2023-03-08 10:28:53 by Vidyadhar Bhat
This page has been fully proofread once and needs a second look.
ತತ್-ತ್ವಮ್-ಪದಾಭ್ಯಾಂ = ತತ್ ತ್ವಮ್ ಎಂಬ ಪದಗಳಿಂದ, ಅಭಿಧೀ-
ಯಮಾನಯೋ = ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವ, ಇತ್ಥಂ= ಹೀಗೆ, ಶೋಧಿತಯೋಃ=ಶೋಧಿತ
ರಾದ, ತಯೋಃ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮನೋಃ = ಆ ಬ್ರಹ್ಮ ಆತ್ಮ ಇವರಿಗೆ, ಶ್ರುತ್ಯಾ = ಶ್ರುತಿ-
ಯಿಂದ, ತತ್-ತ್ವಮ್-ಅಸಿ ಇತಿ = 'ಅದು ನೀನಾಗಿರುವೆ' ಎಂದು, ಸಮ್ಯಕ್ =
ಚೆನ್ನಾಗಿ, ಏಕತ್ವಮ್ ಏವ = ಅಭೇದವೇ, ಮುಹುಃ = ಪುನಃ ಪುನಃ, ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯತೇ
ಯದಿ = ಉಪದೇಶಿಸಲ್ಪಡುವುದೇ ಆದರೆ, ಲಕ್ಷಿತಯೋಃ = ಲಕ್ಷಣೆಯಿಂದ ತೋರುವ,
ತಯೋಃ = ಅವೆರಡಕ್ಕೆ, ಐಕ್ಯಂ = ಐಕ್ಯವು, ನಿಗದ್ಯತೇ = ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ವಾಚ್ಯ-
ಯೋಃ = [ತತ್ ತ್ವಮ್-ಶಬ್ದಗಳಿಗೆ) ವಾಚ್ಯಾರ್ಥವಾಗಿರುವ, ಅನ್ನೋನ್ಯ-ವಿರುದ್ಧ-
ಧರ್ಮಿಣೋಃ = ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧ ಧರ್ಮಗಳುಳ್ಳ-- ಖದ್ಯೋತ ಭಾನ್ವೋಃ ಇವ =
ಮಿಂಚುಹುಳು-ಸೂರ್ಯರಂತೆ, ರಾಜ-ಭೃತ್ಯಯೋಃ [ಇವ] = ರಾಜ-ಭೃತ್ಯರಂತೆ,
ಕೂಪ-ಅಂಬುರಾಶ್ಯೋಃ = ಬಾವಿ- ಸಮುದ್ರಗಳಂತೆ, ಪರಮಾಣು-ಮೇರ್ವೋಃ =
ಪರಮಾಣು ಮೇರುಪರ್ವತಗಳಂತೆ, [ಇರುವ] [ತಯೋಃ = ಜೀವಬ್ರಹ್ಮರಿಗೆ] ನ = ಅಲ್ಲ.
೨೪೧-೨೪೨,. ತತ್ ತ್ವಮ್ ಎಂಬ ಪದಗಳಿಂದ ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವ
ಮತ್ತು ಹೀಗೆ[^೧] ಶೋಧಿತರಾದ ಬ್ರಹ್ಮ,[^೨] ಆತ್ಮ[^೩]--ಇವರಿಗೆ ಶ್ರುತಿಯು 'ಅದು
ನೀನಾಗಿರುವೆ' ಎಂದು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಭೇದವನ್ನೇ ಪುನಃ ಪುನಃ[^೪] ಉಪದೇಶಿಸಿದರೆ
ಅದು ಲಕ್ಷಣೆಯಿಂದ ತೋರುವ ಅಭೇದವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು
ಆ ತತ್ ತ್ವಮ್ ಎಂಬ ಪದಗಳಿಗೆ ವಾಚ್ಯವಾಗಿರುವ-- ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು
ಮಿಂಚುಹುಳು, ರಾಜ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ, ಸಮುದ್ರ ಮತ್ತು ಬಾವಿ, ಮೇರುಪರ್ವತ
ಮತ್ತು ಪರಮಾಣು ಇವುಗಳಂತೆ ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧ ಧರ್ಮವುಳ್ಳ--ಈಶ್ವರನಿಗೂ
ಜೀವನಿಗೂ ಐಕ್ಯವನ್ನು ಹೇಳಿಲ್ಲ.
[ತತ್ ತ್ವಮ್ ಎಂಬ ಪದಗಳ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸಿ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥವನ್ನು
ಹೇಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.
[^೧] ಹಿಂದೆ ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ,.
[^೨] ಜಗರ್ತತ್ಕರ್ತೃತ್ವವೇ ಮೊದಲಾದುವುಗಳಿಂದ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ.
[^೩]ಜಾಗ್ರದಾದಿ -ಅವಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ವಿಶಿಷ್ಟನಾದ.
[^೪] ಛಾಂದೋಗ್ಯಯೋಪನಿಷತ್ತಿನ ಆರನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ ತತ್ತ್ವಮಸಿ ವಾಕ್ಯವು
ಒಂಬತ್ತು ಸಲ ಬಂದಿದೆ.]
