2023-02-20 15:04:14 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
೧೭೮
ವಿವೇಕಚೂಡಾಮಣಿ
[೩೪೧
ಆರೂಢಶಕ್ತಿರಹಮೋ ವಿನಾಶಃ
ಕರ್ತುನ ಶಕ್ಯಃ ಸಹಸಾಪಿ ಪಂಡಿತೈಃ ।
ಯೇ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಾ-ಸಮಾಧಿ-ನಿಶ್ಚಲಾ-
ಸಾನಂತರಾನಂತ-ಭವಾ ಹಿ ವಾಸನಾ ॥ ೩೪೧ ॥
ಯೇ - ಯಾರು ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಾಖ್ಯ. ಸಮಾಧಿ ನಿಶ್ಚಲಾಃ = ನಿರ್ವಿ ಕಲ್ಪವೆಂಬ
ಸಮಾಧಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವರೋ ತಾನ್ ಅ೦ತರಾ = = ಅವರನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಆರೂಢ.
ಶಕ್ತಿಃ = ಪ್ರಬಲವಾದ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಅಹಮಃ = ಅಹಂಕಾರದ ವಿನಾಶಃ = ನಾಶವು
ಪಂಡಿತೈ ಅಪಿ = ಜ್ಞಾನಿಗಳಿಂದಲೂ ಸಹಸಾ - ಕೂಡಲೇ
ನ ಶಕ್ಯಃ - ಶಕ್ಯವಲ್ಲ; ಹಿ ಏಕೆಂದರೆ ವಾಸನಾ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು ಅನಂತ ಭವಾ
ಅನೇಕ ಜನ್ಮಗಳಿಂದ ಸಂಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.
ಕರ್ತು೦ = ಮಾಡಲು
೩೪೧. ಯಾರು ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪವೆಂಬ ಸಮಾಧಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವರೊ
ಅವರನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಇತರರು ಜ್ಞಾನಿಗಳಾಗಿದ್ದರೂ ಪ್ರಬಲವಾದ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ
ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಕೂಡಲೇ ನಾಶಮಾಡಲು ಅವರಿಂದ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ; ಏಕೆಂದರೆ
ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು ಅನೇಕ ಜನ್ಮಗಳಿಂದ ಸಂಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಬಂದಿರುತ್ತವೆ.
ಅಹಂಬುದೈವ ಮೋಹಿನ್ಯಾ ಯೋಜಯಿತ್ವಾsವೃತೇರ್ಬಲಾತ್ ।
ವಿಪಶಕ್ತಿಃ ಪುರುಷಂ ವಿಕ್ಷೇಪಯತಿ ತದ್ದು ಹೈ
॥ ೩೪೨ ॥
ವಿಕ್ಷೇಪಶಕ್ತಿಃ - ವಿಕ್ಷೇಪಶಕ್ತಿಯು ಆವೃತೇಃ ಬಲಾತ್ ಆವರಣಶಕ್ತಿಯ
ಬಲದ ಮೂಲಕ ಪುರುಷಂ - ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಅಹಂಬುದ್ಧಾ ಏವ - ಅಹಂಬುದ್ಧಿ
ಯೆಂಬ ಮೋಹಿನ್ಯಾ = ಮೋಹಿನಿಯೊಡನೆ ಯೋಜಯಿತ್ವಾ - ಸೇರಿಸಿ ತದ್ದು ಹೈ-
ಅದರ ಗುಣಗಳಿಂದ ವಿಕ್ಷೇಪಯತಿ - ವಿಕ್ಷೇಪಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
28
೧
೩೪೨. ವಿಕ್ಷೇಪಶಕ್ತಿಯು ಆವರಣಶಕ್ತಿಯ ಬಲದ ಮೂಲಕ ಮನುಷ್ಯ
ನನ್ನು ಅಹಂಬುದ್ಧಿಯೆಂಬ ಮೋಹಿನಿಯೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಿ ಅದರ ಗುಣಗಳಿಂದ
ಅವನನ್ನು ವಿಕ್ಷೇಪಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
[೧ ಕರ್ತತ್ವವೇ ಮೊದಲಾದ.]
