2023-02-18 17:03:31 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
इत्यादि च वक्ष्यमाणं मेघगमनौचित्यापेक्षयेति मन्तव्यम् । तदनु
मार्गश्रवणानन्तरम् । श्राव्यबन्धं श्रोतव्यशब्दसंदर्भम्, अतिकरुणा-
र्थपरिपोषितविप्रलम्भरससुधानिर्भरगर्भत्वात् । शृणोतेः 'ओराव-
श्यके' इति ण्यत्प्रत्ययः । जलदेति, श्रवणसमये रसार्द्रहृदयतया
तवापि बहुलवाष्पझरीपरीतनयनता भाविनीति द्योत्यते ; यथा वक्ष्य-
ते-- त्वामप्यास्रं नवजलमयं मोचयिष्यत्यवश्यं प्रायः सर्वो भवति
करुणावृत्तिरार्द्रान्तरात्मा' इति । खिन्नः खिन्नः अध्वगमनेन यदा
यदा श्रान्तिरुद्भवति, तदा तदेत्यर्थः ; 'अध्वखिन्नान्तरात्मा' इति
वक्ष्यमाणत्वात् । शिखरिषु न पुनर्नगमात्रेषु; गगनसरणिवितततुङ्ग-
शृङ्गाणामेव त्वदुपगमयोग्यत्वमिति भावः । क्षीणः क्षीण: उचित-
प्रदेशवर्षणेन यदा यदा सलिलविच्छेदो भवति, तदा तदेत्यर्थः ।
स्रोतसाम् अगाधतया शश्वदविच्छिन्नप्रसाराणां महानदीप्रवाहाणाम् ।
अत एव तरुकुञ्जशिलाकुञ्जाद्यभिघट्टनेन परिलघु सर्वतो गलितगौ-
रवम् । ‘उपलास्फालनाक्षेपविच्छेदैः खेदितोदकाः । हिमवन्मलयो-
द्भूताः पथ्याः' इति वाहट: । उपलक्षणं चैतन्माधुर्यनैर्मल्ययोः ।
अनेन तव शरीरस्थितिचिन्ता विश्रमस्थानचिन्तापि न भविष्यतीति
द्योत्यते । अत्र स्वभावोक्तिरलंकारः ॥ १३ ॥
अद्रेः श्रृङ्गं हरति पवनः किंस्विदित्युन्मुखीभि-
र्दृष्टोत्साहश्चकितचकितं मुग्धसिद्धाङ्गनाभिः ।
स्थानादस्मात्सरसनिचुलादुत्पतोदङ्मुखः खं
दिङ्नागानां पथि परिहरन्स्थूलहस्तावलेपान् ॥
१४ ॥
मार्गश्रवणानन्तरम् । श्राव्यबन्धं श्रोतव्यशब्दसंदर्भम्, अतिकरुणा-
र्थपरिपोषितविप्रलम्भरससुधानिर्भरगर्भत्वात् । शृणोतेः 'ओराव-
श्यके' इति ण्यत्प्रत्ययः । जलदेति, श्रवणसमये रसार्द्रहृदयतया
तवापि बहुलवाष्पझरीपरीतनयनता भाविनीति द्योत्यते ; यथा वक्ष्य-
ते-- त्वामप्यास्रं नवजलमयं मोचयिष्यत्यवश्यं प्रायः सर्वो भवति
करुणावृत्तिरार्द्रान्तरात्मा' इति । खिन्नः खिन्नः अध्वगमनेन यदा
यदा श्रान्तिरुद्भवति, तदा तदेत्यर्थः ; 'अध्वखिन्नान्तरात्मा' इति
वक्ष्यमाणत्वात् । शिखरिषु न पुनर्नगमात्रेषु; गगनसरणिवितततुङ्ग-
शृङ्गाणामेव त्वदुपगमयोग्यत्वमिति भावः । क्षीणः क्षीण: उचित-
प्रदेशवर्षणेन यदा यदा सलिलविच्छेदो भवति, तदा तदेत्यर्थः ।
स्रोतसाम् अगाधतया शश्वदविच्छिन्नप्रसाराणां महानदीप्रवाहाणाम् ।
अत एव तरुकुञ्जशिलाकुञ्जाद्यभिघट्टनेन परिलघु सर्वतो गलितगौ-
रवम् । ‘उपलास्फालनाक्षेपविच्छेदैः खेदितोदकाः । हिमवन्मलयो-
द्भूताः पथ्याः' इति वाहट: । उपलक्षणं चैतन्माधुर्यनैर्मल्ययोः ।
अनेन तव शरीरस्थितिचिन्ता विश्रमस्थानचिन्तापि न भविष्यतीति
द्योत्यते । अत्र स्वभावोक्तिरलंकारः ॥ १३ ॥
अद्रेः श्रृङ्गं हरति पवनः किंस्विदित्युन्मुखीभि-
र्दृष्टोत्साहश्चकितचकितं मुग्धसिद्धाङ्गनाभिः ।
स्थानादस्मात्सरसनिचुलादुत्पतोदङ्मुखः खं
दिङ्नागानां पथि परिहरन्स्थूलहस्तावलेपान् ॥