2023-02-20 15:03:53 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
೧೧೯]
ವಿವೇಕಚೂಡಾಮಣಿ
[೧. ಸತ್ತ್ವಗುಣದಿಂದ
ಜ್ಞಾನಮ್ (ಗೀತಾ ೧೪,
ಜ್ಞಾನವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ' ಸತ್ಯಾತ್ ಸಂಜಾಯತೇ
೧೭), ಸಗುಣವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆತ್ಮನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸು
ವುದೂ ಇಲ್ಲ, ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಜ್ಞಾನವೂ ಉಂಟಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ನೀರಿನಂತೆ
ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿದ್ದರೂ ಸತ್ಯವು ಇತರ ಗುಣಗಳೊಡನೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡರೆ ಸ೦ಸಾರ
ವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದು.
ಮಿಶ್ರಸ್ಯ ಸತ್ಯಸ್ಯ ಭವಂತಿ ಧರ್ಮಾ-
ಸಮಾನಿತಾದ್ಯಾ ನಿಯಮಾ ಯಮಾದ್ಯಾಃ ।
ಶ್ರದ್ಧಾ ಚ ಭಕ್ತಿಶ್ಚ ಮುಮುಕ್ಕುತಾ ಚ
ದೈವೀ ಚ ಸಂಪತ್ತಿರಸನ್ನಿವೃತ್ತಿ
॥ ೧೧೮ ೧
ಮಿಶ್ರಸ್ಯ ಸಸ್ಯ - ಮಿಶ್ರಸಕ್ಕೆ ಅಮಾನಿತಾದ್ಯಾಃ = ಅಮಾನಿತ್ವ
ಮೊದಲಾದುವು, ನಿಯಮಾಃ = ನಿಯಮಗಳು, ಯಮಾದ್ಯಾಃ - ಯಮವೇ ಮೊದ
ಲಾದುವು, ಶ್ರದ್ಧಾ ಚ - ಶ್ರದ್ಧೆ ಭಕ್ತಿಃ ಚ = ಭಕ್ತಿ ಮುಮುಕ್ಷುತಾ ಚ
ಮುಮುಕ್ಷುತ್ವ ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿಃ ಚ – ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿ ಅಸನ್ನಿವೃತ್ತಿ - ಆಸುರ
ಸಂಪತ್ತಿನಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗುವುದು [ಎಂಬ] ಧರ್ಮಾಃ = ಧರ್ಮಗಳು ಭವಂತಿ =
ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ.
೬೩
೧೧೮, ಅಮಾನಿತ್ವವೇ ಮೊದಲಾದುವು. ಯಮ-ನಿಯಮಗಳೇ
ಮೊದಲಾದುವು, ಶ್ರದ್ಧೆ ಭಕ್ತಿ ಮುಮುಕ್ಷುತ್ವ, ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿ ಆಸುರ
ಸಂಪತ್ತಿಯನ್ನು ಬಿಡುವುದು-ಇವು ಮಿಶ್ರಸತ್ಯದ ಧರ್ಮಗಳು.
೩
[೧ ಗೀತಾ ೧೩, ೭ ನೋಡಿ.
೨ ಅಹಿಂಸೆ ಸತ್ಯ ಮೊದಲಾದುವು ಯಮಗಳು; ಶೌಚ ಸಂತೋಷ ಮೊದಲಾದುವು
ನಿಯಮಗಳು.
೩ ಗೀತೆಯ ೧೬ನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು ನೋಡಿ.]
ವಿಶುದ್ಧ ಸಸ್ಯ ಗುಣಾಃ ಪ್ರಸಾದಃ
ಸ್ವಾತ್ಮಾನುಭೂತಿಃ ಪರಮಾ ಪ್ರಶಾಂತಿಃ ।
ತೃಪ್ತಿಃ ಪ್ರಹರ್ಷಃ ಪರಮಾತ್ಮನಿಷ್ಠಾ
ಯಯಾ ಸದಾನಂದರಸಂ ಸಮೃಚ್ಛತಿ ॥ ೧೧೯ ॥
H
ಪ್ರಸಾದಃ =(ಮನಸ್ಸಿನ ಪ್ರಸನ್ನತೆ, ಸ್ವಾತ್ಮಾನುಭೂತಿಃ = ಆತ್ಮಾನುಭವ
ಪರಮಾ ಪ್ರಶಾಂತಿಃ - ಪರಮಶಾಂತಿ ತೃಪ್ತಿಃ = ತೃಪ್ತಿ ಪ್ರಹರ್ಷಃ = ಆಹ್ಲಾದ,
ಯಯಾ - ಯಾವುದರಿಂದ ಸದಾ ಯಾವಾಗಲೂ ಆನಂದರಸಂ ಆನಂದರಸವನ್ನು
ವಿವೇಕಚೂಡಾಮಣಿ
[೧. ಸತ್ತ್ವಗುಣದಿಂದ
ಜ್ಞಾನಮ್ (ಗೀತಾ ೧೪,
ಜ್ಞಾನವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ' ಸತ್ಯಾತ್ ಸಂಜಾಯತೇ
೧೭), ಸಗುಣವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆತ್ಮನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸು
ವುದೂ ಇಲ್ಲ, ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಜ್ಞಾನವೂ ಉಂಟಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ನೀರಿನಂತೆ
ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿದ್ದರೂ ಸತ್ಯವು ಇತರ ಗುಣಗಳೊಡನೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡರೆ ಸ೦ಸಾರ
ವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದು.
