2023-03-01 15:48:00 by Vidyadhar Bhat
This page has not been fully proofread.
[^೧]. ಸತ್ತ್ವಗುಣದಿಂದ
ಜ್ಞಾನಮ್ (ಗೀತಾ ೧೪,
ಜ್ಞಾನವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ' ಸತ್ಯಾತ್ ಸಂಜಾಯತೇ
೧೭), ಸಗುಣವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆತ್ಮನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸು
ವುದೂ ಇಲ್ಲ, ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಜ್ಞಾನವೂ ಉಂಟಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ನೀರಿನಂತೆ
ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿದ್ದರೂ ಸತ್ಯವು ಇತರ ಗುಣಗಳೊಡನೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡರೆ ಸ೦ಸಾರ
ವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದು.
ಮಿಶ್ರಸ್ಯ ಸತ್ಯಸ್ಯ ಭವಂತಿ ಧರ್ಮಾ-
ಸಮಾನಿತಾದ್ಯಾ ನಿಯಮಾ ಯಮಾದ್ಯಾಃ ।
ಶ್ರದ್ಧಾ ಚ ಭಕ್ತಿಶ್ಚ ಮುಮುಕ್ಕುತಾ ಚ
ದೈವೀ ಚ ಸಂಪತ್ತಿರಸನ್ನಿವೃತ್ತಿ
॥ ೧೧೮ ೧
ಮಿಶ್ರಸ್ಯ ಸಸ್ಯ - ಮಿಶ್ರಸಕ್ಕೆ ಅಮಾನಿತಾದ್ಯಾಃ = ಅಮಾನಿತ್ವ
ಮೊದಲಾದುವು, ನಿಯಮಾಃ = ನಿಯಮಗಳು, ಯಮಾದ್ಯಾಃ - ಯಮವೇ ಮೊದ
ಲಾದುವು, ಶ್ರದ್ಧಾ ಚ - ಶ್ರದ್ಧೆ ಭಕ್ತಿಃ ಚ = ಭಕ್ತಿ ಮುಮುಕ್ಷುತಾ ಚ
ಮುಮುಕ್ಷುತ್ವ ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿಃ ಚ – ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿ ಅಸನ್ನಿವೃತ್ತಿ - ಆಸುರ
ಸಂಪತ್ತಿನಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗುವುದು [ಎಂಬ] ಧರ್ಮಾಃ = ಧರ್ಮಗಳು ಭವಂತಿ =
ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ.
೬೩
೧೧೮, ಅಮಾನಿತ್ವವೇ ಮೊದಲಾದುವು. ಯಮ-ನಿಯಮಗಳೇ
ಮೊದಲಾದುವು, ಶ್ರದ್ಧೆ ಭಕ್ತಿ ಮುಮುಕ್ಷುತ್ವ, ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿ ಆಸುರ
ಸಂಪತ್ತಿಯನ್ನು ಬಿಡುವುದು-ಇವು ಮಿಶ್ರಸತ್ಯದ ಧರ್ಮಗಳು.
೩
[೧ ಗೀತಾ ೧೩, ೭ ನೋಡಿ.
೨ ಅಹಿಂಸೆ ಸತ್ಯ ಮೊದಲಾದುವು ಯಮಗಳು; ಶೌಚ ಸಂತೋಷ ಮೊದಲಾದುವು
ನಿಯಮಗಳು.
೩ ಗೀತೆಯ ೧೬ನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು ನೋಡಿ.]
ವಿಶುದ್ಧ ಸಸ್ಯ ಗುಣಾಃ ಪ್ರಸಾದಃ
ಸ್ವಾತ್ಮಾನುಭೂತಿಃ ಪರಮಾ ಪ್ರಶಾಂತಿಃ ।
ತೃಪ್ತಿಃ ಪ್ರಹರ್ಷಃ ಪರಮಾತ್ಮನಿಷ್ಠಾ
ಯಯಾ ಸದಾನಂದರಸಂ ಸಮೃಚ್ಛತಿ ॥ ೧೧೯ ॥
H
ಪ್ರಸಾದಃ =(ಮನಸ್ಸಿನ ಪ್ರಸನ್ನತೆ, ಸ್ವಾತ್ಮಾನುಭೂತಿಃ = ಆತ್ಮಾನುಭವ
ಪರಮಾ ಪ್ರಶಾಂತಿಃ - ಪರಮಶಾಂತಿ ತೃಪ್ತಿಃ = ತೃಪ್ತಿ ಪ್ರಹರ್ಷಃ = ಆಹ್ಲಾದ,
ಯಯಾ - ಯಾವುದರಿಂದ ಸದಾ ಯಾವಾಗಲೂ ಆನಂದರಸಂ ಆನಂದರಸವನ್ನು
ಜ್ಞಾನಮ್ (ಗೀತಾ ೧೪,
ಜ್ಞಾನವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ' ಸತ್ಯಾತ್ ಸಂಜಾಯತೇ
೧೭), ಸಗುಣವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆತ್ಮನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸು
ವುದೂ ಇಲ್ಲ, ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಜ್ಞಾನವೂ ಉಂಟಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ನೀರಿನಂತೆ
ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿದ್ದರೂ ಸತ್ಯವು ಇತರ ಗುಣಗಳೊಡನೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡರೆ ಸ೦ಸಾರ
ವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದು.
