2023-05-07 16:56:30 by Lakshmainarayana achar
This page has been fully proofread once and needs a second look.
ब्
व्यात् एतत्संनिधौ प्रकृतिः सृष्
लोके पितरमन्तरेण मातु: प्रसवशक्त्यदर्शनात्, 'मम
योनिर्महद्ब्रह्म तस्मिन्गर्
भूतानां ततो भवति भारत । सर्वयोनिषु कौन्तेय मूर्तयः
संभवन्ति याः । तासां ब्रह्म महद्योनिरहं बीजप्रदः पिता
इति भगवद्वचनात् । अत्र ब्रह्मशब्देन प्रकृतिरुच्यते, भूमेश्
प्रकृतिरूपत्वात्, 'क्षेत्रबीजसमायोगात् संभवः सर्वदेहिनाम् '
इति मनुवचनाच्च । ननु पञ्चीकरणाख्यसंयोगविशेषविशि-
ठा
ष्टानां पञ्चानामपि भूतानां कार्
'या सूते' इति भूमेः प्रसवं प्रति प्रधानकारणत्वमुच्यते ?
'पञ्चभूतात्मकैर्भावैः पञ्चभूतात्मकं
ततः पुंसो भोगोऽत्र किंकृत: ' इत्याद्याप्तवचनात् । उ
ते – अमूर्तस्याकाशस्य तावदवकाशदानेनैव परिचितत्वात्,
पवनदहनसलिलानां तु प्रेरणार्द्रीकरणमा
व्या एवोपादानत्वं काठिन्यगुणयोगात् धारशक्तिश्च तस्या
एवेति सैव प्रधानमिति वैद्यकादिषु स्थापितत्वात् ।
अत्र च मूलप्रकृतिरूपत्वेन देवतायाः स्तुतौ तात्पर्या
कचिद्विरोधः । 'इयं हि भूमिर्भूतानां शाश्वती योनिरुच्यते
इति मनुवचनं च अत्र प्रमाणम् । 'यामाहुः सर्वभूतप्रकृति
३५
9