ಮಿಶ್ರಸ್ಯ ಸತ್ಯಸ್ಯ ಭವಂತಿ ಧರ್ಮಾ-
ಸಮಾನಿತಾದ್ಯಾ ನಿಯಮಾ ಯಮಾದ್ಯಾಃ ।
ಶ್ರದ್ಧಾ ಚ ಭಕ್ತಿಶ್ಚ ಮುಮುಕ್ಕುತಾ ಚ
ದೈವೀ ಚ ಸಂಪತ್ತಿರಸನ್ನಿವೃತ್ತಿ
॥ ೧೧೮ ೧
ಮಿಶ್ರಸ್ಯ ಸಸ್ಯ - ಮಿಶ್ರಸಕ್ಕೆ ಅಮಾನಿತಾದ್ಯಾಃ = ಅಮಾನಿತ್ವ
ಮೊದಲಾದುವು, ನಿಯಮಾಃ = ನಿಯಮಗಳು, ಯಮಾದ್ಯಾಃ - ಯಮವೇ ಮೊದ
ಲಾದುವು, ಶ್ರದ್ಧಾ ಚ - ಶ್ರದ್ಧೆ ಭಕ್ತಿಃ ಚ = ಭಕ್ತಿ ಮುಮುಕ್ಷುತಾ ಚ
ಮುಮುಕ್ಷುತ್ವ ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿಃ ಚ – ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿ ಅಸನ್ನಿವೃತ್ತಿ - ಆಸುರ
ಸಂಪತ್ತಿನಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗುವುದು [ಎಂಬ] ಧರ್ಮಾಃ = ಧರ್ಮಗಳು ಭವಂತಿ =
ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ.
೬೩
೧೧೮, ಅಮಾನಿತ್ವವೇ ಮೊದಲಾದುವು. ಯಮ-ನಿಯಮಗಳೇ
ಮೊದಲಾದುವು, ಶ್ರದ್ಧೆ ಭಕ್ತಿ ಮುಮುಕ್ಷುತ್ವ, ದೈವೀ ಸಂಪತ್ತಿ ಆಸುರ
ಸಂಪತ್ತಿಯನ್ನು ಬಿಡುವುದು-ಇವು ಮಿಶ್ರಸತ್ಯದ ಧರ್ಮಗಳು.
೩
[೧ ಗೀತಾ ೧೩, ೭ ನೋಡಿ.
೨ ಅಹಿಂಸೆ ಸತ್ಯ ಮೊದಲಾದುವು ಯಮಗಳು; ಶೌಚ ಸಂತೋಷ ಮೊದಲಾದುವು
ನಿಯಮಗಳು.
೩ ಗೀತೆಯ ೧೬ನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು ನೋಡಿ.]
ವಿಶುದ್ಧ ಸಸ್ಯ ಗುಣಾಃ ಪ್ರಸಾದಃ
ಸ್ವಾತ್ಮಾನುಭೂತಿಃ ಪರಮಾ ಪ್ರಶಾಂತಿಃ ।
ತೃಪ್ತಿಃ ಪ್ರಹರ್ಷಃ ಪರಮಾತ್ಮನಿಷ್ಠಾ
ಯಯಾ ಸದಾನಂದರಸಂ ಸಮೃಚ್ಛತಿ ॥ ೧೧೯ ॥
H
ಪ್ರಸಾದಃ =(ಮನಸ್ಸಿನ ಪ್ರಸನ್ನತೆ, ಸ್ವಾತ್ಮಾನುಭೂತಿಃ = ಆತ್ಮಾನುಭವ
ಪರಮಾ ಪ್ರಶಾಂತಿಃ - ಪರಮಶಾಂತಿ ತೃಪ್ತಿಃ = ತೃಪ್ತಿ ಪ್ರಹರ್ಷಃ = ಆಹ್ಲಾದ,
ಯಯಾ - ಯಾವುದರಿಂದ ಸದಾ ಯಾವಾಗಲೂ ಆನಂದರಸಂ ಆನಂದರಸವನ್ನು