2023-02-17 12:54:50 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
द्वितीयाश्वासः ।
१७१
नयप्रश्नरूपेण तं व्यवसाययन्, लोकोत्तरस्वभावप्रकाशनेन तमु -
कयति — कच्चित्सौम्येत्यादि । 'कञ्चित्मने सानुनये' इत्य-
। सौम्य अकूरहृदय । अनेन एतस्यामवस्थायामीदृशं दुःखितं
[पेक्ष्य गन्तुं चण्डालानामिवातिकराणा मेव युज्यते धैर्यम्, न तु
मृतार्द्रचेतसां त्वादृशामिति व्यज्यते । व्यवसितम् अवश्यकर्त-
नाङ्गीकृम् । इदम् अनन्तरप्रतिपादितम् । बन्धुकृत्यं सुहृद्भिर-
योग्यम्, आपदि शरणत्वेन तिष्ठत एव बन्धुत्वात् । प्रत्यादे-
याच्ञाया अवधीरणात् । हेतौ ल्यब्लोपे वा पञ्चमी; प्रत्यादेशं
व्यर्थः । 'प्रत्यादेशो निराकृतिः' इत्यमरः । खलुः वाक्यालं-
। भवतः अभिजनादिभिर्मान्यस्य तव । धीरतां निर्दयताम् ।
नामि मनसा संभावयामि, तद्विषये मम संशय एव नास्तीत्यर्थः ।
=यस्यानुवादे हि नियोक्तुः संशयनिर्वृत्तिर्युक्ता । मम तूष्णीं-
कथं सेति चेत्तत्राइ-
निःशब्द इति । निरस्तगर्जितः । हिः
1; 'वर्षति वर्षासु निस्वनो मेघः' इत्यादिभिर्लोकसिद्धोऽयम-
अर्थः । प्रदिशसि प्रशस्तं ददासि, समये संभवित्वाद्दानस्य । या-
तृष्णातिशयवशादाक्रन्दितेन प्रबोधितः, समासन्नवृष्टिसूचकत्वा
रटितस्य । चातकेभ्य इति बहुवचनेन अनिर्वेदो ध्वन्यते।
चच सजनस्वभाव इत्याह – प्रत्युक्तं प्रतिवचनम् । तुशब्दो
-
। प्रणयिषु स्वाभिलषितं याचमानेषु । सतां फलानुमेयप्रार-
प्रकृत्या मितभाषिणां महापुरुषाणां । ईप्सितार्थक्रिया तेषामा-
स्य प्रयोजनस्य करणम् । एवकारेण न तु फलशून्यो मृषा
इति द्योत्यते । अर्थान्तरन्यासोऽलंकारः ॥ ४६ ॥
१७१
नयप्रश्नरूपेण तं व्यवसाययन्, लोकोत्तरस्वभावप्रकाशनेन तमु -
कयति — कच्चित्सौम्येत्यादि । 'कञ्चित्मने सानुनये' इत्य-
। सौम्य अकूरहृदय । अनेन एतस्यामवस्थायामीदृशं दुःखितं
[पेक्ष्य गन्तुं चण्डालानामिवातिकराणा मेव युज्यते धैर्यम्, न तु
मृतार्द्रचेतसां त्वादृशामिति व्यज्यते । व्यवसितम् अवश्यकर्त-
नाङ्गीकृम् । इदम् अनन्तरप्रतिपादितम् । बन्धुकृत्यं सुहृद्भिर-
योग्यम्, आपदि शरणत्वेन तिष्ठत एव बन्धुत्वात् । प्रत्यादे-
याच्ञाया अवधीरणात् । हेतौ ल्यब्लोपे वा पञ्चमी; प्रत्यादेशं
व्यर्थः । 'प्रत्यादेशो निराकृतिः' इत्यमरः । खलुः वाक्यालं-
। भवतः अभिजनादिभिर्मान्यस्य तव । धीरतां निर्दयताम् ।
नामि मनसा संभावयामि, तद्विषये मम संशय एव नास्तीत्यर्थः ।
=यस्यानुवादे हि नियोक्तुः संशयनिर्वृत्तिर्युक्ता । मम तूष्णीं-
कथं सेति चेत्तत्राइ-
निःशब्द इति । निरस्तगर्जितः । हिः
1; 'वर्षति वर्षासु निस्वनो मेघः' इत्यादिभिर्लोकसिद्धोऽयम-
अर्थः । प्रदिशसि प्रशस्तं ददासि, समये संभवित्वाद्दानस्य । या-
तृष्णातिशयवशादाक्रन्दितेन प्रबोधितः, समासन्नवृष्टिसूचकत्वा
रटितस्य । चातकेभ्य इति बहुवचनेन अनिर्वेदो ध्वन्यते।
चच सजनस्वभाव इत्याह – प्रत्युक्तं प्रतिवचनम् । तुशब्दो
-
। प्रणयिषु स्वाभिलषितं याचमानेषु । सतां फलानुमेयप्रार-
प्रकृत्या मितभाषिणां महापुरुषाणां । ईप्सितार्थक्रिया तेषामा-
स्य प्रयोजनस्य करणम् । एवकारेण न तु फलशून्यो मृषा
इति द्योत्यते । अर्थान्तरन्यासोऽलंकारः ॥ ४६ ॥