This page has not been fully proofread.

ವಿವೇಕಚೂಡಾಮಣಿ
 
೩೩೫. ಪಂಡಿತನೂ ಸದಸದ್ವಿವೇಕಿಯೂ ಶ್ರುತಿ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ನಂಬಿ
-
ರುವವನೂ ಪರಮಾರ್ಥದರ್ಶಿಯೂ ಆದ ಯಾವ ಮುಮುಕ್ಷುವು ತಾನೇ

ತಿಳಿದೂ ತಿಳಿದೂ--ಮಗುವಿನಂತೆ-- ತನ್ನ ಪತನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಅಸದ್ವಸ್ತು

ವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿಯಾನು?
 
೩೩೭]
 
೧೭೫
 

 
ದೇಹಾದಿ -ಸಂಸಕ್ತಿಮತೋ ನ ಮುಕ್ತಿ-

ರ್ಮುಕ್ತಸ್ಯ ದೇಹಾದ್ಯಭಿಮತ್ಯಭಾವಃ ।

ಸುಪ್ತಸ್ಯ ನೋ ಜಾಗರಣಂ ನ ಜಾಗ್ರತಃ
 

ಸ್ವಪ್ನಸ್ತಯೋರ್ಭಿನ್ನ-ಗುಣಾಶ್ರಯತ್ನಾವಾತ್ ॥ ೩೩೬
 

 
ದೇಹಾದಿ. -ಸಂಸಕ್ತಿ ಮತಃ- = ಶರೀರಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿಮಾನವುಳ್ಳವನಿಗೆ ಮುಕ್ತಿ
, ಮುಕ್ತಿಃ
ನ = ಮುಕ್ತಿಯಿಲ್ಲ; ಮುಕ್ತಸ್ಯ = ಮುಕ್ತನಿಗೆ, ದೇಹಾದಿ. -ಅಭಿಮತಿ -ಅಭಾವಃ -
=
ಶರೀರಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿಮಾನವಿರುವುದಿಲ್ಲ; ಸುಪ್ತಸ್ಯ -= ನಿದ್ರಿಸುತ್ತಿರುವವನಿಗೆ, ನ ಉ

ಜಾಗರಣಂ = ಎಚ್ಚರವಿಲ್ಲ, ಜಾಗ್ರತಃ -= ಎಚ್ಚರದಲ್ಲಿರುವವನಿಗೆ, ಸ್ವಪ್ನ ನನಃ ನ = ನಿದ್ರೆ
ಜಿ
-
ಯಿ
ಲ್ಲ; ತಯೋಃ = ಈ ಅವಸ್ಥೆಗಳೆರಡೂ, ಭಿನ್ನ -ಗುಣ -ಆಶ್ರಯತ್ನಾತ್ -ವಾತ್ = ಪರಸ್ಪರ

ವಿರುದ್ಧವಾದ ಗುಣಗಳನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿರುವುದರಿಂದ.
 

 
೩೩೬. ಶರೀರಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿಮಾನವುಳ್ಳವನಿಗೆ ಮುಕ್ತಿಯಿಲ್ಲ, ಮುಕ್ತ
-
ನಾದವನಿಗೆ ಶರೀರಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿಮಾನವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ನಿದ್ರಿಸುತ್ತಿರುವವನಿಗೆ

ಎಚ್ಚರವಿಲ್ಲ, ಎಚ್ಚರದಲ್ಲಿರುವವನಿಗೆ ನಿದ್ರೆಯಿಲ್ಲ; ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಅವಸ್ಥೆಗಳು

ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧ ಗುಣಗಳನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿರುತ್ತವೆ.
 

 
ಅಂತರ್ಬಹಿಃ ಸ್ವಂ ಸ್ಥಿರಜಂಗಮೇನು
ಷು
ಜ್ಞಾತ್ವಾಽಽತ್ಮನಾಽಽಧಾರತಯಾ ವಿಲೋಕ್ಯ ।

ತ್ಯಕಾಖಿಲೋಪಾಧಿರಖಂಡರೂಪಃ
 

ಪೂರ್ಣಾತ್ಮನಾ ಯಃ ಸ್ಥಿತ ಏಷ ಮುಕ್ತಃ ॥ ೩೩೭ ॥
 

 

 
ಸ್ಥಿರ. -ಜಂಗ ಮೇನು -ಷು = ಸ್ಥಾವರ ಜಂಗಮಗಳಲ್ಲಿ, ಅಂತಃ = ಒಳಗೂ, ಬಹಿಃ -
=
ಹೊರಗೂ, ಸ್ವಂ-= ತನ್ನ ಆತ್ಮನನ್ನೇ, ಜ್ಞಾತಾ –ತ್ವಾ = ತಿಳಿದು, ಆತ್ಮನಾ -= ತನ್ನ ಮೂಲಕವೇ
,
ಆಧಾರತಯಾ -= ಆಧಾರಭಾವದಿಂದಲೇ, ವಿಲೋಕ್ಯ -= ತಿಳಿದು
ತ್ಯ -
, ತ್ಯಕ್ತ-ಅಖಿಲ-

ಉಪಾಧಿಃ = ಸಮಸ್ತ ಉಪಾಧಿಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟವನಾಗಿ, ಅಖಂಡ ರೂಪಃ = ಪರಿಪೂರ್ಣ

ಸ್ವರೂಪನಾಗಿ, ಪೂರ್ಣಾತ್ಮನಾ -= ಸರ್ವಾತ್ಮಸ್ವರೂಪದಿಂದ, ಯಃ = ಯಾವನು, ಸ್ಥಿತಃ
=
ಇರುವನೋ, ಏಷಃ = ಇವನೇ, ಮುಕ್ತಃ = ಮುಕ್ತನು.