2023-02-27 14:25:30 by Vidyadhar Bhat
This page has been fully proofread once and needs a second look.
ಶೃಣುಷ್ವಾವಹಿತೋ ವಿದ್ವನ್ ಯನ್ಮಯಾ ಸಮುದೀರ್ಯತೇ ।
ತದೇತಚ್ಛ್ರವಣಾತ್ ಸದ್ಯೋ ಭವಬಂಧಾದ್ವಿಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ॥ ೬೮ ॥
ವಿದ್ವನ್, ಯತ್ = ಯಾವುದು, ಮಯಾ = ನನ್ನಿಂದ, ಸಮುದೀರ್ಯತೇ =
ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆಯೊ, ತತ್= ಅದನ್ನು, ಅವಹಿತಃ = ಸಾವಧಾನಮನಸ್ಕನಾಗಿ ಶೃಣುಷ್ವ=
ಕೇಳು; ಏತತ್-ಶ್ರವಣಾತ್ = ಇದನ್ನು ಕೇಳುವುದರಿಂದ, ಭವಬಂಧಾತ್= ಸಂಸಾರ
ಬಂಧದಿಂದ, ಸದ್ಯಃ = ಕೂಡಲೇ, ವಿಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ=ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತೀಯೆ.
೬೮, ಎಲೈ ಶಿಷ್ಯನೆ, ನಾನು ಯಾವುದನ್ನು ಹೇಳುತ್ತೇನೆಯೊ ಅದನ್ನು
ಸಾವಧಾನಮನಸ್ಕನಾಗಿ ಕೇಳು. ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದರೆ ಸಂಸಾರಬಂಧದಿಂದ
ಕೂಡಲೇ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತೀಯೆ.
ಮೋಕ್ಷಸ್ಯ ಹೇತುಃ ಪ್ರಥಮೋ ನಿಗದ್ಯತೇ
ವೈರಾಗ್ಯಮತ್ಯಂತಮನಿತ್ಯ-ವಸ್ತುಷು ।
ತತಃ ಶಮಶ್ಚಾಪಿ ದಮಸ್ತಿತಿಕ್ಷಾ
ನ್ಯಾಸಃ ಪ್ರಸಕ್ತಾಖಿಲಕರ್ಮಣಾಂ ಭೃಶಮ್ ॥ ೬೯ ॥
ಅನಿತ್ಯ-ವಸ್ತುಷು = ಅಶಾಶ್ವತ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ, ಅತ್ಯಂತಂ ವೈರಾಗ್ಯಂ= ಅತ್ಯಂತ
ವೈರಾಗ್ಯವೇ, ಮೋಕ್ಷಸ್ಯ = ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆ, ಪ್ರಥಮಃ ಹೇತುಃ = ಮೊದಲನೆಯ ಹೆಜ್ಜೆ-
ಯೆಂದು, ನಿಗದ್ಯತೇ = ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ; ತತಃ = ಅನಂತರ, ಶಮಃ = ಶಮವು, ಅಪಿ
ಚ ದಮಃ=ಮತ್ತು ದಮವು, ತಿತಿಕ್ಷಾ=ತಿತಿಕ್ಷೆಯು, ಪ್ರಸಕ್ತ-ಅಖಿಲ-ಕರ್ಮಣಾಂ=
ಪ್ರಾಪ್ತವಾದ ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು, ಭೃಶಮ್= ಅತ್ಯಂತವಾಗಿ, ನ್ಯಾಸಃ = ಬಿಡುವುದು.
೬೯. ಅಶಾಶ್ವತವಾದ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ವೈರಾಗ್ಯವೇ ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆ
ಮೊದಲನೆಯ ಹೆಜ್ಜೆ. ಶಮ, ದನ, ತಿತಿಕ್ಷೆ[^೧] ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗಿರುವ
ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮಗಳ[^೨] ಸಂಪೂರ್ಣತ್ಯಾಗ-ಇವು ಅನಂತರದ ಸಾಧನಗಳಾ-
ಗಿರುತ್ತವೆ.
[^೧] ಈ ನಾಲ್ಕು ಸಾಧನಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ೨೦-೨೪ ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ.
[^೨] ಶಾಸ್ತ್ರವಿಹಿತವಾದ ಶುಭಕರ್ಮಗಳ ಮತ್ತು ಸ್ವಭಾವತಃ ಪ್ರಾಪ್ತವಾದ
ಅಶುಭ-ಕರ್ಮಗಳ.]