ವಿಕ್ಷೇಪಶಕ್ತಿ-ವಿಜಯೋ ವಿಷಮೋ ವಿಧಾತುಂ
ನಿಃಶೇಷಮಾವರಣಶಕ್ತಿ-ನಿವೃತ್ಯಭಾವೇ ।
ದೃಗ್-ದೃಶ್ಯಯೋಃ ಸ್ಪುಟಪಯೋಜಲವದ್ವಿಭಾಗೇ
ನಶ್ಯತ್ ತದಾವರಣಮಾತ್ಮನಿ ಚ ಸ್ವಭಾವಾತ್ ।
ವಿವೇಕಚೂಡಾಮಣಿ
[೩೪೧
ಆರೂಢಶಕ್ತಿರಹಮೋ ವಿನಾಶಃ
ಕರ್ತುನ ಶಕ್ಯಃ ಸಹಸಾಪಿ ಪಂಡಿತೈಃ ।
ಯೇ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಾ-ಸಮಾಧಿ-ನಿಶ್ಚಲಾ-
ಸಾನಂತರಾನಂತ-ಭವಾ ಹಿ ವಾಸನಾ ॥ ೩೪೧ ॥
ಯೇ - ಯಾರು ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪಾಖ್ಯ. ಸಮಾಧಿ ನಿಶ್ಚಲಾಃ = ನಿರ್ವಿ ಕಲ್ಪವೆಂಬ
ಸಮಾಧಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವರೋ ತಾನ್ ಅ೦ತರಾ = = ಅವರನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಆರೂಢ.
ಶಕ್ತಿಃ = ಪ್ರಬಲವಾದ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಅಹಮಃ = ಅಹಂಕಾರದ ವಿನಾಶಃ = ನಾಶವು
ಪಂಡಿತೈ ಅಪಿ = ಜ್ಞಾನಿಗಳಿಂದಲೂ ಸಹಸಾ - ಕೂಡಲೇ
ನ ಶಕ್ಯಃ - ಶಕ್ಯವಲ್ಲ; ಹಿ ಏಕೆಂದರೆ ವಾಸನಾ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು ಅನಂತ ಭವಾ
ಅನೇಕ ಜನ್ಮಗಳಿಂದ ಸಂಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.
ಕರ್ತು೦ = ಮಾಡಲು
೩೪೧. ಯಾರು ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪವೆಂಬ ಸಮಾಧಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವರೊ
ಅವರನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಇತರರು ಜ್ಞಾನಿಗಳಾಗಿದ್ದರೂ ಪ್ರಬಲವಾದ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ
ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಕೂಡಲೇ ನಾಶಮಾಡಲು ಅವರಿಂದ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ; ಏಕೆಂದರೆ
ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು ಅನೇಕ ಜನ್ಮಗಳಿಂದ ಸಂಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಬಂದಿರುತ್ತವೆ.
ಅಹಂಬುದೈವ ಮೋಹಿನ್ಯಾ ಯೋಜಯಿತ್ವಾsವೃತೇರ್ಬಲಾತ್ ।
ವಿಪಶಕ್ತಿಃ ಪುರುಷಂ ವಿಕ್ಷೇಪಯತಿ ತದ್ದು ಹೈ
॥ ೩೪೨ ॥
ವಿಕ್ಷೇಪಶಕ್ತಿಃ - ವಿಕ್ಷೇಪಶಕ್ತಿಯು ಆವೃತೇಃ ಬಲಾತ್ ಆವರಣಶಕ್ತಿಯ
ಬಲದ ಮೂಲಕ ಪುರುಷಂ - ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಅಹಂಬುದ್ಧಾ ಏವ - ಅಹಂಬುದ್ಧಿ
ಯೆಂಬ ಮೋಹಿನ್ಯಾ = ಮೋಹಿನಿಯೊಡನೆ ಯೋಜಯಿತ್ವಾ - ಸೇರಿಸಿ ತದ್ದು ಹೈ-
ಅದರ ಗುಣಗಳಿಂದ ವಿಕ್ಷೇಪಯತಿ - ವಿಕ್ಷೇಪಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
28
೧
೩೪೨. ವಿಕ್ಷೇಪಶಕ್ತಿಯು ಆವರಣಶಕ್ತಿಯ ಬಲದ ಮೂಲಕ ಮನುಷ್ಯ
ನನ್ನು ಅಹಂಬುದ್ಧಿಯೆಂಬ ಮೋಹಿನಿಯೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಿ ಅದರ ಗುಣಗಳಿಂದ
ಅವನನ್ನು ವಿಕ್ಷೇಪಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
[೧ ಕರ್ತತ್ವವೇ ಮೊದಲಾದ.]
ವಿಕ್ಷೇಪಶಕ್ತಿ-ವಿಜಯೋ ವಿಷಮೋ ವಿಧಾತುಂ
ನಿಃಶೇಷಮಾವರಣಶಕ್ತಿ-ನಿವೃತ್ಯಭಾವೇ ।
ದೃಗ್-ದೃಶ್ಯಯೋಃ ಸ್ಪುಟಪಯೋಜಲವದ್ವಿಭಾಗೇ
ನಶ್ಯತ್ ತದಾವರಣಮಾತ್ಮನಿ ಚ ಸ್ವಭಾವಾತ್ ।