2023-04-23 10:08:00 by dmraviteja
This page has not been fully proofread.
[[ श्रुति
तदन
व स्वविधेयप्रयोग
ध
घवे ।
20
(क्रमलक्षणम्)
तत्र क्रमो नाम विततिविशेषः पौर्वापर्
श्रुत्यर्थपाठ
(श्रुतिनिरूपणम्)
●
प्रमाणानि-
तत्र क्रमपरवचनं श्रुतिः । त
चेति । तत्र 'वेदं कृत्वा वेदिं करोती'ति केवलक्रमपरम्; वेदिकरणादेर्वचना
न्तरेण विहितत्वात् । 'वषट्कर्तुः प्रथमभक्ष' इति तु क्रमविशिष्टपदार्थपरम् ।
[commentary]
भवति सिध्यति । प्रयोगविक्षेपापत्तेरिति । स्वकपोलकल्पितया कयाचिद्रीत्याऽनु
ष्ठाने कृते केषांचित् द्विरनुष्ठानं केषांचिदनुष्ठानाभाव इति वैकल्यापत्तेरित्यर्थः । ननु
सत्यामपि क्रमापेक्षायां तद्बोधकशास्त्राभावात् कथं तस्य प्राप्तिः
विधिरेवेति । ननु क्रमस्य पदार्थत्वाभावात् कथं विधेयत्वम् ? अ
विशेषणतयेति । यद्यपि स्वातन्त्र्येण न विधातुं शक्यते, तथापि कालादिवत्पदार्थ
विशेषणतया तस्य सम्भवत्येष विधिरिति भावः ।
विततिविशेष इति । तत्तत्पदार्थानन्तरं तत्तत्पदार्थाः कर्त्तव्या इत्यनेकपदार्थवृ
त्तिपौर्वापर्य
तोत्तरत्वरूपानन्तर्यस्य क्त्वादिशब्दाभिधेयस्य लघुभूतस्य उत्तरपदार्थोपस्थापकत्वेन दृष्टा
अ
र्थस्य क्रमत्वे सम्भवति गुरुभूतस्य ताव
जीकरणं न युक्तिसहमित्याशयवानाह- पौर्वापर्यरूपो घेति । क्त्वाततःशब्दबलात्
पूर्वापरत्वेन प्रतीयमानयोः पदार्थयोः नैरन्तर्यमित्यर्थः । यथाश्रुते मध्ये केषांचित् पदार्था
नामनुष्ठानेऽपि पौर्वापर्यावाघात् प्राशुभावभङ्गापत्तेः । वस्तुतस्तु एकपदार्थप्रतियोगिका
•परपदार्थानुयोगिक श्रानन्तर्यविशेष एव क्रमपदार्थः । तस्यैव च उत्तरपदार्थाजस्वम् ।
तस्य च उत्तरपदार्थस्मारकत्वेन दृष्टार्थताऽपि । एवञ्च वषट्कर्तुः प्रथमभक्ष इत्यत्र प्राथ
म्यस्य क्रमत्वं भाक्तमिति ध्येयम् ।
तत्र षण्यां प्रमाणानां मध्ये । क्रमबोधिकायाः श्रुतेः लक्षण माह- क्रमपरवचन-
मिति । क्रमपरत्वं च वृत्या क्रमबोधकत्वं द्रष्टव्यम् । तेन क्त्वाप्रत्ययादीनामपि क्रमलक्ष•
काणां सङ्ग्रहः । तथ्य क्रमपरवचनं च । आद्यमुदाहरति-वेदमिति । कथं तस्य केवल-
क्रमपरत्वम् अता- वेदिकरणादेरिति । श्रादिपदेन श्राख्यातोपात्तकर्तृ संख्ययोः
परिग्रहः । द्वितीयमुदाहरति - वषट्कर्तुरिति । 'याज्याया अघि वषट्करोति'
इत्यादिना याज्योचरं पठनीयत्वेन यो विहितो वषटकारस्तत्पठितुर्होत्रादेरित्यर्थः । नन्वत्र
?
१. एतदनन्तरमेतस्कर्तव्यमेतदनन्तरं वा
-
-