2023-03-05 06:34:43 by Vidyadhar Bhat
This page has been fully proofread once and needs a second look.
೧೫೬. ಕೈ ಕಾಲು ಮೊದಲಾದ ಅವಯವಗಳುಳ್ಳ ದೇಹವು ಆತ್ಮನಲ್ಲ;
ಏಕೆಂದರೆ ಅವನು ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಅಂಗವು ನಾಶವಾದರೂ
ಬದುಕಿರುತ್ತಾನೆ[^೧] ಮತ್ತು ಆಯಾ ಶಕ್ತಿಯೂ ನಾಶವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.[^೨] ಈ
ಆತ್ಮನು ನಿಯಮಿಸಲ್ಪಡತಕ್ಕವನಲ್ಲ, ಆದರೆ ನಿಯಾಮಕನು.
[^೧]'ಜೀವನು ಈ ಮರದ ಒಂದು ಕೊಂಬೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಆಗ ಅದು ಒಣಗು-
ತ್ತದೆ . . . ಜೀವನು ಇಡೀ ಮರವನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಮರವೆಲ್ಲ ಒಣಗುತ್ತದೆ' (ಛಾಂದೋಗ್ಯ
ಉ. ೬. ೧೧. ೨).
[^೨]ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಅಂಗವು ನಾಶವಾದರೂ ಕೃತಕವಾದ ಅಂಗಗಳ
ಮೂಲಕ ಆ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು.]
ದೇಹ-ತದ್ಧರ್ಮ-ತತ್ಕರ್ಮ-ತದವಾಸ್ಥಾದಿ-ಸಾಕ್ಷಿಣಃ ।
ಸ್ವತ ಏವ ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧಂ ತಲಕ್ಷಣ್ಯಮಾತ್ಮನಃ || ೧೫೭ ||
ದೇಹ-ತದ್ಧರ್ಮ-ತತ್ಕರ್ಮ-ತದವಸ್ಥಾದಿ-ಸಾಕ್ಷಿಣಃ=ದೇಹ, ಅದರ ಧರ್ಮ-
ಗಳು, ಅದರ ಕರ್ಮಗಳು, ಅದರ ಅವಸ್ಥೆಗಳು ಇವೇ ಮೊದಲಾದುವುಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ-
ಯಾಗಿರುವ, ಆತ್ಮನಃ = ಆತ್ಮನಿಗೆ, ಸ್ವತಃ ಏವ = ಸ್ವಭಾವದಿಂದಲೇ, ತಲಕ್ಷಣ್ಯಂ=
ಅದಕ್ಕಿಂತ ವಿಲಕ್ಷಣತ್ವವು, ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧಂ = ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.
೧೫೭. ದೇಹ, ಅದರ ಧರ್ಮಗಳು,[^೧] ಅದರ ಕರ್ಮಗಳು,[^೨] ಅದರ
ಅವಸ್ಥೆಗಳು[^೩]- ಇವೇ ಮೊದಲಾದವುಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿರುವ ಆತ್ಮನು
ಅವುಗಳಿಗಿಂತ ಸ್ವಭಾವದಿಂದಲೇ ವಿಲಕ್ಷಣನೆಂಬುದು ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.
[^೧]ಸ್ಥೂಲತ್ವ ಕೃಶತ್ವ ಮೊದಲಾದುವು.
[^೨]ಗಮನಾಗಮನಗಳು.
[^೩]ಬಾಲ್ಯ ಯೌವನ ಮೊದಲಾದುವು.
ಶಲ್ಯರಾಶಿರ್ಮಾಂಸಲಿಪ್ತೋ ಮಲಪೂರ್ಣೋsತಿಕಶ್ಮಲಃ ।
ಕಥಂ ಭವೇದಯಂ ವೇತ್ತಾ ಸ್ವಯಮೇತದ್ವಿಲಕ್ಷಣಃ || ೧೫೮ ||
ಶಲ್ಯರಾಶಿಃ=ಮೂಳೆಗಳ ರಾಶಿಯಾದ, ಮಾಂಸಲಿಪ್ತಃ = ಮಾಂಸದಿಂದ
ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ, ಮಲಪೂರ್ಣಃ = ಮಲದಿಂದ ತುಂಬಿರುವ, ಅತಿಕಶ್ಮಲಃ =
ಅತ್ಯಂತ ಕಶ್ಮಲವಾದ, ಅಯಂ = ಈ ಶರೀರವು, ಏತತ್ ವಿಲಕ್ಷಣಃ = ಇದಕ್ಕಿಂತ ವಿಲ-
ಕ್ಷಣವಾದ, ವೇತ್ತಾ = ಅರಿಯುವವನಾದ, ಸ್ವಯಂ = ಆತ್ಮನು, ಕಥಂ ಭವೇತ್=
ಹೇಗಾದೀತು?
