2023-03-17 09:12:49 by Vidyadhar Bhat
This page has not been fully proofread.
೪೩೫. ದೇಹ ಇಂದ್ರಿಯಗಳು--ಇವೇ ಮೊದಲಾದುವುಗಳಲ್ಲಿಯೂ
ಮಾಡತಕ್ಕ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿಯೂ 'ನಾನು' 'ನನ್ನದು' ಎಂಬ ಭಾವವಿಲ್ಲದೆ ಯಾವನು
ಉದಾಸೀನನಾಗಿರುವನೋ ಅವನು ಜೀವನ್ಮುಕ್ತನ ಲಕ್ಷಣವುಳ್ಳವನು.
ವಿಜ್ಞಾತ ಆತ್ಮನೋ ಯಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಭಾವಃ ಶ್ರುತೇರ್ಬಲಾತ್ ।
ಭವಬಂಧವಿನಿರ್ಮುಕ್ತಃ ಸ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಲಕ್ಷಣಃ ॥ ೪೩೬ ॥
ಯಸ್ಯ = ಯಾವನಿಗೆ, ಶ್ರುತೇಃ = ಶ್ರುತಿಯ, ಬಲಾತ್ = ಬಲದಿಂದ, ಆತ್ಮನಃ =
ತನ್ನ, ಬ್ರಹ್ಮಭಾವಃ = ಬ್ರಹ್ಮಭಾವವು, ವಿಜ್ಞಾತಃ = ತಿಳಿದಿರುವುದೊ, ಭವಬಂಧವಿನಿ-
ರ್ಮುಕ್ತಃ = ಸಂಸಾರಬಂಧದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾದ, ಸಃ = ಅವನು, ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಲಕ್ಷಣಃ.
೪೩೬. ಯಾವನಿಗೆ ಶ್ರುತಿಯ ಬಲದಿಂದ ತನ್ನ ಬ್ರಹ್ಮಭಾವವು ತಿಳಿದು-
ಬಂದಿರುವುದೊ ಸಂಸಾರಬಂಧದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾದ ಅವನು ಜೀವನ್ಮುಕ್ತನ
ಲಕ್ಷಣವುಳ್ಳವನು.
ದೇಹೇಂದ್ರಿಯೇಷ್ವಹಂಭಾವ ಇದಂ ಭಾವಸ್ತದನ್ಯಕೇ ।
ಯಸ್ಯ ನೋ ಭವತಃ ಕ್ವಾಪಿ ಸ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತ ಇಷ್ಯತೇ ॥ ೪೩೭ ॥
ಯಸ್ಯ = ಯಾವನಿಗೆ, ದೇಹ-ಇಂದ್ರಿಯೇಷು = ದೇಹ ಇಂದ್ರಿಯ--ಇವು-
ಗಳಲ್ಲಿ, ಅಹಂ-ಭಾವಃ = 'ನಾನು' ಎಂಬ ಭಾವವೂ, ತತ್-ಅನ್ಯಕೇ = ಅವುಗಳಿಗಿಂತ
ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾದ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ, ಇದಂ-ಭಾವಃ = 'ಇದು' ಎಂಬ ಭಾವವೂ, ಕ್ವ ಅಪಿ =
ಎಂದಿಗೂ, ನ ಉ ಭವತಃ = ಉಂಟಾಗುವುದಿಲ್ಲವೊ, ಸಃ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಃ ಇಷ್ಯತೇ.
೪೩೭. ಯಾವನಿಗೆ ದೇಹೇಂದ್ರಿಯಗಳಲ್ಲಿ 'ನಾನು' ಎಂಬ ಭಾವವೂ,
ಅವುಗಳಿಗಿಂತ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾದ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ 'ಇದು' ಎಂಬ ಭಾವವೂ
ಎಂದಿಗೂ ಉಂಟಾಗುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅವನು ಜೀವನ್ಮುಕ್ತನು ಎನಿಸುವನು.
ನ ಪ್ರತ್ಯಗ್ಬ್ರಹ್ಮಣೋರ್ಭೇದಂ ಕದಾಽಪಿ ಬ್ರಹ್ಮಸರ್ಗಯೋಃ ।
ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಯೋ ವಿಜಾನಾತಿ ಸ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತ ಇಷ್ಯತೇ ॥ ೪೩೮ ॥
ಯಃ = ಯಾವನು, ಪ್ರತ್ಯಕ್-ಬ್ರಹ್ಮಣೋಃ = ಜೀವ, ಬ್ರಹ್ಮ ಇವರಲ್ಲಾಗಲಿ,
ಬ್ರಹ್ಮ-ಸರ್ಗಯೋಃ = ಬ್ರಹ್ಮ, ಜಗತ್ತು ಇವುಗಳಲ್ಲಾಗಲಿ, ಪ್ರಜ್ಞಯಾ = ಯಥಾರ್ಥ
ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಭೇದಂ = ಭೇದವನ್ನು, ಕದಾ ಅಪಿ = ಕಾಲತ್ರಯದಲ್ಲಿಯೂ, ನ ವಿಜಾ-
ನಾತಿ = ಅರಿಯುವುದಿಲ್ಲವೊ, ಸಃ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತ ಇಷ್ಯತೇ.
