2023-02-24 09:46:17 by Vidyadhar Bhat
This page has been fully proofread once and needs a second look.
ಉಭಯೇಷಾಮಿಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಸ ದಮಃ ಪರಿಕೀರ್ತಿತಃ ।
ಬಾಹ್ಯಾನಾಲಂಬನಂ ವೃತ್
ಯೇಷಾಂ
ಗೋಲಕೇ
ಸಃ = ಅದೇ
೧
ವಿಷಯೇಭ್ಯಃ
ಯೇಷಾಂ ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ = ಎರಡು ಬಗೆಯ ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನೂ, ಸ್ವಸ್ವ-
ಗೋಲಕೇ=ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಗೋಲಕದಲ್ಲಿ, ಸ್ಥಾಪನಂ
ಸಃ = ಅದೇ, ದಮಃ = ದಮವೆಂದು ಪರಿಕೀರ್ತಿತಃ
ವೃತ್ತಿಯ, ಬಾಹ್ಯ
[ಯಾವುದೋ] ಏಷಾ
ವೃತ್ತೇಃ -
॥
೨೩
೨೩
ಹಿಂತಿರುಗಿಸಿ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಗೋಲಕಗಳಲ್ಲಿ[^೨] ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದೇ ದಮವೆನಿಸು
ಇ
ಲಂಬಿಸದಿರುವುದೇ ಉತ್ತಮವಾದ ಉಪರತಿ.
(
[^೧] ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು, ೯೨ನೆಯ ಶ್ಲೋಕ
ವನ್ನು ನೋಡಿ.
3
ಸಹನಂ ಸರ್ವದುಃಖಾನಾಮಪ್ರತೀಕಾರಪೂರ್ವಕಮ್ ।
ಚಿಂತಾ-ವಿಲಾಸ-ರಹಿತಂ ಸಾ ತಿತಿಕ್ಷಾ ನಿಗದ್ಯತೇ
*
[^೨] ಕಣ್ಣು ಕಿವಿ ಮೊದಲಾದ ಇಂದ್ರಿಯಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ.
4
[^೩] ಕೆರೆಯಿಂದ ನೀರು ತೂಬಿನ ಮೂಲಕ ಹೊರಹರಿದು ಹೇಗೆ ಗದ್ದೆಯ ಆಕಾರ
ವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆಯೊ ಹಾಗೆಯೇ ಅಂತಃಸ್ಥವಾದ ಮನಸ್ಸು ಕಿವಿ ಮೊದಲಾದ
ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮೂಲಕ ಹೊರಬಂದು ಶಬ್ದವೇ ಮೊದಲಾದ ವಿಷಯಗಳ ಆಕಾರ
ವನ್ನು ವಡೆಯುತ್ತದೆ. ಹೊರಗಿನ ಇಂದ್ರಿಯಗಳು ನಿಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟರೆ ಒಳಗಿರುವ
ಮನಸ್ಸು ಹೊರಗಿನ ಆಕಾರವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬುದು ಭಾವ.
ಸಹನಂ ಸರ್ವದುಃಖಾನಾಮಪ್ರತೀಕಾರಪೂರ್ವಕಮ್ ।
ಚಿಂತಾ-ವಿಲಾಸ-ರಹಿತಂ ಸಾ ತಿತಿಕ್ಷಾ ನಿಗದ್ಯತೇ ॥ ೨೪ ॥
ಅಪ್ರತೀಕಾರಪೂರ್ವಕಂ = ಅಪ್ರತೀಕಾರಪೂರ್ವಕವಾದ, ಚಿಂತಾ-ವಿಲಾಪ
ರಹಿತಂ
ಗಳ
ಗಳ ,ಸಹನಂ
ನಿಗದ್ಯತೇ = ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.
೨೪. ನಾನಾ ಬಗೆಯಾದ ದುಃಖಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ
ಅವುಗಳ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಯಾವುದೊಂದು ಪ್ರತೀಕಾರವನ್ನೂ ಮಾಡದೆ,