2023-09-10 12:46:14 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् ४
10
इति श्रीविष्णुपुराणवचनाच्च अविद्याकोशसंस्थितविशुद्धाद्वैतज्ञानात्मकम-
सिरत्नमज्ञाननिरसनेन सम्यग्ज्ञानप्रकाशनाय वरिवसितुमारभते-
जीमूतश्यामभासा मुहुरपि भगवद्बाहुना मोहयन्ती
युद्धेषूद्धूयमाना झटिति तटिदिवालक्ष्यते यस्य मूर्तिः ।
सोऽसिस्त्रासाकुलाक्षत्रिदशरिपुवपुःशोणितास्वादतृप्तो
नित्यानन्दाय भूयान्मधुमथनमनोनन्दनो नन्दको नः॥४॥
5
अर्थात्
s जीमूतश्यामभासा । जीमृतस्य
२७
-
=
नवमेघस्येव, श्यामा = नी-
-
ला, भाः=प्रभा यस्य तेन मुहुः = अनुक्षणम्। अपिर्भिन्नक्रमः। भगव-
=
"
द्वाहुना = पुरुषोत्तमस्य भुजेन, युद्धेषु = कलहेषु, मुहुरुद्धूयमाना = प्रतिक्षणं
-
-
कम्प्यमानापि, इत्यन्वयः । अपिशब्देनैतदाह - प्रथमे द्वितीये वा दर्शने
तटिङ्क्रान्तिः पश्यतां भवतु नाम, शतशो दर्शनेऽपि भुजस्य जीमूतसाम्य-
संपत्तेरसिवरस्य च स्फुरदूपत्वात् पश्यतां तटियान्तिः सर्वदा कथं भवती-
त्याश्चर्यमेतदत्र दृष्टमिति । अमुमेवार्थं विवृणोति मोहयन्तीति । 'तरुणज-
लदे स्फुरन्तीयं तटित् मम शिरसि पतति मम शिरसि पतति' इति प्रत्येकं
रिपूणां भगवत्प्रचारशैघ्रयाद् व्याकुलतामादधानेत्यर्थः । झटिति = शीघ्रम् ।
तटित् विद्युदिव आलक्ष्यते = समन्तात् दृश्यते । झटिति दृश्यते
15 इत्यनेन तरणिकिरणप्रतिफलनाप्रतिफलनयोर्दर्शनादर्शनाभ्यां तटित्स्वभाव-
स्फुटीभावः प्रकाश्यते । मूर्तिः = उग्रतराम्रो निशितोभयधारः स्पष्टमुष्टिकः
-
,
-
Km
4.2 तटिदिवा EYEL°ESE¥2ACD ] तडिदिवा BEP EKM 4.3 °तृप्तो EYEL°ES"
EYAD ] दृप्तो EL°EK BC 4.4 °नन्दनो EYESEY2AC ] नन्दको BD; नदको
EL°EK
3.62 ° शुद्धाद्वैत॰ EXABD ] शुद्धपापैक C 3.63 आरभते EXC] आरभते – जी-
मूतश्यामेत्यादि A; आरभते – जीमूतेत्यादि B; आरभते – जीमूतश्यामभासेत्यादि D
4.7 कलहेषु ABCD ] om. EYvi 4.7 प्रतिक्षणं EVLABD ] अनुक्षणं C 4.8 कम्प्यमा-
नापि EY ABD ] कम्प्यमानमपि C 4.8 प्रथमे द्वितीये वा दर्शने EYIC ] प्रथमे दर्शने
द्वितीये दर्शने वा AD; प्रथमे दर्शने द्वितीये वा B 4.9 तटिद्॰ E¥BC ] तटित्त्व AD
4.10 • वरस्य EYBC ] प्रवरस्य AD 4.11 °अत्र E¥‡BC ] अत्रैव AD 4.12 पतति
ABCD ] पतेद् EY 4.14 तटित् EYBCD ] तत् A 4.16 स्फुटीभावः EYABD ]
om. C
