2023-03-31 14:19:33 by Vidyadhar Bhat
This page has been fully proofread once and needs a second look.
1
आत्मनः स्वस्य प्रभाभिश्च संवलितं त्वदीयं वक्षः श्रीवत्सवि-
ग्रहजुषः श्रीवत्सरूपं प्राप्तायाः प्रकृतेः त्रिगुणायाः गुणैः
सत्त्वरजस्तमोभिः परीतमिव विभाति । केचिन्नाभिसरोजं
धवलं वर्णयन्ति । यथा -- ' नाभीपल्वलपुण्डरीकमुकुलः
कम्बोः सपत्नीकृतः' इति मुरारिनाटके । हरिवंशे त्वरुणं
वर्णितम्-- 'हुताशनज्वलितशिखोज्ज्वलत्प्रभं समुत्थितं शर-
दमलार्कतेजसम् । विराजते कमलमुदारवर्चसं महात्मनस्तनु-
रिव चारुदर्शनम् ॥' इति कौस्तुभं धवलं केचिद्वर्णयन्ति ।
यथा नैषधचरिते -- ' हित्वा दैत्यरिपोरुरः स्वभवनं शून्यत्वदो-
ब
वस्फुटासीदन्मर्कट
हरिवंशे तु – 'अस्यैव देवस्य हरे: स्तनान्तरे विराजते
कौस्तुभरत्नदीपः' इति दीपसाम्येनारुणो वर्णितः । प्रपञ्चसारे
तु श्यामल इति तद्ध्यानमुक्तम् । अनेन अनेकधा प्रसिद्ध-
त्वात्कौस्तुभनाभीकमलयोः
वर्णो वर्ण्यते, 'न तत्तत्त्वं न तच्छास्त्रं न सा विद्या न सा
कला । यन्
इति काव्यस्य सर्वमतसाधारण्यवचनात् । अतोऽत्र न पूर्वा -
क्
वरविरोधः शङ्कनीयः । श्रीवत्सः प्रकृतिरूप इति विष्णुपुराणे
वर्शितम् -– ' श्रीवत्सरांस्थानमयमनन्ते च समाश्रितम् । प्र
6