ತಯೋರ್ವಿರೋಧೋಽಯಮುಪಾಧಿಕಲ್ಪಿತೋ
ನ ವಾಸ್ತವಃ ಕಶ್ಚಿದುಪಾಧಿರೇಷಃ ।
ಈಶಸ್ಯ ಮಾಯಾ ಮಹದಾದಿ-ಕಾರಣಂ
ಜೀವಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಂ ಶೃಣು ಪಂಚಕೋಶಮ್ ॥ ೨೪೩ ॥
ಯಮಾನಯೋ = ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವ, ಇತ್ಥಂ= ಹೀಗೆ, ಶೋಧಿತಯೋಃ=ಶೋಧಿತ
ರಾದ, ತಯೋಃ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮನೋಃ = ಆ ಬ್ರಹ್ಮ ಆತ್ಮ ಇವರಿಗೆ, ಶ್ರುತ್ಯಾ = ಶ್ರುತಿ-
ಯಿಂದ, ತತ್-ತ್ವಮ್-ಅಸಿ ಇತಿ = 'ಅದು ನೀನಾಗಿರುವೆ' ಎಂದು, ಸಮ್ಯಕ್ =
ಚೆನ್ನಾಗಿ, ಏಕತ್ವಮ್ ಏವ = ಅಭೇದವೇ, ಮುಹುಃ = ಪುನಃ ಪುನಃ, ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯತೇ
ಯದಿ = ಉಪದೇಶಿಸಲ್ಪಡುವುದೇ ಆದರೆ, ಲಕ್ಷಿತಯೋಃ = ಲಕ್ಷಣೆಯಿಂದ ತೋರುವ,
ತಯೋಃ = ಅವೆರಡಕ್ಕೆ, ಐಕ್ಯಂ = ಐಕ್ಯವು, ನಿಗದ್ಯತೇ = ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ವಾಚ್ಯ-
ಯೋಃ = [ತತ್ ತ್ವಮ್-ಶಬ್ದಗಳಿಗೆ) ವಾಚ್ಯಾರ್ಥವಾಗಿರುವ, ಅನ್ನೋನ್ಯ-ವಿರುದ್ಧ-
ಧರ್ಮಿಣೋಃ = ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧ ಧರ್ಮಗಳುಳ್ಳ-- ಖದ್ಯೋತ ಭಾನ್ವೋಃ ಇವ =
ಮಿಂಚುಹುಳು-ಸೂರ್ಯರಂತೆ, ರಾಜ-ಭೃತ್ಯಯೋಃ [ಇವ] = ರಾಜ-ಭೃತ್ಯರಂತೆ,
ಕೂಪ-ಅಂಬುರಾಶ್ಯೋಃ = ಬಾವಿ- ಸಮುದ್ರಗಳಂತೆ, ಪರಮಾಣು-ಮೇರ್ವೋಃ =
ಪರಮಾಣು ಮೇರುಪರ್ವತಗಳಂತೆ, [ಇರುವ] [ತಯೋಃ = ಜೀವಬ್ರಹ್ಮರಿಗೆ] ನ = ಅಲ್ಲ.
೨೪೧-೨೪೨
ಮತ್ತು ಹೀಗೆ[^೧] ಶೋಧಿತರಾದ ಬ್ರಹ್ಮ,[^೨] ಆತ್ಮ[^೩]--ಇವರಿಗೆ ಶ್ರುತಿಯು 'ಅದು
ನೀನಾಗಿರುವೆ' ಎಂದು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಭೇದವನ್ನೇ ಪುನಃ ಪುನಃ[^೪] ಉಪದೇಶಿಸಿದರೆ
ಅದು ಲಕ್ಷಣೆಯಿಂದ ತೋರುವ ಅಭೇದವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು
ಆ ತತ್ ತ್ವಮ್ ಎಂಬ ಪದಗಳಿಗೆ ವಾಚ್ಯವಾಗಿರುವ-- ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು
ಮಿಂಚುಹುಳು, ರಾಜ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ, ಸಮುದ್ರ ಮತ್ತು ಬಾವಿ, ಮೇರುಪರ್ವತ
ಮತ್ತು ಪರಮಾಣು ಇವುಗಳಂತೆ ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧ ಧರ್ಮವುಳ್ಳ--ಈಶ್ವರನಿಗೂ
ಜೀವನಿಗೂ ಐಕ್ಯವನ್ನು ಹೇಳಿಲ್ಲ.
[ತತ್ ತ್ವಮ್ ಎಂಬ ಪದಗಳ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸಿ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥವನ್ನು
ಹೇಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.
[^೧] ಹಿಂದೆ ಹೇಳಿದ ಪ್ರಕಾರ
[^೨] ಜಗ
[^೩]ಜಾಗ್ರದಾದಿ
[^೪] ಛಾಂದೋಗ್
ಒಂಬತ್ತು ಸಲ ಬಂದಿದೆ.]
ತಯೋರ್ವಿರೋಧೋಽಯಮುಪಾಧಿಕಲ್ಪಿತೋ
ನ ವಾಸ್ತವಃ ಕಶ್ಚಿದುಪಾಧಿರೇಷಃ ।
ಈಶಸ್ಯ ಮಾಯಾ ಮಹದಾದಿ-ಕಾರಣಂ
ಜೀವಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಂ ಶೃಣು ಪಂಚಕೋಶಮ್ ॥ ೨೪೩ ॥