
हि याज्यामन्त्रा देवताप्रकाशकाः । प्रयाजेषु देवताया मान्त्रवर्णिकत्वात् ।
[commentary]
तिसम्भवेनान्तरङ्गत्वात् तेषामेव क्रमबोधकत्वौचित्यात् कथं तान् परित्यज्य ब्राह्मणवाक्या-
नां क्रमबोधकत्वमङ्गीक्रियते इत्याशङ्कामिष्टापत्या परिहरिष्यन्, भा
ह्
स्य च कृत्वाचिन्तात्वमाविर्भावयिष्यन् प्रथमतः शङ्कामारचयति
प्रयाजीययाज्या
ब्राह्मणवाक्यस्य । ननु
तास्मारकत्वेन प्रयोगसमवेतार्थस्मारकत्वानपायादुभयोरपि प्रयोगसमवेतत्वाविशेषात् कथं
मन्त्रपाठापेक्षया ब्राह्मणपाठस्य प्राबल्यं भवितुमर्हति इत्य
भूतदेवतेति । प्रधानभूतयागाद्युद्देशेनैव द्रव्यदेवतयोर्विधानात् कर्मणः प्राधान्यम्,
द्रव्यदेवतयोरङ्गत्वम् । तत्रापि द्रव्
प्रयोगसमवेतार्थस्मारकत्वाविशेषेऽपि प्रधानस्मारकत्वेनान्तरङ्गत्वा
रकत्वेन बहिरङ्गत्वाद्दौर्बल्यमिति युक्तमेवेति भावः । मन्त्रपाठापेक्षया ब्राह्मणपाठस्य बली-
यस्त्वे दोषमाह
तस्मादुरपत्तिदेशः सः" इति सूत्रम् । अस्यार्थः
मन्त्र
मन्त्रपाठक्रमादेव पदार्थानुष्ठानकम: स्यात्, प्रयोगरूपसामर्थ्यात् मन्त्रस्य प्रयोज्य
पदार्थ
न प्रयोगकाले व्याप्नोतीति । पश्चादग्नीषोमीयस्येति । ए
'
अन्या
[^१
-