2023-03-11 09:39:05 by Vidyadhar Bhat
This page has been fully proofread once and needs a second look.
ವರ್ಧತೇ= ಬೆಳೆಯುವುದು;ಪುಂಸಃ = ಪುರುಷನಿಗೆ, ಸಂಸಾರಃ= ಸಂಸಾರವು, ಸರ್ವಥಾ=
ಸರ್ವಪ್ರಕಾರದಿಂದಲೂ, ನ ನಿವರ್ತತೇ = ಹೋಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ.
೩೧೨. ವಿಷಯವಾಸನೆಯು ವೃದ್ಧಿಯಾದರೆ ಕರ್ಮವೂ (ವೃದ್ಧಿಯಾಗು-
ವುದು), ಕರ್ಮವು ವೃದ್ಧಿಯಾದರೆ ವಿಷಯವಾಸನೆಯ ವೃದ್ಧಿಯಾಗು-
ವುದು. (ಹೀಗೆ ಪರಸ್ಪರವೃದ್ಧಿಯಿಂದ) ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಸಂಸಾರವು ಸರ್ವಪ್ರಕಾರ-
ದಿಂದಲೂ ಹೋಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ.
ಸಂಸಾರಬಂಧವಿಚ್ಛಿತ್ಯೈ ತದ್ದ್ವಯಂ ಪ್ರದಹೇದ್ಯತಿಃ ।
ವಾಸನಾವೃದ್ಧಿ ರೇತಾಭ್ಯಾಂ ಚಿಂತಯಾ ಕ್ರಿಯಯಾ ಬಹಿಃ ॥ ೩೧೩ ॥
ಯತಿಃ = ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವವನು, ಸಂಸಾರ-ಬಂಧ-ವಿಚ್ಛಿತ್ಯೈ= ಸಂಸಾರಬಂಧದ
ನಾಶಕ್ಕಾಗಿ, ತತ್ ದ್ವಯಂ = ಆ ಎರಡನ್ನೂ, ಪ್ರದಹೇತ್= ನಾಶಗೊಳಿಸಬೇಕು;
ಚಿಂತಯಾ = ವಿಷಯಚಿಂತನೆಯಿಂದಲೂ, ಬಹಿಃ ಕ್ರಿಯಯಾ = ಹೊರಗೆ ಮಾಡುವ
ಕರ್ಮದಿಂದಲೂ-- ಏತಾಭ್ಯಾಂ = ಇವೆರಡರಿಂದಲೂ, ವಾಸನಾವೃದ್ಧಿಃ = ವಾಸನಾ
ವೃದ್ಧಿ ಯು [ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ].
೩೧೩. ಪ್ರಯತ್ನಶೀಲನಾದ ಮುಮುಕ್ಷುವು ಸಂಸಾರವೆಂಬ ಬಂಧದ
ನಾಶಕ್ಕಾಗಿ ಇವೆರಡನ್ನೂ ನಾಶಗೊಳಿಸಬೇಕು; ಏಕೆಂದರೆ ವಿಷಯಚಿಂತನೆ-
ಯಿಂದಲೂ ಹೊರಗೆ ಮಾಡುವ ಕಾಮ್ಯ ಕರ್ಮದಿಂದಲೂ ವಾಸನೆಯು
ವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತದೆ.
ತಾಭ್ಯಾಂ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಾ ಸಾ ಸೂತೇ ಸಂಸೃತಿಮಾತ್ಮನಃ ।
ತ್ರಯಾಣಾಂ ಚ ಕ್ಷಯೋಪಾಯಃ ಸರ್ವಾವಸ್ಥಾಸು ಸರ್ವದಾ ॥ ೩೧೪ ॥
ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವತಃ ಸರ್ವ೦ ಬ್ರಹ್ಮ ಮಾತ್ರಾವಲೋಕಃ ।
ಸದ್ಭಾವ-ವಾಸನಾ-ದಾರ್ಡ್ಯಾತ್ ತತ್ತ್ರಯಂ ಲಯಮಶ್ನುತೇ ॥ ೩೧೫ ॥
ತಾಭ್ಯಾಂ = ಅವೆರಡರಿಂದ, ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಾ = ಪ್ರವರ್ಧಿಸಿರುವ, ಸಾ = ಆ
ವಿಷಯವಾಸನೆಯು, ಆತ್ಮನಃ = ಆತ್ಮನಿಗೆ, ಸಂಸೃತಿಂ = ಸಂಸಾರವನ್ನು, ಸೂತೇ =
ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ; ತ್ರಯಾಣಾಂ ಚ = ಆ ಮೂರರ, ಕ್ಷಯೋಪಾಯಃ= ನಾಶೋ-
ಪಾಯವು, ಸರ್ವ- ಅವಸ್ಥಾಸು=ಎಲ್ಲ ಅವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ, ಸರ್ವದಾ = ಎಲ್ಲ ಕಾಲ-
ಗಳಲ್ಲಿಯೂ, ಸರ್ವತ್ರ = ಎಲ್ಲ ಕಡೆಯಲ್ಲಿಯೂ, ಸರ್ವತಃ = ಎಲ್ಲ ಕಾರದಿಂದಲೂ,
ಸರ್ವಂ = ಎಲ್ಲವನ್ನೂ, ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರ-ಅವಲೋಕನೈಃ = ಬ್ರಹ್ಮವಸ್ತುವೊಂದೇ ಎಂಬ,
ಸರ್ವಪ್ರಕಾರದಿಂದಲೂ, ನ ನಿವರ್ತತೇ = ಹೋಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ.
