2023-04-23 07:03:15 by dmraviteja
This page has been fully proofread once and needs a second look.
[ समाख्या-
समाख्या यौगिकः शब्दः । सा च द्विविधा
तत्र होतुः 'चमसभक्षणाङ्गत्वं 'होतृचमस' इति वैदिक्या समाख्यया । अध्व
य
र्योस्ततत्पदार्थाङ्गत्वं लौकिक्या '
तदेवं निरूपितानि संक्षेपतः श्रुत्यादीनि षट् प्रमाणानि ।
[commentary]
ति । वैदिकी । वेदे श्रुता । लौकिकी या
श्रुत्यादिनिरूपणमुपसंहरति
एवं श्रुत्योर्विरोधे-
या
याश्रुत्या प्र
८०.
लिङ्ग
दामी' त्यत्रैव गौणसामर्थ्य
वनाङ्गत्वम् ।
वाक्ययोर्विरोधे-
ग्नीषोमीयात् तेनोपांशु चरन्ति' इत्यत्रोपांशुत्वस्य व्यवहितयज्ञपदसम्बन्धरूपं वाक्यं
बा
क्रमयोर्विरोधे
विशेषादैन्द्राग्नद्वयाङ्गत्वमनियमेन प्राप्स्यमानं बाधित्वा यथासंख्यपाठात् प्रथमस्य प्रथ
माङ्गत्वम्, द्वितीयस्य द्वितीयाङ्गत्वम् ।
समाख्ययोर्विरोधे-
विशेषसमाख्यया याजमानेषु पदार्थेषु यजमानकर्तृत्वम् ।
एवं श्रुतिवाक्ययोर्विरोधे-
बाधित्वा तृतीयाश्रुत्या क्रयाङ्गत्वम् ।
-
-
श्रुतिप्रकरणयोर्विरोधे-
सामिधेन्यनुवचनानां प्रकर
श्रतिक्रम
न
ङ्गत्वं बाधित्वा श्रुत्या यूपा
-V
श्रुतिसमाख्ययोर्विरोधे-
तानां 'इषे त्वे'त्यादीनां समाख्यया पुरोडाशाङ्गत्वं बाधित्वा 'इषे वेति शाखां छिन
त्ति' इतीतिकरणरूपया श्रुत्या शाखाछेदनाङ्गत्वम् ॥
एवं लिङ्गप्रकरणयोर्विरोधे-
ङ्गत्वं बाधित्वा लिङ्गात् पूषयागाङ्गत्वम् ॥
लिङ्गस्थान
र्थानुज्ञापनानुज्ञार्थयोर्मन्त्रयोः 'उपहूत उपयस्वे' त्यनयोः क्रमात् प्रथमस्यानुज्ञापना
धं
र्थत्वे द्वितीयस्य चानुज्ञार्थत्वे प्राप्ते तद्बाधित्वा लि
चानुज्ञायां विनियोगः ॥
-