2023-02-27 12:07:44 by Vasant
This page has been fully proofread once and needs a second look.
१४१
वस्तुत्वं । तदाह सम्यक् परतत्वबोधसुदशायां इति । इदानीं अन्यथा अविद्यया
ज्ञातत्वात् सम्यगिति । यत्र नान्यत्पश्यतीत्यादिश्रुत्या परतत्वविषयक-
सम्यज्ज्ञानं यदा तस्यां शोभनायामवस्थायां । हि यस्मात् अन्यत्
नास्ति अतः स्वभिन्नवस्त्वभावात् इदं सत् परमाद्वैतमित्यन्वयः ॥२२८॥
अज्ञानावस्थायामपि "
निर्णीतं प्रपंचस्य ब्रह्माव्यतिरेकमाह यदिदमित्यादिना ।
यदिदं सकलं विश्वं नानारूपं प्रतीतमज्ञानात् ।
तत्सर्वं ब्रह्मैव प्रत्यस्ताशेषभावनादोषम् ॥ २२९ ॥
अज्ञानात् नानारूपं सकलं विश्वं यत् इदं प्रतीतं कल्पितं तत्सर्वं
प्रत्यस्ताशेषभावनादोषं अशेषाश्च ताः भावनाश्च अशेषभावनाः तद्रूपः
दोषः प्रत्यस्तः निरस्तः यस्मात् तत् प्रत्यस्ताशेषभावनादोषं सकलकल्पना-
रूपदोषशून्यं ब्रह्मैव ॥२२९॥
तदुपपादयति मृदित्यादिना सदृष्टान्तम् ॥
मृत्कार्यभूतोपि मृदो न भिन्नः कुम्भोस्ति सर्वत्र तु मृत्स्वरूपात् ।
न कुम्भरूपं पृथगस्ति कुम्भः कुतो मृषा कल्पितनाममात्रः ॥२३०॥
मृत्कार्यभूतोपि मृदुपादेयोपि कुम्भः मृदो भिन्नो नास्ति सर्वत्र तु मूले
अग्रे पार्श्वयोर्वा सर्वत्रापि मृत्स्वरूपात् मृदभिन्नत्वात् पृथुबुध्नोदराद्याकार-
विशेषविशिष्टा मृदेव कुम्भइत्युच्यते न कुंभरूपं पृथगस्ति मृद्रूपव्यतिरेकेण
कुम्भस्य रूपं नीलादिकं नास्ति मृदाका
नास्ति आकारविशेषविशिष्टा मृदेव कुम्भइत्युच्यते न तु कुम्भस्य
कश्चिदाकारः। "वाचारंभणं विकारो नामधेयं " इतिश्रुत्या मृषाकल्पित -
नाममात्रः कुम्भः। कुतः कस्माद्धेतोः पृथगस्ति मृद्रपभिन्नरूपं नास्ति
मृदाकारव्यतिरिक्ताकारो नास्ति । कुम्भ इति शब्दः परं कल्पितः । तावता
एक एव देवदत्त : संकोचितहस्तपाद: प्रसारितहस्तपादश्च यथा न भिद्यते
तद्वत् कुम्भोपि मृद इत्यर्थः ॥ २३०॥