2023-03-01 14:54:05 by Vasant
This page has been fully proofread once and needs a second look.
१९७
क्रियान्तरासक्तिमपास्य कीटको
ध्यायन्यथालिं ह्यलिभावमृच्छति ।
तथैव योगी परमात्मतत्वं
ध्यात्वा समायाति तदेकनिष्ठया ॥ ३६०॥
कीटक: क्रियान्तरासक्ति अपास्य त्यक्त्वा यथा अ
स्वात्मानं हिनस्तीति भयादेव चिन्तयित्वा अलिभावं भ्रमरभावं स्वयमपि
भ्रमरत्वं ऋच्छति प्राप्नोति । तत्र पूर्वादारभ्य भेदएव पश्चादपि अयं
भ्रमरो भवति नतु ध्यातभ्रमराभेदः । अत्र भेदस्याज्ञानिकत्वात् अभेदध्यान-
जनित
वत् एकनिष्ठया अनन्यसक्ततया परमात्मतत्वं ध्यात्वा तदेव याथात्म्यं
समायाति । नष्टाज्ञानिकभेदः अभिव्यक्त-स्वतात्विकस्वरूपः भवतीति
भावः । अतएव समायातीति समुपसर्ग: । ध्यानेन अन्यस्याप्यन्यभावे
संभवति स्वध्यानेन स्वस्वरूपाप्तौ कः प्रत्यूह इतिमात्रे तत्रतत्र भ्रमर-
कीटन्यायोदाहरणमिति मन्तव्यम् ॥३६०॥
अतीव सूक्ष्म परमात्मतत्वं
न स्थूलदृष्ट्या प्रतिपत्तुमर्हति ।
समाधिनाऽत्यन्त-सुसूक्ष्मवृत्या
ज्ञातव्यमार्यै-रतिशुद्धबुद्धिभिः ॥३६१॥
निर्गुणतया अतीव सूक्ष्मं परं पंचकोशविलक्षणं आत्मतत्वं त्रिविध-
परिच्छेदरहितं स्वप्रकाश-सदानन्दरूपं आत्मयाथात्म्यं स्थूलदृष्ट्या
शरीरादि-स्थूलवस्तुविषयिण्या दृष्ट्या अन्तःकरणवृत्या प्रतिपत्तुं व्याप्तुं
नार्हति । अतिशुद्धबुद्धिभि: "ज्ञानमुत्पद्यते पुंसां क्षयात्पापस्य कर्मण: "
66
" ((
कषाये कर्मभिः पक्वे ततो ज्ञानं प्रवर्तते
सूक्ष्मया सूक्ष्मदशिभिः" "ज्ञानप्रसादेन विशुद्धसत्वः ततस्तु तं पश्यते
निष्कलं ध्यायमानः" इत्यादिवचनानुसारेण निर्मलान्तःकरणैः आर्यैः
श्रुतिस्मृत्युक्तमार्गगैः समाधिना अत्यन्तसुसूक्ष्मा प्रपंचाविषयकतया
अखण्डाकारा या वृत्तिः तया ज्ञातव्यं विषयीकर्तव्यम् ॥ ३६१॥
"
"