2023-03-07 10:49:51 by Vidyadhar Bhat
This page has been fully proofread once and needs a second look.
[^೨೩೫]
ವಿವೇಕಚೂಡಾಮಣಿ
೨ ಅನಂತತ್ವವು ಹೋದರೆ ಸತ್ಯಂ ಜ್ಞಾನಮ್ ಅನಂತಂ ಬ್ರಹ್ಮ (ತೈತ್ತಿರೀಯ
ಉ. ೨. ೧) ಮೊದಲಾದ ವಾಕ್ಯಗಳು ಬಾಧಿತವಾಗುತ್ತವೆ.
[^೩] ಪರಮ ಆಪ್ತನೂ ಸರ್ವಜ್ಞನೂ ಆದ ಈಶ್ವರನ ಮಾತು ಸುಳ್ಳಾಗ ಕೂಡದು.
]
ಈಶ್ವರೋ
ವಸ್ತು ತತ್ತ್ವಜ್ಞಞೋ ನ ಚಾಹಂ ತೇಷ್ಟವವಸ್ಥಿತ
ತಃ ।
ನ ಚ ಮತಾತ್ಸ್ಥಾನಿ ಭೂತಾನೀತ್ಯೇವಮೇವ ವ್ಯಚೀಕ್ಲಲೃಪತ್ ।|| ೨೩೩ ॥
೧೨೫
1
ವಸ್ತು ತತ್ತ್ವಜ್ಞಃ–= ವಸ್ತುತತ್ತ್ವವನ್ನು ಬಲ್ಲ, ಈಶ್ವರಃ –= ಈಶ್ವರನು- ಅಹಂ-
=
ನಾನು, ತೇಷು-= ಅವುಗಳಲ್ಲಿ, ನ ಅವಸ್ಥಿತಃ = ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಚ ಭೂತಾನಿ - =ಮತ್ತು
ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ನ ಮತ್ -ಸ್ಥಾನಿ -= ನನ್ನಲ್ಲಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಇತಿ = ಎಂದು, ಏವಮ್ ಏವ
=
ಹೀಗೆಯೇ, ವ್ಯಚೀಕ್ಲೃಪತ್-= ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ.
೨೩೩,. ವಸ್ತುತತ್ತ್ವವನ್ನು ಬಲ್ಲ ಈಶ್ವರನು 'ನಾನು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ
',[^೧]
'ನನ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ'[^೨] ಎಂದು ಹೀಗೆಯೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ.
[ಪ್ರಪಂಚದ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಭಗವದ್ಗೀತೆಯನ್ನೂ ಉದಾಹರಿಸಿದೆ.
*
[^೧] ಭಗವದ್ಗೀತಾ ೯.೪.
೧
[^೨] ಭಗವದ್ಗೀತಾ ೯. ೫.]
ಯದಿ ಸತ್ಯಂ ಭವೇದ್ವಿಶ್ವಂ ಸುಷುಪ್ತಾವು ಪಲಭ್ಯತಾಮ್ ।
ಯನ್ನೋಪಲಭ್ಯತೇ ಕಿಂಚಿದತೋsಸತ್ ಸ್ವಪ್ನವನಸಾನ್ಮೃಷಾ ॥ ೨೩೪ ॥
ವಿಶ್ವಂ =ವಿಶ್ವವು, ಸತ್ಯಂ ಭವೇತ್ ಯದಿ= ಸತ್ಯವಾಗಿರುವುದಾದರೆ, ಸುಷುಪ್ತ
ತೌ=
ಸುಷುಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ, ಉಪಲಭ್ಯತಾಂ=ಗೋಚರವಾಗಲಿ; ಯತ್ = ಯಾವ ಕಾರಣದಿಂದ
,
ಕಿಂಚಿತ್-= ಸ್ವಲ್ಪವೂ, ನ ಉಪಲಭ್ಯತೇ = ಗೋಚರಿಸುವುದಿಲ್ಲವೋ, ಅತಃ =ಆ ಕಾರಣ
-
ದಿಂದಲೇ ಅಸತ್ = ಅಸತ್ತೆ, ಸ್ವಪ್ನವತ್ -, ಅಸತ್ = ಅಸತ್ತೇ, ಸ್ವಪ್ನವತ್ = ಸ್ವಪ್ನದಂತೆ, ಮೃಷಾ = ಸುಳ್ಳು.
