2023-09-10 12:46:11 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
75
80
85
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् १
तथाप्यनेकरूपस्य तस्य रूपाण्यहर्निशम् ।
इत्यादिप्रयोगात्।
रूपं शब्दे पशौ श्लोके ग्रन्थावृत्तौ सितादिषु ।
सौन्दर्ये च स्वभावे च
इति वैजयन्ती। विशालम् =विस्तीर्णम् । आयतेरप्युपलक्षणमिदम्,
अहो विशालं भूपाल भुवनत्रितयोदरम् ।
6
।
इतिवत् । 'विशालमुरु विस्तीर्णम् ।' इति वैजयन्ती । 'वेः शालच्छङ्कटचौ'
इति शालच्प्रत्ययः । नीलाद्रेः ;
हिमवान् हेमकूटश्च निषधश्चेति दक्षिणे ।
नीलः श्वेतश्व शृङ्गी च उत्तरे वर्षपर्वताः ॥
इत्युक्तस्य मेरुमुत्तरेण वर्तमानस्य महानीलरत्नमयसर्वाङ्गकतया नीलनाम्नः
पर्वतश्रेष्ठस्येत्यर्थः। तुङ्गशृङ्गस्थितम् तरणिरथसरणिरोधिनि शिखरे नि-
षण्णम्, रजनीनाथबिम्बम् । निषण्णः सम्पूर्ण संपूर्णतया निशायाः सर्व-
स्याः नाथः = स्वामीति व्यपदेशयोग्यस्य; अन्यथा निशैकदेशस्वाम्यात्
तथावचनस्यौपचारिकत्वात्; चन्द्रस्य; बिम्बम् = मण्डलम्, इव । विभाति
=प्रकाशते। ननु – सितमिति स्वयमुक्तस्य कम्बुराजस्य मलिनकलङ्कचु-
म्बनविडम्बितमिन्दुबिम्बं कथमुपमानत्वेनोपादीयते? उच्यते
-
हन्त,
1.72 तथाप्यनेकरूपस्य तस्य रूपाण्यहर्निशम् ] Visnupurāņa 5.1.21.
1.75 रूपं शब्दे स्वभावे च ] Vaijayantī 6.3.28.
1.77 अहो विशालं भूपाल भुवनत्रितयोदरम् ] Kāvyādarśa 2.219.
=
...
1.78 विशालमुरु विस्तीर्णम् ] Vaijayantī 5.4.80.
1.78 वेः शालच्छङ्कटचौ ] Astādhyāyī 5.2.8,
1.81 हिमवान् वर्षपर्वताः ] Visnupurāna 2.2.11.
---
१५
-
1.72 रूपाण्यहर्निशम् ABCD ] रूपोऽहर्निशम् Ey 1 1.76 विस्तीर्णम् EYBCD ] वि-
स्तारम् A
1.80 • निषधश्चेति EY1 ] निषधश्चास्य ABD
1.81 हेम श्वेतश्च
1.82 रत्नमय
EVAB ] हे श्व C 1.82 इत्युक्तस्य ABC ] इत्युत्तरस्य EYD
EX*BCD ] रत्न A 1.82 ° सर्वाङ्गकतया EYBCD ] सर्वाङ्गतया A
E¥॰C] संपूर्णकलतया ABD
AC ] om. EXBD
यते EY"`ABD ] मानत्वेनोपनीयते C 1.88 उच्यते EX B] om. ACD 1.88 हन्त
EVABD ] हन्त हन्त C
1.84 संपूर्णतया
1.85 सर्वस्या: EDABC ] शर्वर्या: D 1.85 नाथ:
विभाति ABCD ] भाति Ey 1.88 ॰मानत्वेनोपादी-
1.86
80
85
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् १
तथाप्यनेकरूपस्य तस्य रूपाण्यहर्निशम् ।
इत्यादिप्रयोगात्।
रूपं शब्दे पशौ श्लोके ग्रन्थावृत्तौ सितादिषु ।
सौन्दर्ये च स्वभावे च
इति वैजयन्ती। विशालम् =विस्तीर्णम् । आयतेरप्युपलक्षणमिदम्,
अहो विशालं भूपाल भुवनत्रितयोदरम् ।
6
।
इतिवत् । 'विशालमुरु विस्तीर्णम् ।' इति वैजयन्ती । 'वेः शालच्छङ्कटचौ'
इति शालच्प्रत्ययः । नीलाद्रेः ;
हिमवान् हेमकूटश्च निषधश्चेति दक्षिणे ।
नीलः श्वेतश्व शृङ्गी च उत्तरे वर्षपर्वताः ॥
इत्युक्तस्य मेरुमुत्तरेण वर्तमानस्य महानीलरत्नमयसर्वाङ्गकतया नीलनाम्नः
पर्वतश्रेष्ठस्येत्यर्थः। तुङ्गशृङ्गस्थितम् तरणिरथसरणिरोधिनि शिखरे नि-
षण्णम्, रजनीनाथबिम्बम् । निषण्णः सम्पूर्ण संपूर्णतया निशायाः सर्व-
स्याः नाथः = स्वामीति व्यपदेशयोग्यस्य; अन्यथा निशैकदेशस्वाम्यात्
तथावचनस्यौपचारिकत्वात्; चन्द्रस्य; बिम्बम् = मण्डलम्, इव । विभाति
=प्रकाशते। ननु – सितमिति स्वयमुक्तस्य कम्बुराजस्य मलिनकलङ्कचु-
म्बनविडम्बितमिन्दुबिम्बं कथमुपमानत्वेनोपादीयते? उच्यते
-
हन्त,
1.72 तथाप्यनेकरूपस्य तस्य रूपाण्यहर्निशम् ] Visnupurāņa 5.1.21.
1.75 रूपं शब्दे स्वभावे च ] Vaijayantī 6.3.28.
1.77 अहो विशालं भूपाल भुवनत्रितयोदरम् ] Kāvyādarśa 2.219.
=
...
1.78 विशालमुरु विस्तीर्णम् ] Vaijayantī 5.4.80.
1.78 वेः शालच्छङ्कटचौ ] Astādhyāyī 5.2.8,
1.81 हिमवान् वर्षपर्वताः ] Visnupurāna 2.2.11.
---
१५
-
1.72 रूपाण्यहर्निशम् ABCD ] रूपोऽहर्निशम् Ey 1 1.76 विस्तीर्णम् EYBCD ] वि-
स्तारम् A
1.80 • निषधश्चेति EY1 ] निषधश्चास्य ABD
1.81 हेम श्वेतश्च
1.82 रत्नमय
EVAB ] हे श्व C 1.82 इत्युक्तस्य ABC ] इत्युत्तरस्य EYD
EX*BCD ] रत्न A 1.82 ° सर्वाङ्गकतया EYBCD ] सर्वाङ्गतया A
E¥॰C] संपूर्णकलतया ABD
AC ] om. EXBD
यते EY"`ABD ] मानत्वेनोपनीयते C 1.88 उच्यते EX B] om. ACD 1.88 हन्त
EVABD ] हन्त हन्त C
1.84 संपूर्णतया
1.85 सर्वस्या: EDABC ] शर्वर्या: D 1.85 नाथ:
विभाति ABCD ] भाति Ey 1.88 ॰मानत्वेनोपादी-
1.86