ಮಾಡತಕ್ಕ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿಯೂ 'ನಾನು' 'ನನ್ನದು' ಎಂಬ ಭಾವವಿಲ್ಲದೆ ಯಾವನು
ಉದಾಸೀನನಾಗಿರುವನೋ ಅವನು ಜೀವನ್ಮುಕ್ತನ ಲಕ್ಷಣವುಳ್ಳವನು.
ವಿಜ್ಞಾತ ಆತ್ಮನೋ ಯಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಭಾವಃ ಶ್ರುತೇರ್ಬಲಾತ್ ।
ಭವಬಂಧವಿನಿರ್ಮುಕ್ತಃ ಸ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಲಕ್ಷಣಃ ॥ ೪೩೬ ॥
ಯಸ್ಯ = ಯಾವನಿಗೆ, ಶ್ರುತೇಃ = ಶ್ರುತಿಯ, ಬಲಾತ್ = ಬಲದಿಂದ, ಆತ್ಮನಃ =
ತನ್ನ, ಬ್ರಹ್ಮಭಾವಃ = ಬ್ರಹ್ಮಭಾವವು, ವಿಜ್ಞಾತಃ = ತಿಳಿದಿರುವುದೊ, ಭವಬಂಧವಿನಿ-
ರ್ಮುಕ್ತಃ = ಸಂಸಾರಬಂಧದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾದ, ಸಃ = ಅವನು, ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಲಕ್ಷಣಃ.
೪೩೬. ಯಾವನಿಗೆ ಶ್ರುತಿಯ ಬಲದಿಂದ ತನ್ನ ಬ್ರಹ್ಮಭಾವವು ತಿಳಿದು-
ಬಂದಿರುವುದೊ ಸಂಸಾರಬಂಧದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾದ ಅವನು ಜೀವನ್ಮುಕ್ತನ
ಲಕ್ಷಣವುಳ್ಳವನು.
ದೇಹೇಂದ್ರಿಯೇಷ್ವಹಂಭಾವ ಇದಂ ಭಾವಸ್ತದನ್ಯಕೇ ।
ಯಸ್ಯ ನೋ ಭವತಃ ಕ್ವಾಪಿ ಸ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತ ಇಷ್ಯತೇ ॥ ೪೩೭ ॥
ಯಸ್ಯ = ಯಾವನಿಗೆ, ದೇಹ-ಇಂದ್ರಿಯೇಷು = ದೇಹ ಇಂದ್ರಿಯ--ಇವು-
ಗಳಲ್ಲಿ, ಅಹಂ-ಭಾವಃ = 'ನಾನು' ಎಂಬ ಭಾವವೂ, ತತ್-ಅನ್ಯಕೇ = ಅವುಗಳಿಗಿಂತ
ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾದ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ, ಇದಂ-ಭಾವಃ = 'ಇದು' ಎಂಬ ಭಾವವೂ, ಕ್ವ ಅಪಿ =
ಎಂದಿಗೂ, ನ ಉ ಭವತಃ = ಉಂಟಾಗುವುದಿಲ್ಲವೊ, ಸಃ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಃ ಇಷ್ಯತೇ.
೪೩೭. ಯಾವನಿಗೆ ದೇಹೇಂದ್ರಿಯಗಳಲ್ಲಿ 'ನಾನು' ಎಂಬ ಭಾವವೂ,
ಅವುಗಳಿಗಿಂತ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾದ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ 'ಇದು' ಎಂಬ ಭಾವವೂ
ಎಂದಿಗೂ ಉಂಟಾಗುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅವನು ಜೀವನ್ಮುಕ್ತನು ಎನಿಸುವನು.
ನ ಪ್ರತ್ಯಗ್ಬ್ರಹ್ಮಣೋರ್ಭೇದಂ ಕದಾಽಪಿ ಬ್ರಹ್ಮಸರ್ಗಯೋಃ ।
ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಯೋ ವಿಜಾನಾತಿ ಸ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತ ಇಷ್ಯತೇ ॥ ೪೩೮ ॥
ಯಃ = ಯಾವನು, ಪ್ರತ್ಯಕ್-ಬ್ರಹ್ಮಣೋಃ = ಜೀವ, ಬ್ರಹ್ಮ ಇವರಲ್ಲಾಗಲಿ,
ಬ್ರಹ್ಮ-ಸರ್ಗಯೋಃ = ಬ್ರಹ್ಮ, ಜಗತ್ತು ಇವುಗಳಲ್ಲಾಗಲಿ, ಪ್ರಜ್ಞಯಾ = ಯಥಾರ್ಥ
ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಭೇದಂ = ಭೇದವನ್ನು, ಕದಾ ಅಪಿ = ಕಾಲತ್ರಯದಲ್ಲಿಯೂ, ನ ವಿಜಾ-
ನಾತಿ = ಅರಿಯುವುದಿಲ್ಲವೊ, ಸಃ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತ ಇಷ್ಯತೇ.