ತತಃ ಶ್ರುತಿಸ್ತನ್ಮನನಂ ಸತತ್ತ್ವ-
ಧ್ಯಾನಂ ಚಿರಂ ನಿತ್ಯನಿರಂತರಂ ಮುನೇಃ ।
ತತೋವಿಕಲ್ಪಂ ಪರಮೇತ್ಯ ವಿದ್ವಾನ್
ಇಹೈವ ನಿರ್ವಾಣಸುಖಂ ಸಮೃಚ್ಛತಿ || ೭೦ ||
ತದೇತಚ್ಛ್ರವಣಾತ್ ಸದ್ಯೋ ಭವಬಂಧಾದ್ವಿಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ॥ ೬೮ ॥
ವಿದ್ವನ್, ಯತ್ = ಯಾವುದು, ಮಯಾ = ನನ್ನಿಂದ, ಸಮುದೀರ್ಯತೇ =
ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆಯೊ, ತತ್= ಅದನ್ನು, ಅವಹಿತಃ = ಸಾವಧಾನಮನಸ್ಕನಾಗಿ ಶೃಣುಷ್ವ=
ಕೇಳು; ಏತತ್-ಶ್ರವಣಾತ್ = ಇದನ್ನು ಕೇಳುವುದರಿಂದ, ಭವಬಂಧಾತ್= ಸಂಸಾರ
ಬಂಧದಿಂದ, ಸದ್ಯಃ = ಕೂಡಲೇ, ವಿಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ=ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತೀಯೆ.
೬೮, ಎಲೈ ಶಿಷ್ಯನೆ, ನಾನು ಯಾವುದನ್ನು ಹೇಳುತ್ತೇನೆಯೊ ಅದನ್ನು
ಸಾವಧಾನಮನಸ್ಕನಾಗಿ ಕೇಳು. ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದರೆ ಸಂಸಾರಬಂಧದಿಂದ
ಕೂಡಲೇ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತೀಯೆ.
ಮೋಕ್ಷಸ್ಯ ಹೇತುಃ ಪ್ರಥಮೋ ನಿಗದ್ಯತೇ
ವೈರಾಗ್ಯಮತ್ಯಂತಮನಿತ್ಯ-ವಸ್ತುಷು ।
ತತಃ ಶಮಶ್ಚಾಪಿ ದಮಸ್ತಿತಿಕ್ಷಾ
ನ್ಯಾಸಃ ಪ್ರಸಕ್ತಾಖಿಲಕರ್ಮಣಾಂ ಭೃಶಮ್ ॥ ೬೯ ॥
ಅನಿತ್ಯ-ವಸ್ತುಷು = ಅಶಾಶ್ವತ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ, ಅತ್ಯಂತಂ ವೈರಾಗ್ಯಂ= ಅತ್ಯಂತ
ವೈರಾಗ್ಯವೇ, ಮೋಕ್ಷಸ್ಯ = ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆ, ಪ್ರಥಮಃ ಹೇತುಃ = ಮೊದಲನೆಯ ಹೆಜ್ಜೆ-
ಯೆಂದು, ನಿಗದ್ಯತೇ = ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ; ತತಃ = ಅನಂತರ, ಶಮಃ = ಶಮವು, ಅಪಿ
ಚ ದಮಃ=ಮತ್ತು ದಮವು, ತಿತಿಕ್ಷಾ=ತಿತಿಕ್ಷೆಯು, ಪ್ರಸಕ್ತ-ಅಖಿಲ-ಕರ್ಮಣಾಂ=
ಪ್ರಾಪ್ತವಾದ ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು, ಭೃಶಮ್= ಅತ್ಯಂತವಾಗಿ, ನ್ಯಾಸಃ = ಬಿಡುವುದು.
೬೯. ಅಶಾಶ್ವತವಾದ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ವೈರಾಗ್ಯವೇ ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆ
ಮೊದಲನೆಯ ಹೆಜ್ಜೆ. ಶಮ, ದನ, ತಿತಿಕ್ಷೆ[^೧] ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗಿರುವ
ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮಗಳ[^೨] ಸಂಪೂರ್ಣತ್ಯಾಗ-ಇವು ಅನಂತರದ ಸಾಧನಗಳಾ-
ಗಿರುತ್ತವೆ.
[^೧] ಈ ನಾಲ್ಕು ಸಾಧನಗಳ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ೨೦-೨೪ ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ.
[^೨] ಶಾಸ್ತ್ರವಿಹಿತವಾದ ಶುಭಕರ್ಮಗಳ ಮತ್ತು ಸ್ವಭಾವತಃ ಪ್ರಾಪ್ತವಾದ
ಅಶುಭ-ಕರ್ಮಗಳ.]
ತತಃ ಶ್ರುತಿಸ್ತನ್ಮನನಂ ಸತತ್ತ್ವ-
ಧ್ಯಾನಂ ಚಿರಂ ನಿತ್ಯನಿರಂತರಂ ಮುನೇಃ ।
ತತೋವಿಕಲ್ಪಂ ಪರಮೇತ್ಯ ವಿದ್ವಾನ್
ಇಹೈವ ನಿರ್ವಾಣಸುಖಂ ಸಮೃಚ್ಛತಿ || ೭೦ ||