2023-04-01 07:20:32 by Vidyadhar Bhat
This page has not been fully proofread.
गमक्षण एव मुक्तामयान्मुक्ताफलरूपान् । पक्षे मुक्तसकल-
रोगान् विद्दधतां ते नखानां जैवातृकत्वमुचितं ननु उचिवं
भवस्येव । जैवातृकत्वं प्रकृते चन्द्रत्वं पक्षे मिषक्त्वं दीर्घायुष्टुं
वा । ' अथ जैवातृकः पुमान् । चन्द्रे च परिखायां च परि-
घेऽथ द्वयोः शुके । धने तु डीबमायुष्मत्कृषीवलभिषक्षु
सः ॥' इति केशवः । यः स्वसमागममालेण दीर्घतीव्रामय-
निकरग्रस्तानप्युल्लाघयति तस्य वैद्यकेष्वतिनिपुणस्य भिषक्त्वं
संभावितं स्वकीयसकलव्याधिपरिहारेण दीर्घायुष्ठुं वा युक्तमे-
बेति भावः । अत्र नखानां जैवातृकत्वं रूपकलभ्यम्, तदेव
श्लेषमूलातिशयोक्त्या भिषक्त्वायुष्मत्त्वरूपमध्यवसितमिति रू-
पकातिशयोक्त्योरेकवाचकानुप्रवेशलक्षणः संकरः । तदुत्त्था-
ष
पकस्य स्फुरत्सहजरुक्प्रकरानित्यत मुक्कातामयानित्यत्र च श्लेष-
स्य तयातिशयोक्त्या अङ्गाङ्गिभावलक्षण: संकरः । मुक्ताफल-
त्यप्राप्त्युक्त्या तद्गुणालंकारश्च प्रतीयते ॥ ५१ ॥
यसे
यत्ते पदाम्बुरुहमम्बुरुहामने व्यं
धन्याः प्रपद्य सकृदीश भवन्ति मुक्ताः ।
नित्यं तदेव भजतामतिमुक्तलक्ष्मी-
युक्तैव दिव्यमणिनुनृपुरमौक्तिकानाम् ॥
हे ईश, अम्बुरुहासनेन ब्रह्मणा ईड्यं स्तुत्यं तव यत्प-
रोगान् वि
भवस्येव । जैवातृकत्वं प्रकृते चन्द्रत्वं पक्षे मिषक्त्वं दीर्घायुष्टुं
वा । ' अथ जैवातृकः पुमान् । चन्द्रे च परिखायां च परि-
घेऽथ द्वयोः शुके । धने तु डीबमायुष्मत्कृषीवलभिषक्षु
सः ॥' इति केशवः । यः स्वसमागममालेण दीर्घतीव्रामय-
निकरग्रस्तानप्युल्लाघयति तस्य वैद्यकेष्वतिनिपुणस्य भिषक्त्वं
संभावितं स्वकीयसकलव्याधिपरिहारेण दीर्घायुष्ठुं वा युक्तमे-
बेति भावः । अत्र नखानां जैवातृकत्वं रूपकलभ्यम्, तदेव
श्लेषमूलातिशयोक्त्या भिषक्त्वायुष्मत्त्वरूपमध्यवसितमिति रू-
पकातिशयोक्त्योरेकवाचकानुप्रवेशलक्षणः संकरः । तदुत्त्था-
ष
पकस्य स्फुरत्सहजरुक्प्रकरानित्यत मुक्
स्य तयातिशयोक्त्या अङ्गाङ्गिभावलक्षण: संकरः । मुक्ताफल-
त्यप्राप्त्युक्त्या तद्गुणालंकारश्च प्रतीयते ॥ ५१ ॥
यसे
यत्ते पदाम्बुरुहमम्बुरुहामने
धन्याः प्रपद्य सकृदीश भवन्ति मुक्ताः ।
नित्यं तदेव भजतामतिमुक्तलक्ष्मी-
युक्तैव दिव्यमणि
हे ईश, अम्बुरुहासनेन ब्रह्मणा ईड्यं स्तुत्यं तव यत्प-