2023-04-23 10:46:31 by dmraviteja
This page has been fully proofread once and needs a second look.
सारविवेचिनी व्याख्यासंवलितः
( श्रुतिप्राबल्यनिरूपणम् )
सेयं श्रुतिरितरप्रमाणापेक्षया बलवती । तेषां वचन
पश्चा
णत्वात् । अत
दशमो गृह्यते' इति वचनाद्दशमस्थाने ग्रहणमित्युक्तम् ॥
हें?
(अर्थक्रम
यत्र प्रयोजनवशेनार्थनिर्णयः स
पाकयोः । अत्र हि यवाग्वा होमार्थत्वेन तत्पाकः प्रयोजनक्शेन पूर्वमनुष्
[commentary]
भक्षानुवादेन क्रममात्रविधानमस्तु किं विशिष्ट
प्रसरता सम्भूय विशिष्टार्थप्रतिपादकत्वं, तस्या भङ्ग इत्यर्थः । पदस्य ह्येकदा एक एव
व्यापारः उद्देश्यत्वेन विधेयत्वेन वा विशिष्टस्य शुद्धस्य वा स्वार्थस्य समर्पणम् । न द्वय
मध्
मप्येकदैकस्य । तदिदानीं भज्येत । किञ्च अत्र भक्षानुवादेन प्राथम्यविधौ भक्षस्योद्देश्य-
त्वेन तस्य विधेयप्राथम्यान्वयात् पूर्वं उद्देश्यत्वेन क्रियान्वयोऽभ्युपगन्तव्यः
कियान्वयात् पूर्
सामर्थ्याभावात् समासो न स्यात् अस्ति तु सः । अतः समासबलादुभयो
यैकार्थप्रतिपादकत्वंं वक्तव्यम् । ततश्च विशिष्टविधान एव पर्यवध्यतीति भावः ।
3
( श्रुतिप्राबल्यनिरूपणम् )
.
एवं श्रुतिं निरूप्य तद्गतं क्रमबोधकेतरप्रमाणापेक्षया प्राबल्यं निरूपयति-
सेयमिति । इतरप्रमाणापेक्षयेति । क्रमबोधकार्थादिप्रमाणापेक्षयेत्यर्थः । तत्र कारण-
माह
पौर्वापर्यरूपेण पाठान्यथानुपपत्या तु 'एतदनन्तर
धकं वचनम् । यावच्च तैः कल्पयितुमारभ्यते ततः पूर्वमेव प्रत्यक्षेण क्लृतेन वचनेन क्रमे
बो
देव ।
यवं गृह्णाति, मैत्रावरुणं गृह्णाति, आश्विनं गृह्णाति' इति धाराग्रहेषु तृतीयस्थाने
आश्विन
दौर्बल्य
स्यैवासम्भवात् तत्परित्यज्य श्रुतिपाठयोः प्राबल्यदौर्बल्योदाहरणमुक्तमिति वेदितव्यम् ।
यथा ह्युक्तम्-
श्रुत्यर्थयोर्विरोधस्तु नैवं वचनसम्भवे ।
यथाश्रुत्येव हि न्याय्यमर्थस्य परिकल्पनम् ॥ इति । इत्युक्तमिति पञ्चम-
चतुर्थप्रथम इति शेषः ।
(
अर्थक्रमं लक्षयति
— यत्र स्