2023-02-17 12:54:34 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
३८
मेघसंदेशे
म्भितनयनैः । स्वागतीकृत्य स्वागतशब्दं कृत्वा । 'केका वाणी मयू-
रस्य' इत्यमरः । कथमिवेति पाठः । आशु गन्तुं त्वरितगमनाय ।
कथमिव व्यवस्येत् उद्योगं कुर्यात्, दाक्षिण्यनिघ्नत्वादिति भावः ।
कथमपीति केचित् । सखित्वान्मद्दशादर्शनाञ्च प्रियाजीवितपरित्राणा-
यत्तत्वान्मज्जीवनस्य प्राणत्राणात्परस्य धर्मस्य चाभावान्मध्ये विलम्बो
न ते युक्त इत्यर्थः । उत्पश्यामि न पुनर्निश्चिनोमि, यतस्त्वयि नैवं
संभाव्यत इति द्योत्यते । अत्राप्रस्तुतप्रशंसालंकारः ॥ २२ ॥
पाण्डुच्छायोपवनवृतयः केतकैः सूचिभिन्नै -
र्नीडारम्भैर्गृहबलिभुजामा कुलग्रामचैत्याः ।
त्वय्यासन्ने परिणतफलश्यामजम्बूवनान्ताः
संपत्स्यन्ते कतिपयदिनस्थायिहंसा दशार्णाः ॥
विन्ध्यमतिक्रम्य मार्गवशादन्यांश्च पर्वतान् विलङ्घय व्रजतस्ते
दशार्णा नाम जनपदाः पथि भविष्यन्ति; तेषां च त्वदासत्तौ का-
चिदीदृशी दशा समुदेष्यतीत्याह–पाण्डुच्छायेत्यादि । वृतिः
कण्टकिविटपिनिर्मितं समन्ततः प्राकारसमाकारमावरणम् । 'प्रान्ततो
वृति: ' इत्यमरः । केतकैः केतकीकुसुमैः । सूचिभिन्नैः सूचिः शस्त्र-
विशेषः, सूचिवत्तीक्ष्णतया दलाग्राण्यत्र सूचय इत्युच्यन्ते, सूचिमात्रेण
विकसितैः, अनतिपाकाददलितदलसंपुटैरित्यर्थः । नीडारम्भैः कुला-
यनिर्माणोपक्रमैः । 'कुलायो नीडमस्त्रियाम्' इत्यमरः । गृहबलि-
भुजां भवनेषु संचरतां काकानाम् । 'वायसे करटारिष्टबलिपुष्टसकृ-
त्प्रजाः' इत्यमरः । अथवा चटकानाम् । 'गृहबलिभुङ्नीलकण्ठश्च '
?
मेघसंदेशे
म्भितनयनैः । स्वागतीकृत्य स्वागतशब्दं कृत्वा । 'केका वाणी मयू-
रस्य' इत्यमरः । कथमिवेति पाठः । आशु गन्तुं त्वरितगमनाय ।
कथमिव व्यवस्येत् उद्योगं कुर्यात्, दाक्षिण्यनिघ्नत्वादिति भावः ।
कथमपीति केचित् । सखित्वान्मद्दशादर्शनाञ्च प्रियाजीवितपरित्राणा-
यत्तत्वान्मज्जीवनस्य प्राणत्राणात्परस्य धर्मस्य चाभावान्मध्ये विलम्बो
न ते युक्त इत्यर्थः । उत्पश्यामि न पुनर्निश्चिनोमि, यतस्त्वयि नैवं
संभाव्यत इति द्योत्यते । अत्राप्रस्तुतप्रशंसालंकारः ॥ २२ ॥
पाण्डुच्छायोपवनवृतयः केतकैः सूचिभिन्नै -
र्नीडारम्भैर्गृहबलिभुजामा कुलग्रामचैत्याः ।
त्वय्यासन्ने परिणतफलश्यामजम्बूवनान्ताः
संपत्स्यन्ते कतिपयदिनस्थायिहंसा दशार्णाः ॥
विन्ध्यमतिक्रम्य मार्गवशादन्यांश्च पर्वतान् विलङ्घय व्रजतस्ते
दशार्णा नाम जनपदाः पथि भविष्यन्ति; तेषां च त्वदासत्तौ का-
चिदीदृशी दशा समुदेष्यतीत्याह–पाण्डुच्छायेत्यादि । वृतिः
कण्टकिविटपिनिर्मितं समन्ततः प्राकारसमाकारमावरणम् । 'प्रान्ततो
वृति: ' इत्यमरः । केतकैः केतकीकुसुमैः । सूचिभिन्नैः सूचिः शस्त्र-
विशेषः, सूचिवत्तीक्ष्णतया दलाग्राण्यत्र सूचय इत्युच्यन्ते, सूचिमात्रेण
विकसितैः, अनतिपाकाददलितदलसंपुटैरित्यर्थः । नीडारम्भैः कुला-
यनिर्माणोपक्रमैः । 'कुलायो नीडमस्त्रियाम्' इत्यमरः । गृहबलि-
भुजां भवनेषु संचरतां काकानाम् । 'वायसे करटारिष्टबलिपुष्टसकृ-
त्प्रजाः' इत्यमरः । अथवा चटकानाम् । 'गृहबलिभुङ्नीलकण्ठश्च '
?