೩೧೨. ವಿಷಯವಾಸನೆಯು ವೃದ್ಧಿಯಾದರೆ ಕರ್ಮವೂ (ವೃದ್ಧಿಯಾಗು-
ವುದು), ಕರ್ಮವು ವೃದ್ಧಿಯಾದರೆ ವಿಷಯವಾಸನೆಯ ವೃದ್ಧಿಯಾಗು-
ವುದು. (ಹೀಗೆ ಪರಸ್ಪರವೃದ್ಧಿಯಿಂದ) ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಸಂಸಾರವು ಸರ್ವಪ್ರಕಾರ-
ದಿಂದಲೂ ಹೋಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ.
ಸಂಸಾರಬಂಧವಿಚ್ಛಿತ್ಯೈ ತದ್ದ್ವಯಂ ಪ್ರದಹೇದ್ಯತಿಃ ।
ವಾಸನಾವೃದ್ಧಿ ರೇತಾಭ್ಯಾಂ ಚಿಂತಯಾ ಕ್ರಿಯಯಾ ಬಹಿಃ ॥ ೩೧೩ ॥
ಯತಿಃ = ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವವನು, ಸಂಸಾರ-ಬಂಧ-ವಿಚ್ಛಿತ್ಯೈ= ಸಂಸಾರಬಂಧದ
ನಾಶಕ್ಕಾಗಿ, ತತ್ ದ್ವಯಂ = ಆ ಎರಡನ್ನೂ, ಪ್ರದಹೇತ್= ನಾಶಗೊಳಿಸಬೇಕು;
ಚಿಂತಯಾ = ವಿಷಯಚಿಂತನೆಯಿಂದಲೂ, ಬಹಿಃ ಕ್ರಿಯಯಾ = ಹೊರಗೆ ಮಾಡುವ
ಕರ್ಮದಿಂದಲೂ-- ಏತಾಭ್ಯಾಂ = ಇವೆರಡರಿಂದಲೂ, ವಾಸನಾವೃದ್ಧಿಃ = ವಾಸನಾ
ವೃದ್ಧಿ ಯು [ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ].
೩೧೩. ಪ್ರಯತ್ನಶೀಲನಾದ ಮುಮುಕ್ಷುವು ಸಂಸಾರವೆಂಬ ಬಂಧದ
ನಾಶಕ್ಕಾಗಿ ಇವೆರಡನ್ನೂ ನಾಶಗೊಳಿಸಬೇಕು; ಏಕೆಂದರೆ ವಿಷಯಚಿಂತನೆ-
ಯಿಂದಲೂ ಹೊರಗೆ ಮಾಡುವ ಕಾಮ್ಯ ಕರ್ಮದಿಂದಲೂ ವಾಸನೆಯು
ವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತದೆ.
ತಾಭ್ಯಾಂ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಾ ಸಾ ಸೂತೇ ಸಂಸೃತಿಮಾತ್ಮನಃ ।
ತ್ರಯಾಣಾಂ ಚ ಕ್ಷಯೋಪಾಯಃ ಸರ್ವಾವಸ್ಥಾಸು ಸರ್ವದಾ ॥ ೩೧೪ ॥
ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವತಃ ಸರ್ವ೦ ಬ್ರಹ್ಮ ಮಾತ್ರಾವಲೋಕಃ ।
ಸದ್ಭಾವ-ವಾಸನಾ-ದಾರ್ಡ್ಯಾತ್ ತತ್ತ್ರಯಂ ಲಯಮಶ್ನುತೇ ॥ ೩೧೫ ॥
ತಾಭ್ಯಾಂ = ಅವೆರಡರಿಂದ, ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಾ = ಪ್ರವರ್ಧಿಸಿರುವ, ಸಾ = ಆ
ವಿಷಯವಾಸನೆಯು, ಆತ್ಮನಃ = ಆತ್ಮನಿಗೆ, ಸಂಸೃತಿಂ = ಸಂಸಾರವನ್ನು, ಸೂತೇ =
ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ; ತ್ರಯಾಣಾಂ ಚ = ಆ ಮೂರರ, ಕ್ಷಯೋಪಾಯಃ= ನಾಶೋ-
ಪಾಯವು, ಸರ್ವ- ಅವಸ್ಥಾಸು=ಎಲ್ಲ ಅವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ, ಸರ್ವದಾ = ಎಲ್ಲ ಕಾಲ-
ಗಳಲ್ಲಿಯೂ, ಸರ್ವತ್ರ = ಎಲ್ಲ ಕಡೆಯಲ್ಲಿಯೂ, ಸರ್ವತಃ = ಎಲ್ಲ ಕಾರದಿಂದಲೂ,
ಸರ್ವಂ = ಎಲ್ಲವನ್ನೂ, ಬ್ರಹ್ಮಮಾತ್ರ-ಅವಲೋಕನೈಃ = ಬ್ರಹ್ಮವಸ್ತುವೊಂದೇ ಎಂಬ