2023-02-20 15:04:13 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
ವಿವೇಕಚೂಡಾಮಣಿ
[೩೨೨
೩೨೧. ಜ್ಞಾನಿಯಾದವನಿಗೆ ತನ್ನ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ತಪ್ಪುವುದ
ಕ್ಕಿಂತ ಬೇರೆ ಕೇಡಿಲ್ಲ. ಅದರಿಂದಲೇ ಮೋಹವೂ ಅದರಿಂದಲೇ ಅಹಂಕಾರವೂ
ಅದರಿಂದಲೇ ಬಂಧವೂ ಅದರಿಂದಲೇ ವ್ಯಥೆಯ ಉಂಟಾಗುವುವು.
[೧ ಪ್ರಮಾದದಿಂದಲೇ.]
೧೬೮
ವಿಷಯಾಭಿಮುಖಂ ದೃಷ್ಟಾ ವಿದ್ವಾಂಸಮಪಿ ವಿಸ್ಮೃತಿಃ ।
ವಿಕೋಪಯತಿ ಧೀ-ದೋರ್ಯೋಷಾ ಜಾರವಿವ ಪ್ರಿಯಮ್
। ೩೨೨ ॥
-
ವಿಷಯಾಭಿಮುಖಂ=ವಿಷಯಗಳ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿದವನನ್ನು ವಿದ್ವಾಂಸ
ಅಪಿ - ವಿದ್ವಾಂಸನಾಗಿದ್ದರೂ ವಿಸ್ಮೃತಿಃ - ಪ್ರಮಾದವು ಧೀ ದೋಃ - ಬುದ್ಧಿಯ
ದೋಷಗಳಿಂದ, ಜಾರಂ ಪ್ರಿಯಂ = ಜಾರನಾದ ಪ್ರಿಯನನ್ನು ಯೋಷಾ ಇವ
ಹೆಂಗಸು ಹೇಗೋ
ಹಾಗೆ, ವಿಪಯತಿ - ಕೇಶಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಆತ್ಮವಿಸ್ಮೃತಿ
೩೨೨. ವಿಷಯಾಭಿಲಾಷಿಯು ವಿದ್ವಾಂಸನಾಗಿದ್ದರೂ
ಯೆಂಬ ಪ್ರಮಾದವು ಬುದ್ಧಿಯ ದೋಷಗಳಿಂದಜಾರನಾದ ಪ್ರಿಯನನ್ನು
ಕೇಶಪಡಿಸುವ ಹೆಂಗಸಿನಂತೆ ಅವನನ್ನು ಕೇಶಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಯಥಾಪಕೃಷ್ಣಂ ಶೈವಾಲಂ ಕ್ಷಣಮಾತ್ರಂ ನ ತಿಮ್ಮತಿ ।
ಆವೃಣೋತಿ ತಥಾ ಮಾಯಾ ಪ್ರಾಜ್ಞಂ ವಾಪಿ ಪರಾಜುಖಮ್
॥ ೩೨೩ ॥
ಅಪಕೃಷ್ಣಂ ಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಶೈವಾಲಂ
ಪಾಚಿಯು ಕ್ಷಣಮಾತ್ರಂ - ಒಂದು
ಕ್ಷಣವೂ ಯಥಾ - ಹೇಗೆ ನ ತಿಮ್ಮತಿ = ನಿಲ್ಲುವುದಿಲ್ಲವೊ ತಥಾ = ಹಾಗೆಯೇ
ಮಾಯಾ - ಮಾಯೆಯು ಸರಾಣ್ಮುಖಂ - ಆತ್ಮವಿಮುಖನಾದವನನ್ನು ಪ್ರಾಜ್ಞ
ವಾ ಆಪಿ - ಪ್ರಾಜ್ಞನಾಗಿದ್ದರೂ ಆವೃಣೋತಿ = ಆವರಿಸುತ್ತದೆ.
=
೩೨೩, ಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪಾಚಿಯು ಕ್ಷಣಮಾತ್ರವೂ ನಿಲ್ಲದೆ ಹೇಗೆ
ನೀರನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆಯೋ ಹಾಗೆಯೇ ಆತ್ಮನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ವಿಮುಖ
ನಾದವನು ಪ್ರಾಜ್ಞನಾಗಿದ್ದರೂ ಅವನನ್ನು ಮಾಯೆಯು ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಲಕ್ಷ್ಯಚ್ಯುತಂ ಚೇದ್ಯದಿ ಚಿತ್ರ ಮೀಷದ್
ಬಹಿರ್ಮುಖಂ ಸನ್ನಿಪತೇತ್ ತತಸ್ತತಃ ।
ಪ್ರಮಾದತಃ ಪ್ರಚ್ಯುತ-ಕೇಲಿ ಕಂದುಕ
ಸೋಪಾನಪಂಕ್ ಪತಿತೋ ಯಥಾ ತಥಾ ॥ ೩೨೪ ॥
[೩೨೨
೩೨೧. ಜ್ಞಾನಿಯಾದವನಿಗೆ ತನ್ನ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ತಪ್ಪುವುದ
ಕ್ಕಿಂತ ಬೇರೆ ಕೇಡಿಲ್ಲ. ಅದರಿಂದಲೇ ಮೋಹವೂ ಅದರಿಂದಲೇ ಅಹಂಕಾರವೂ
ಅದರಿಂದಲೇ ಬಂಧವೂ ಅದರಿಂದಲೇ ವ್ಯಥೆಯ ಉಂಟಾಗುವುವು.
