2023-04-22 04:47:40 by dmraviteja
This page has been fully proofread once and needs a second look.
यौगिकशब्दानां पर्याय
रेण संबन्धे विशेषाभावात् । तत्प्रतिपत्तिमन्तरेण तदप्रतिपत्तेश्च । अतश्चा-
वश्यं संबन्धिवाचकत्वं समाख्याया वक्तव्यम् । तथा च न संबन्धवाचकत्वं,
संबन्धिप्रतिप
ल्पने गौरवात् । यथा
सर्वत्र यौगिकैः शब्दै द्रव्य
नहि संबन्धवाचित्वं संभवत्यतिगौरवात् ॥ इति ।
तथा-
-
[ स्थान-
-
पाकं तु पचिरेवाह कर्तारं प्रत्ययोऽ<flag>ध्य</flag>कः ।
पाकयुक्तः पुनः कर्ता वाच्यो नैकस्य कस्यचित् ॥ इति ।
तथाच समाख्या न संबन्धवाचिका । 'होतृचमस' इत्यादिका तु वैदिकी
[commentary]
न्धं व्यवच्छेत्तुमित्यवश्यं सोऽप्यभिधातव्यः । न चैकस्मिन् सम्
ष्ठते । न च तन्मात्राभि
घे
धेयः । तत्र गोमानित्यादौ गोशब्देनैको गोरूप
दभिधाता दृश्यते । अतश्च सम्बन्धविशेषमभिदधता मतुपा तद्वन्तमेकमनुक्त्वा सम्बन्ध-
विशेषमभिधातुमशक्नुवता अवश्यं द्वितीयोऽपि सम्बन्ध्यभि
धाय पुनस्सम्बन्
रेण सन्बन्धिनावन्तरेण । विशेषाभावादिति । भूतले घटः, आकाशे शब्दः, इत्यादौ
संयोगसमवायादिसम्बन्धानां तत्तत्सम्
न्तरेण सम्
र्थानां प
त्यययोः समभिव्याहारबलादेव सम्
सर्वत्रेति । स्पष्टोऽर्थः । पाकन्
श्
प्युच्यत इत्यर्थः । प्रकृतिप्रत्यययोः सम्बन्धबलादेव तस्य प्रतिपत्तिसम्भवादिति भावः ।
।
समाख्यायास्सम्बन्धावाच
सम्बन्धावाचकत्वमुपवर्ण्
कामः प्रथमं वैदिकसमाख्यायां तत् सङ्गमयति--होतृचमस इति । तुशब्दो ह्य
निषादेति । "एतया निषादस्थपतिं याजयेत्" इत्यत्र निषादानां स्थपतिः इति
षष्ठीतत्पुरुषो वा निषादश्चासौ स्थपतिश्चेति कर्मधारयो वेति सन्दिह्य षष्ठीतत्पुरुषाङ्गी
कारे पूर्वपदे सम्बन्धिलक्षणा
भ्युपगम एव श्रेयानिति सिद्धान्तितं षाष्ठप्रथमे । तेन निश्चीयते-
षष्ठ्यर्थ
न षष्
•