This page has been fully proofread once and needs a second look.

श्रीविवेकचूडामणिः सव्याख्यः
 
घटमिति । घटं जलं, तद्गतं घटगतजलगतं अर्कबिबिंबं सूर्यप्रतिबिंब

सर्वं विहाय । तटस्थितः उदासीन: त्रीनेतान् अतिरिच्य वर्तमानः ।

तत्र हेतुः तत्त्रितयावभासक: घट-तद्गत -जलतद्गत
-प्रतिबिंबरूप-पदार्थ-

त्रयप्रकाशकः। स्वयंप्रकाशः स्वेतरबहिर्ज्योतिरनवभास्यः यथा अर्कः

सूर्य: दिवि वीक्ष्यते अन्तरिक्षे अवलोक्यते तथा ॥ २२१ ॥
 
१३८
 

 
देहं धियं चित्प्रतिबिंबमेतं
 

विसृज्य बुद्धौ निहितं गुहायां ।

द्रष्टारमात्मानमखण्डबोधं
 

सर्वप्रकाशं सदसद्विलक्षणम् ॥२२२॥
 

 
नित्यं विभुं सर्वगतं सुसूक्ष्मं
 

अन्तर्बहिश्शून्यमनन्यमात्मनः ।

विज्ञाय सम्यङ्निजरूपमेतत्
 

पुमान्विपाप्मा विरजा विमृत्युः ॥ २२३ ॥
 

 
देहमिति । देहं घटवदवस्थितं स्थूलदेहं धियं स्वच्छतया सूक्ष्मतया

च जलवत्तदन्तर्गतां बुद्धिधिं, गुहायां आवारकत्वेन अनेकानर्थसंकुलायां गुहा-

सदृश्यां बुद्धौ निहितं च एतं <error>भ्रन्त्या </error><fix>भ्रान्त्या</fix>अहमिति प्रतीयमानं चित्प्रतिबिंबं

विसृज्य त्यक्त्वा । पूर्ववत् तटस्थितं तत्त्रितयावभासकं दष्टारं सर्व-

साक्षिणं आत्मानं सर्वान्तरं । अखण्डबोधं अपरिच्छिन्नज्ञानस्वरूपं अत

एव सर्वप्रकाशं सर्वस्य प्रकाशः यस्मात् तं । सदसद्विलक्षणं सत् प्रत्यक्षं

तेजः आपः अन्नं च। असदप्रत्यक्षं वायुराकाशं च । एद्विलक्षणं तद्भिन्नं

व्यक्ताव्यक्तभिन्नमिति वा अर्थः । नित्यं कालपरिच्छेदशून्यं विभुं देश-

परिच्छेदशून्यं सर्वगतं सर्वोपादानतया अन्वयिनं । अथापि सुसूक्ष्मं

रूपादिरहिततया दुर्जेयम् "एष सर्वेषु भूतेषु गूढोत्मा न प्रकाशते "

इतिश्रुतेः । अन्तर्बहिश्शून्यं "अनन्तरमबाह्यमिति " श्रुतेः । आत्मनः अनन्यं

न अन्यः अनन्यः आत्मनः ब्रह्मणः भेदरहितं "अयमात्मा ब्रह्मेति" श्रुतेः

पूर्वोक्तयुक्तेश्च । यद्वा अनन्यं न विद्यते अन्यः यस्मात् सः अनन्यः अद्वितीय

इत्यर्थः तम् । आत्मनः निजरूपं वास्तविकस्वरूपं विज्ञाय एतत् । पुमान्

पूर्वमन्यथा ज्ञातवान् एष एव पुमान् विपाप्मा विगतपापः "ज्ञानाग्निः
 
(1