ಏಕೆಂದರೆ ಅವನು ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಅಂಗವು ನಾಶವಾದರೂ
ಬದುಕಿರುತ್ತಾನೆ[^೧] ಮತ್ತು ಆಯಾ ಶಕ್ತಿಯೂ ನಾಶವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.[^೨] ಈ
ಆತ್ಮನು ನಿಯಮಿಸಲ್ಪಡತಕ್ಕವನಲ್ಲ, ಆದರೆ ನಿಯಾಮಕನು.
[^೧]'ಜೀವನು ಈ ಮರದ ಒಂದು ಕೊಂಬೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಆಗ ಅದು ಒಣಗು-
ತ್ತದೆ . . . ಜೀವನು ಇಡೀ ಮರವನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಮರವೆಲ್ಲ ಒಣಗುತ್ತದೆ' (ಛಾಂದೋಗ್ಯ
ಉ. ೬. ೧೧. ೨).
[^೨]ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಅಂಗವು ನಾಶವಾದರೂ ಕೃತಕವಾದ ಅಂಗಗಳ
ಮೂಲಕ ಆ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು.]
ದೇಹ-ತದ್ಧರ್ಮ-ತತ್ಕರ್ಮ-ತದವಾಸ್ಥಾದಿ-ಸಾಕ್ಷಿಣಃ ।
ಸ್ವತ ಏವ ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧಂ ತಲಕ್ಷಣ್ಯಮಾತ್ಮನಃ || ೧೫೭ ||
ದೇಹ-ತದ್ಧರ್ಮ-ತತ್ಕರ್ಮ-ತದವಸ್ಥಾದಿ-ಸಾಕ್ಷಿಣಃ=ದೇಹ, ಅದರ ಧರ್ಮ-
ಗಳು, ಅದರ ಕರ್ಮಗಳು, ಅದರ ಅವಸ್ಥೆಗಳು ಇವೇ ಮೊದಲಾದುವುಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ-
ಯಾಗಿರುವ, ಆತ್ಮನಃ = ಆತ್ಮನಿಗೆ, ಸ್ವತಃ ಏವ = ಸ್ವಭಾವದಿಂದಲೇ, ತಲಕ್ಷಣ್ಯಂ=
ಅದಕ್ಕಿಂತ ವಿಲಕ್ಷಣತ್ವವು, ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧಂ = ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.
೧೫೭. ದೇಹ, ಅದರ ಧರ್ಮಗಳು,[^೧] ಅದರ ಕರ್ಮಗಳು,[^೨] ಅದರ
ಅವಸ್ಥೆಗಳು[^೩]- ಇವೇ ಮೊದಲಾದವುಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿರುವ ಆತ್ಮನು
ಅವುಗಳಿಗಿಂತ ಸ್ವಭಾವದಿಂದಲೇ ವಿಲಕ್ಷಣನೆಂಬುದು ಸ್ವತಃಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.
[^೧]ಸ್ಥೂಲತ್ವ ಕೃಶತ್ವ ಮೊದಲಾದುವು.
[^೨]ಗಮನಾಗಮನಗಳು.
[^೩]ಬಾಲ್ಯ ಯೌವನ ಮೊದಲಾದುವು.
ಶಲ್ಯರಾಶಿರ್ಮಾಂಸಲಿಪ್ತೋ ಮಲಪೂರ್ಣೋsತಿಕಶ್ಮಲಃ ।
ಕಥಂ ಭವೇದಯಂ ವೇತ್ತಾ ಸ್ವಯಮೇತದ್ವಿಲಕ್ಷಣಃ || ೧೫೮ ||
ಶಲ್ಯರಾಶಿಃ=ಮೂಳೆಗಳ ರಾಶಿಯಾದ, ಮಾಂಸಲಿಪ್ತಃ = ಮಾಂಸದಿಂದ
ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ, ಮಲಪೂರ್ಣಃ = ಮಲದಿಂದ ತುಂಬಿರುವ, ಅತಿಕಶ್ಮಲಃ =
ಅತ್ಯಂತ ಕಶ್ಮಲವಾದ, ಅಯಂ = ಈ ಶರೀರವು, ಏತತ್ ವಿಲಕ್ಷಣಃ = ಇದಕ್ಕಿಂತ ವಿಲ-
ಕ್ಷಣವಾದ, ವೇತ್ತಾ = ಅರಿಯುವವನಾದ, ಸ್ವಯಂ = ಆತ್ಮನು, ಕಥಂ ಭವೇತ್=
ಹೇಗಾದೀತು?