4.16 स्पष्टमुष्टिक: ABCD ] स्पष्टमुष्टि: E¥
10
इति श्रीविष्णुपुराणवचनाच्च अविद्याकोशसंस्थितविशुद्धाद्वैतज्ञानात्मकम-
सिरत्नमज्ञाननिरसनेन सम्यग्ज्ञानप्रकाशनाय वरिवसितुमारभते-
जीमूतश्यामभासा मुहुरपि भगवद्बाहुना मोहयन्ती
युद्धेषूद्धूयमाना झटिति तटिदिवालक्ष्यते यस्य मूर्तिः ।
सोऽसिस्त्रासाकुलाक्षत्रिदशरिपुवपुःशोणितास्वादतृप्तो
नित्यानन्दाय भूयान्मधुमथनमनोनन्दनो नन्दको नः॥४॥
5
अर्थात्
s जीमूतश्यामभासा । जीमृतस्य
२७
-
=
नवमेघस्येव, श्यामा = नी-
-
ला, भाः=प्रभा यस्य तेन मुहुः = अनुक्षणम्। अपिर्भिन्नक्रमः। भगव-
=
"
द्वाहुना = पुरुषोत्तमस्य भुजेन, युद्धेषु = कलहेषु, मुहुरुद्धूयमाना = प्रतिक्षणं
-
-
कम्प्यमानापि, इत्यन्वयः । अपिशब्देनैतदाह - प्रथमे द्वितीये वा दर्शने
तटिङ्क्रान्तिः पश्यतां भवतु नाम, शतशो दर्शनेऽपि भुजस्य जीमूतसाम्य-
संपत्तेरसिवरस्य च स्फुरदूपत्वात् पश्यतां तटियान्तिः सर्वदा कथं भवती-
त्याश्चर्यमेतदत्र दृष्टमिति । अमुमेवार्थं विवृणोति मोहयन्तीति । 'तरुणज-
लदे स्फुरन्तीयं तटित् मम शिरसि पतति मम शिरसि पतति' इति प्रत्येकं
रिपूणां भगवत्प्रचारशैघ्रयाद् व्याकुलतामादधानेत्यर्थः । झटिति = शीघ्रम् ।
तटित् विद्युदिव आलक्ष्यते = समन्तात् दृश्यते । झटिति दृश्यते
15 इत्यनेन तरणिकिरणप्रतिफलनाप्रतिफलनयोर्दर्शनादर्शनाभ्यां तटित्स्वभाव-
स्फुटीभावः प्रकाश्यते । मूर्तिः = उग्रतराम्रो निशितोभयधारः स्पष्टमुष्टिकः
-
,
-
Km
4.2 तटिदिवा EYEL°ESE¥2ACD ] तडिदिवा BEP EKM 4.3 °तृप्तो EYEL°ES"
EYAD ] दृप्तो EL°EK BC 4.4 °नन्दनो EYESEY2AC ] नन्दको BD; नदको
EL°EK
3.62 ° शुद्धाद्वैत॰ EXABD ] शुद्धपापैक C 3.63 आरभते EXC] आरभते – जी-
मूतश्यामेत्यादि A; आरभते – जीमूतेत्यादि B; आरभते – जीमूतश्यामभासेत्यादि D
4.7 कलहेषु ABCD ] om. EYvi 4.7 प्रतिक्षणं EVLABD ] अनुक्षणं C 4.8 कम्प्यमा-
नापि EY ABD ] कम्प्यमानमपि C 4.8 प्रथमे द्वितीये वा दर्शने EYIC ] प्रथमे दर्शने
द्वितीये दर्शने वा AD; प्रथमे दर्शने द्वितीये वा B 4.9 तटिद्॰ E¥BC ] तटित्त्व AD
4.10 • वरस्य EYBC ] प्रवरस्य AD 4.11 °अत्र E¥‡BC ] अत्रैव AD 4.12 पतति
ABCD ] पतेद् EY 4.14 तटित् EYBCD ] तत् A 4.16 स्फुटीभावः EYABD ]
om. C
4.16 स्पष्टमुष्टिक: ABCD ] स्पष्टमुष्टि: E¥