ಮಿಶ್ರಸ್ಯ ಸತ್ಯಸ್ಯ ಭವಂತಿ ಧರ್ಮಾ-
ಸಮಾನಿತಾದ್ಯಾ ನಿಯಮಾ ಯಮಾದ್ಯಾಃ ।
ಶ್ರದ್ಧಾ ಚ ಭಕ್ತಿಶ್ಚ ಮುಮುಕ್ಕುತಾ ಚ
ದೈವೀ ಚ ಸಂಪತ್ತಿರಸನ್ನಿವೃತ್ತಿ
॥ ೧೧೮ ೧
ಮಿಶ್ರಸ್ಯ ಸಸ್ಯ - ಮಿಶ್ರಸಕ್ಕೆ ಅಮಾನಿತಾದ್ಯಾಃ = ಅಮಾನಿತ್ವ
ಮೊದಲಾದುವು, ನಿಯಮಾಃ = ನಿಯಮಗಳು, ಯಮಾದ್ಯಾಃ - ಯಮವೇ ಮೊದ
ಲಾದುವು, ಶ್ರದ್ಧಾ ಚ - ಶ್ರದ್ಧೆ ಭಕ್ತಿಃ ಚ = ಭಕ್ತಿ ಮುಮುಕ್ಷುತಾ ಚ
ಮುಮುಕ್ಷುತ್ವ ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿಃ ಚ – ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿ ಅಸನ್ನಿವೃತ್ತಿ - ಆಸುರ
ಸಂಪತ್ತಿನಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗುವುದು [ಎಂಬ] ಧರ್ಮಾಃ = ಧರ್ಮಗಳು ಭವಂತಿ =
ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ.
೬೩
೧೧೮, ಅಮಾನಿತ್ವವೇ ಮೊದಲಾದುವು. ಯಮ-ನಿಯಮಗಳೇ
ಮೊದಲಾದುವು, ಶ್ರದ್ಧೆ ಭಕ್ತಿ ಮುಮುಕ್ಷುತ್ವ, ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿ ಆಸುರ
ಸಂಪತ್ತಿಯನ್ನು ಬಿಡುವುದು-ಇವು ಮಿಶ್ರಸತ್ಯದ ಧರ್ಮಗಳು.
೩
[೧ ಗೀತಾ ೧೩, ೭ ನೋಡಿ.
೨ ಅಹಿಂಸೆ ಸತ್ಯ ಮೊದಲಾದುವು ಯಮಗಳು; ಶೌಚ ಸಂತೋಷ ಮೊದಲಾದುವು
ನಿಯಮಗಳು.
೩ ಗೀತೆಯ ೧೬ನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು ನೋಡಿ.]
ವಿಶುದ್ಧ ಸಸ್ಯ ಗುಣಾಃ ಪ್ರಸಾದಃ
ಸ್ವಾತ್ಮಾನುಭೂತಿಃ ಪರಮಾ ಪ್ರಶಾಂತಿಃ ।
ತೃಪ್ತಿಃ ಪ್ರಹರ್ಷಃ ಪರಮಾತ್ಮನಿಷ್ಠಾ
ಯಯಾ ಸದಾನಂದರಸಂ ಸಮೃಚ್ಛತಿ ॥ ೧೧೯ ॥
H
ಪ್ರಸಾದಃ =(ಮನಸ್ಸಿನ ಪ್ರಸನ್ನತೆ, ಸ್ವಾತ್ಮಾನುಭೂತಿಃ = ಆತ್ಮಾನುಭವ
ಪರಮಾ ಪ್ರಶಾಂತಿಃ - ಪರಮಶಾಂತಿ ತೃಪ್ತಿಃ = ತೃಪ್ತಿ ಪ್ರಹರ್ಷಃ = ಆಹ್ಲಾದ,
ಯಯಾ - ಯಾವುದರಿಂದ ಸದಾ ಯಾವಾಗಲೂ ಆನಂದರಸಂ ಆನಂದರಸವನ್ನು