[೧ ಪ್ರಮಾದದಿಂದಲೇ.]
೧೬೮
ವಿಷಯಾಭಿಮುಖಂ ದೃಷ್ಟಾ ವಿದ್ವಾಂಸಮಪಿ ವಿಸ್ಮೃತಿಃ ।
ವಿಕೋಪಯತಿ ಧೀ-ದೋರ್ಯೋಷಾ ಜಾರವಿವ ಪ್ರಿಯಮ್
। ೩೨೨ ॥
-
ವಿಷಯಾಭಿಮುಖಂ=ವಿಷಯಗಳ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿದವನನ್ನು ವಿದ್ವಾಂಸ
ಅಪಿ - ವಿದ್ವಾಂಸನಾಗಿದ್ದರೂ ವಿಸ್ಮೃತಿಃ - ಪ್ರಮಾದವು ಧೀ ದೋಃ - ಬುದ್ಧಿಯ
ದೋಷಗಳಿಂದ, ಜಾರಂ ಪ್ರಿಯಂ = ಜಾರನಾದ ಪ್ರಿಯನನ್ನು ಯೋಷಾ ಇವ
ಹೆಂಗಸು ಹೇಗೋ
ಹಾಗೆ, ವಿಪಯತಿ - ಕೇಶಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಆತ್ಮವಿಸ್ಮೃತಿ
೩೨೨. ವಿಷಯಾಭಿಲಾಷಿಯು ವಿದ್ವಾಂಸನಾಗಿದ್ದರೂ
ಯೆಂಬ ಪ್ರಮಾದವು ಬುದ್ಧಿಯ ದೋಷಗಳಿಂದಜಾರನಾದ ಪ್ರಿಯನನ್ನು
ಕೇಶಪಡಿಸುವ ಹೆಂಗಸಿನಂತೆ ಅವನನ್ನು ಕೇಶಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಯಥಾಪಕೃಷ್ಣಂ ಶೈವಾಲಂ ಕ್ಷಣಮಾತ್ರಂ ನ ತಿಮ್ಮತಿ ।
ಆವೃಣೋತಿ ತಥಾ ಮಾಯಾ ಪ್ರಾಜ್ಞಂ ವಾಪಿ ಪರಾಜುಖಮ್
॥ ೩೨೩ ॥
ಅಪಕೃಷ್ಣಂ ಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಶೈವಾಲಂ
ಪಾಚಿಯು ಕ್ಷಣಮಾತ್ರಂ - ಒಂದು
ಕ್ಷಣವೂ ಯಥಾ - ಹೇಗೆ ನ ತಿಮ್ಮತಿ = ನಿಲ್ಲುವುದಿಲ್ಲವೊ ತಥಾ = ಹಾಗೆಯೇ
ಮಾಯಾ - ಮಾಯೆಯು ಸರಾಣ್ಮುಖಂ - ಆತ್ಮವಿಮುಖನಾದವನನ್ನು ಪ್ರಾಜ್ಞ
ವಾ ಆಪಿ - ಪ್ರಾಜ್ಞನಾಗಿದ್ದರೂ ಆವೃಣೋತಿ = ಆವರಿಸುತ್ತದೆ.
=
೩೨೩, ಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪಾಚಿಯು ಕ್ಷಣಮಾತ್ರವೂ ನಿಲ್ಲದೆ ಹೇಗೆ
ನೀರನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆಯೋ ಹಾಗೆಯೇ ಆತ್ಮನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ವಿಮುಖ
ನಾದವನು ಪ್ರಾಜ್ಞನಾಗಿದ್ದರೂ ಅವನನ್ನು ಮಾಯೆಯು ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಲಕ್ಷ್ಯಚ್ಯುತಂ ಚೇದ್ಯದಿ ಚಿತ್ರ ಮೀಷದ್
ಬಹಿರ್ಮುಖಂ ಸನ್ನಿಪತೇತ್ ತತಸ್ತತಃ ।
ಪ್ರಮಾದತಃ ಪ್ರಚ್ಯುತ-ಕೇಲಿ ಕಂದುಕ
ಸೋಪಾನಪಂಕ್ ಪತಿತೋ ಯಥಾ ತಥಾ ॥ ೩೨೪ ॥