2023-04-23 10:58:55 by dmraviteja
This page has been fully proofread once and needs a second look.
[ पाठक्रम-
र्थत्वं च स्यात् । न हि होमानन्तरं क्रियमाणस्य किंचित् दृष्टं प्रयोजनमस्ति ॥
(पाठ
पदार्थबोधकवाक्यानां यः क्रमः स पाठक्रमः । तस्माच्च पदार्थानां क्रम
आश्रीयते । येन हि क्रमेण वाक्यानि पठितानि
यं जनयन्ति । यथार्थप्रत्ययं च पदार्थानामनुष्ठा
स च पाठो द्विविधः-
योस्तत्तद्याज्यानुवाक्याक्रमात् यः क्रम
स चायं मन्त्रपाठो ब्राह्मणपाठा
[commentary]
तीति वाक्येन अग्निहोत्रहोमोद्देशेन यवाग्वा विधानादिति भावः । प्रयोजनवशेन
होमनिष्पत्तिप्रयोजन
श्रूयते च 'यवागूं पचती'ति द्वितीयया पाकस्य यवाग्वर्थत्वमेव, तथापि अनुपयुक्ताया
यवाग्वाः पाकप्रयोजनस्यैवानुपपत्तेः होमापूर्वीययवागूप्रयोजनकत्वमेव पाकस्य वक्तव्य-
मिति तदर्थत्वाभावे
त्वाभावे
( पाठक्रमनिरूपणम् )
पाठक्रमं निरूपयति--पदार्थेति । पदार्थाः (अनुष्ठेयानि ) तत्सम्बन्धीनि वा
तद्वि
तस्मात् पाठक्रमात् । वाक्यपाठक्रमानुरोधेन पदार्थानां क्रमाश्रयणे हेतुमाह
हो
हीति । यादृशानुपूर्वीको ग्रन्थस्तादृशानुपूर्वी
ज्ञानम् । यथार्थज्ञानमनुष्ठानमिति अनुष्ठाने पाठक्रमो नियामक इति । अर्थ
जनयन्तीति । अर्थप्रत्ययं अर्थविषयक
इत्यादौ पाठानुसारेणैव अनुष्ठानप्रतिपत्तेः इ
-
पाठं विभजते
•
र्णमास
यश
यज्ञस्य' इत्याग्नेययाज्यानुवाक्याद्वयमाम्नातम् । ततः उपांशुयाजमन्त्राम्नानानन्तरं
(
[^२
तत्र ब्राह्मणवाक्ययोरन्यादृशत्वेऽपि मन्त्रपाठमनुसृत्यैव प्रथममा
अग्नीषोमीयानुष्ठानमिति ।
न व्याप्रियत इति । तावतैव
मन्त्रपाठस्येतरापेक्षया प्राबल्यमाह
[^१
( तै. ब्रा. ३. ५.१०. १. ) भुवो य
दधिषे सुवर्षी जिह्वामग्ने चकृषे हव्यवाहम् इति याज्या । इति ।
[^२
दि
इति या