2023-03-05 10:04:15 by Vidyadhar Bhat
This page has been fully proofread once and needs a second look.
ವಿವೇಕಚೂಡಾಮಣಿ
ವಿಶೇಷವೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದುದರಿಂದ ಇದೆಲ್ಲವೂ ಮನಸ್ಸಿನ ವಿಜೃಂಭಣೆಯೇ
[ಹಿಂದೆ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನೇ ಇಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ.
ಸುಷುಪ್ತಿ ಕಾಲೇ ಮನಸಿ ಪ್ರಲೀನೇ
ನೈವಾಸ್ತಿ ಕಿಂಚಿತ್ ಸಕಲಪ್ರಸಿದ್
ಅತೋ ಮನಃಕಲ್ಪಿತ ಏವ ಪುಂಸಃ
ಸಂಸಾರ ಏತಸ್ಯ ನ ವಸ್ತು
ಅತೋ
೯೩
11 020 11
ಸುಷುಪ್ತಿ ಕಾಲೇ
ವಾಗಿರುವಾಗ, ಕಿಂಚಿತ್ = ಯಾವುದೂ, ನ ಏವ
ಪ್ರಸಿದ್
ಪುಂಸಃ = ಈ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ, ಸಂಸಾರಃ = ಸಂಸಾರವೆಂಬುದು, ಮನಃಕಲ್ಪಿತಃ ಏವ
ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಕಲ್ಪಿತವಾದದ್ದೇ, ವಸ್ತುತಃ
ವುದಿಲ್ಲ.
೧೭೧. ಸುಷುಪ್ತಿ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ಲಯವಾಗಿರುವಾಗ ಯಾವು
ದೊಂದು ವಸ್ತುವೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬುದು ಜಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ವಿಷಯ.
ಆದುದರಿಂದ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಸಂಸಾರವು ಮನಸ್ಸಿನಿಂದಲೇ ಕಲ್ಪಿತವಾಗಿರು
ವುದು, ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.
[೧೨೧ನೆಯ ಶ್ಲೋಕವನ್ನು ನೋಡಿ.
ವಾಯುನಾssನೀಯತೇ ಮೇಘಃ ಪುನಸ್ತೇನೈವ ನೀಯತೇ ।
ಮನಸಾ ಕಲ್
ಮೇಘಃ = ಮೇಘವು, ವಾಯುನಾ
ಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಪುನಃ = ಮತ್ತೆ, ತೇನ ಏವ
ಇ
ತ್ತದೆ; ಬಂಧಃ = ಬಂಧವು, ಮನಸಾ = ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ
ಮೋಕ್ಷಃ = ಮೋಕ್ಷ
೧೭೨. ಮೇಘವು ಗಾಳಿಯಿಂದಲೇ ಬರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗಾಳಿಯಿಂದಲೇ
ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಸಂಸಾರಬಂಧವೂ ಮೋಕ್ಷವೂ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ
ಕಲ್ಪಿತವಾಗುತ್ತವೆ.