विवेकचूडामणिः कर्णाटानुवादसहितः /110

[^೧೦೦
 
ವಿವೇಕಚೂಡಾಮಣಿ
 
[೧] ಉತ್ಪತ್ತಿ ವಿನಾಶಗಳು,
 

[^೨ ] 'ಸೋಮ್ಯ, ಮನಸ್ಸು ಅನ್ನಮಯ' ಅನ್ನಮಯಂ ಹಿ ಸೋಮ್ಯ ಮನಃ

(ಛಾಂದೋಗ್ಯ ಉ. ೬. ೬. ೫).
 
*
[^೩] ದ್ರಷ್ಟಟೃವಿಗೆ ವಿಷಯವಾದದ್ದು.]
 

 
ಬುದ್ಧಿರ್ಬುದ್ದೀಂದ್ರಿಯೆಃ
 
ಯೈಃ ಸಾರ್ಧ೦ ಸವೃತ್ತಿಃ ಕರ್ತತೃಲಕ್ಷಣಃ ।

ವಿಜ್ಞಾನಮಯಕೋಶಃ ಸ್ಯಾತ್ ಪುಂಸಃ ಸಂಸಾರಕಾರಣಮ್
 
[ ॥ ೧೮೪
 
॥ ೧೮೪
 
||
 
ಬುದ್ದೀಂದ್ರಿಯೆಃಯೈಃ ಸಾರ್ಧ೦=ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುವ, ಸವೃತ್ತಿಪ
ತಿಃ=
ವೃತ್ತಿ ಸಹಿತವಾದ, ಬುದ್ಧಿಃ = ಬುದ್ಧಿಯು, ಕರ್ತತೃಲಕ್ಷಣಃ = ಕರ್ತತೃವಿನ ಲಕ್ಷಣವುಳ್ಳ
,
ವಿಜ್ಞಾನಮಯಕೋಶಃ ಸ್ಯಾತ್ -= ವಿಜ್ಞಾನಮಯಕೋಶವಾಗುತ್ತದೆ; [ಇದು]

ಪುಂಸಃ -= ಮನುಷ್ಯನ, ಸಂಸಾರ- ಕಾರಣಮ್= ಸಂಸಾರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
 
=
 

 
೧೮೪,. ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರಿಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ, ವೃತ್ತಿ ಸಹಿತವಾದ ಬುದ್ದಿಯು
[^೧]
ಕರ್ತವಿನ ಲಕ್ಷಣವುಳ್ಳ ವಿಜ್ಞಾನಮಯಕೋಶವಾಗುತ್ತದೆ.
[^೨] ಇದು
ಮನುಷ್ಯನ ಸಂಸಾರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವು.
 
ಇದು
 

 
[ಇಲ್ಲಿಂದ ವಿಜ್ಞಾನಮಯಕೋಶದ ವಿವೇಚನವನ್ನು ಹೇಳಿದೆ.
 

[^೧] ನಿಶ್ಚಯರೂಪವಾದ ವೃತ್ತಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುವ. ಅಧ್ಯವಸಾಯಲಕ್ಷಣವುಳ್ಳ

ಈ ವಿಜ್ಞಾನವು ಅಂತಃಕರಣದ ಧರ್ಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮಾಣಸ್ವರೂಪವಾದ

ನಿಶ್ಚಯವಿಜ್ಞಾನಗಳಿಂದ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿರುವ ಆತ್ಮನು ವಿಜ್ಞಾನಮಯನು,
.
[^೨]'ಈ ಮನೋಮಯನಾದ
 
೨' ಈ
 
ಆತ್ಮನಿಗಿಂತ ಬೇರೆಯವನೂ ಒಳಗಿರುವವನೂ

ವಿಜ್ಞಾನಮಯನೂ ಆದ ಆತ್ಮನಿರುವನು' ತಸ್ಮಾದ್ವಾ ಏತಸ್ಮಾನ್ಮನೋಮಯಾತ್

ಅನ್ನೊಯೋs೦ತರ ಆತ್ಮಾ ವಿಜ್ಞಾನಮಯಃ (ತೈತ್ತಿರೀಯ ಉ. ೨. ೪).]
 

 
ಅನುವ್ರಜಚ್ಚಿತತಿ ತ್ಪ್ರತಿ ಬಿಂಬಶಕ್ತಿ-

ರ್ವಿಜ್ಞಾನಸಂಜ್ಞಃ ಪ್ರಕೃತೇರ್ವಿಕಾರಃ ।

ಜ್ಞಾನಕ್ರಿಯಾವಾನಹಮಿತ್ಯಜಸ್ತಂ
ರಂ
ದೇಹೇಂದ್ರಿಯಾದಿಷ್ಟವಭಿಮನ್ಯತೇ ಭೂಭೃಶಮ್
 
॥ || ೧೮೫ ॥
 
ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಜ್ಞಃ - ವಿಜ್ಞಾನವೆಂಬ
 
||
 
ಅನುವ್ರಜತ್-ಚಿತ್- ಪ್ರತಿ ಬಿಂಬ- ಶಕ್ತಿಃ= ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿರುವ ಚಿತ್ ಪ್ರತಿಬಿಂಬದ

ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ, ವಿಜ್ಞಾನಸಂಜ್ಞಃ = ವಿಜ್ಞಾನವೆಂಬ ಹೆಸರುಳ್ಳ, ಪ್ರಕೃತೇಃ -= ಪ್ರಕೃತಿಯ
,
ವಿಕಾರಃ -= ವಿಕಾರವು ಜ್ಞಾನ, ಜ್ಞಾನಕ್ರಿಯಾಪಾವಾನ್ -= ಜ್ಞಾನಕ್ರಿಯೆಗಳುಳ್ಳದ್ದು ; ಅಜಸ್ರಂ-
=