೨೩೪. ವಿಶ್ವವು ಸತ್ಯವಾಗಿರುವುದಾದರೆ ಸುಷುಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಗೋಚರ
-
ವಾಗಲಿ! ಅಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಗೋಚರಿಸುವುದಿಲ್ಲವಾದುದರಿಂದ ಅದು ಅಸದ್ವ
ಸು-
ಸ್ತುವೇ, ಸ್ವಪ್ನದಂತೆ ಸುಳ್ಳೇ
.
ಅತಃ ಪೃಥ ಜಾಸ್ತಿ ಜಗತ್ ಪರಾತ್ಮನಃ
ಪೃಥಕ್ ಪ್ರತೀತಿಸ್ತು ಮೃಷಾ ಗುಣಾದಿವತ್ ।
ಆರೋಪಿತಸ್ಯಾಸಿಸ್ತಿ ಕಿಮರ್ಥವತ್ತಾ
ಽ-
ಧಿಷ್ಟಾಠಾನಮಾಭಾತಿ ತಥಾ ಭ್ರಮೇಣ ।|| ೨೩೫ ।
||
ವಿವೇಕಚೂಡಾಮಣಿ
೨
ಉ. ೨. ೧) ಮೊದಲಾದ ವಾಕ್ಯಗಳು ಬಾಧಿತವಾಗುತ್ತವೆ.
[^೩] ಪರಮ ಆಪ್ತನೂ ಸರ್ವಜ್ಞನೂ ಆದ ಈಶ್ವರನ ಮಾತು ಸುಳ್ಳಾಗ
ಈಶ್ವರೋ
ನ ಚ ಮ
೧೨೫
1
ವಸ್ತು ತತ್ತ್ವಜ್ಞಃ
ನಾನು, ತೇಷು
ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ನ ಮತ್
ಹೀಗೆಯೇ, ವ್ಯಚೀಕ್ಲೃಪತ್
೨೩೩
'ನನ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ'[^೨] ಎಂದು ಹೀಗೆಯೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ.
[ಪ್ರಪಂಚದ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಭಗವದ್ಗೀತೆಯನ್ನೂ ಉದಾಹರಿಸಿದೆ.
*
[^೧] ಭಗವದ್ಗೀತಾ ೯.೪.
೧
[^೨] ಭಗವದ್ಗೀತಾ ೯. ೫.]
ಯದಿ ಸತ್ಯಂ ಭವೇದ್ವಿಶ್ವಂ ಸುಷುಪ್ತಾವು ಪಲಭ್ಯತಾಮ್ ।
ಯನ್ನೋಪಲಭ್ಯತೇ ಕಿಂಚಿದತೋsಸತ್ ಸ್ವಪ್ನವ
ವಿಶ್ವಂ
ಸುಷುಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ, ಉಪಲಭ್ಯತಾಂ=ಗೋಚರವಾಗಲಿ; ಯತ್ =
ಕಿಂಚಿತ್
ದಿಂದಲೇ
೨೩೪. ವಿಶ್ವವು ಸತ್ಯವಾಗಿರುವುದಾದರೆ ಸುಷುಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಗೋಚರ
ವಾಗಲಿ! ಅಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ಗೋಚರಿಸುವುದಿಲ್ಲವಾದುದರಿಂದ ಅದು ಅಸದ್ವ
ಸು
ಸ್ತುವೇ, ಸ್ವಪ್ನದಂತೆ ಸುಳ್ಳೇ
ಅತಃ ಪೃಥ ಜಾಸ್ತಿ ಜಗತ್ ಪರಾತ್ಮನಃ
ಪೃಥಕ್ ಪ್ರತೀತಿಸ್ತು ಮೃಷಾ ಗುಣಾದಿವತ್ ।
ಆರೋಪಿತಸ್ಯಾ
ಧಿಷ್