2023-02-18 16:52:08 by manu_css
This page has been fully proofread once and needs a second look.
अनवहितः । 'प्रमादोऽनवधानता' इत्यमरः । अनपचारप्रवृत्तिरवधा-
नम् । अथवा भर्तुः स्वे स्वीये अधिकारे यक्षराजपदे प्रमत्तः यथोचितं
समुदाचारमुल्लङ्घितवान् । यथा स्थूणाकर्णः शिखण्डिने निजमखण्डं
पुंस्त्वं प्रतिपाद्य तदङ्गसङ्गिनमङ्गनाभावमङ्गीकृत्य विकुर्वाणः शर्व-
सखेन पर्वतं तदनुपालितं यदृच्छयोपगच्छता तुच्छेतरलज्जाभारमोहि-
तमतिस्तिरोहितः समुदाचारलङ्घनकुपितेन तेन शप्तः, यथा वा नल-
कूबरमणिग्रीवौ दिगम्बरौ नितम्बिनीकदम्बकेन सममम्बरसरिदम्भसि
रममाणावपत्रपमाणौ मर्यादातिक्रमजनित रोषेण भगवता नारदेन ;
तथायमपि रमणीरतिलालसः स्वधर्मतः स्खलितः कलितकोपेन राज-
राजेन शप्त इति । शापो निग्रहवचनम् । अस्तंगमितमहिम्न अन्त-
र्धानं प्रापितो दिव्यज्ञानादिर्महिमा यस्य सः । तथात्वं च शापज-
निताधिबाधितत्वात्, शापान्तर्भावितया वा महिमभ्रंशस्यापि; यथा
रघुवंशे प्रियंवदशापप्रस्तावे 'मतङ्गशापादवलेपमूलादवाप्तवानस्मि
मतङ्गजत्वम्' इति प्रथमं शापस्य गजत्वमात्रहेतुत्वमुक्त्वा, पश्चात्
'संयोक्ष्यसे स्वेन वपुर्महिम्ना तदेत्यवोचत्स तपोनिधिर्माम्' इत्यनुवादे
शापे नान्तरीयकत्वं महिमभ्रंशस्योक्तम् । 'अथास्तमदर्शने' इति वैज-
यन्ती । सूर्य एव प्रसिद्धस्य अस्तगमनस्याभिधानात् महिम्नस्तत्सा-
दृश्यमवगम्यते ; तेन च सकलार्थप्रकाशकत्वमत्यन्ताविनाशश्च द्योत्यते
निशासमयेनेव शापेनान्तर्हितस्य दिवसमुख इव शापावसाने सूर्यस्येव
त॑स्य यथापुरमुदेष्यत्त्वात् । वर्षभोग्येण संवत्सरम् अनुभाव्येन ।
'वर्षोऽस्त्री भारताद्यन्दवृष्टिषु प्रावृषि स्त्रियाम्' इति वैजयन्ती ।
‘कालाध्वनोरत्यन्तसंयोगे' इति द्वितीया । 'अत्यन्तसंयोगे च’ इति
नम् । अथवा भर्तुः स्वे स्वीये अधिकारे यक्षराजपदे प्रमत्तः यथोचितं
समुदाचारमुल्लङ्घितवान् । यथा स्थूणाकर्णः शिखण्डिने निजमखण्डं
पुंस्त्वं प्रतिपाद्य तदङ्गसङ्गिनमङ्गनाभावमङ्गीकृत्य विकुर्वाणः शर्व-
सखेन पर्वतं तदनुपालितं यदृच्छयोपगच्छता तुच्छेतरलज्जाभारमोहि-
तमतिस्तिरोहितः समुदाचारलङ्घनकुपितेन तेन शप्तः, यथा वा नल-
कूबरमणिग्रीवौ दिगम्बरौ नितम्बिनीकदम्बकेन सममम्बरसरिदम्भसि
रममाणावपत्रपमाणौ मर्यादातिक्रमजनित रोषेण भगवता नारदेन ;
तथायमपि रमणीरतिलालसः स्वधर्मतः स्खलितः कलितकोपेन राज-
राजेन शप्त इति । शापो निग्रहवचनम् । अस्तंगमितमहिम्न अन्त-
र्धानं प्रापितो दिव्यज्ञानादिर्महिमा यस्य सः । तथात्वं च शापज-
निताधिबाधितत्वात्, शापान्तर्भावितया वा महिमभ्रंशस्यापि; यथा
रघुवंशे प्रियंवदशापप्रस्तावे 'मतङ्गशापादवलेपमूलादवाप्तवानस्मि
मतङ्गजत्वम्' इति प्रथमं शापस्य गजत्वमात्रहेतुत्वमुक्त्वा, पश्चात्
'संयोक्ष्यसे स्वेन वपुर्महिम्ना तदेत्यवोचत्स तपोनिधिर्माम्' इत्यनुवादे
शापे नान्तरीयकत्वं महिमभ्रंशस्योक्तम् । 'अथास्तमदर्शने' इति वैज-
यन्ती । सूर्य एव प्रसिद्धस्य अस्तगमनस्याभिधानात् महिम्नस्तत्सा-
दृश्यमवगम्यते ; तेन च सकलार्थप्रकाशकत्वमत्यन्ताविनाशश्च द्योत्यते
निशासमयेनेव शापेनान्तर्हितस्य दिवसमुख इव शापावसाने सूर्यस्येव
त॑स्य यथापुरमुदेष्यत्त्वात् । वर्षभोग्येण संवत्सरम् अनुभाव्येन ।
'वर्षोऽस्त्री भारताद्यन्दवृष्टिषु प्रावृषि स्त्रियाम्' इति वैजयन्ती ।
‘कालाध्वनोरत्यन्तसंयोगे' इति द्वितीया । 'अत्यन्तसंयोगे च’ इति