2023-09-10 12:46:48 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् ४९
इति,
धर्मो माता पिता धर्मो धर्मो ज्ञातिस्तथा सुहृत् ।
धर्मः स्वर्गश्च मोक्षश्च धर्मः स्वामी परन्तप ॥
इत्यादिवचनैः यथा यथा धर्मानुष्ठानस्यैव विहितत्वात् धर्मस्य च प
50 रिपन्थिनिरासेन स्वयमनुष्ठानेन च भगवदवतारैरेव संस्थाप्यमानत्वादिति
55
2
भावः ।
परित्राणाय साधूनां विनाशाय च दुष्कृताम्।
धर्मसंस्थापनार्थाय संभवामि युगे युगे ॥
इति,
यदि ह्यहं न वर्तेय जातु कर्मण्यतन्द्रितः ।
मम वर्त्मानुवर्तन्ते मनुष्याः पार्थ सर्वशः ॥
इत्यादिभगवद्वचनात् । दानवापहृतत्रयीप्रत्याहरणादिभिर्मात्स्यस्य, मन्दर
धारणादिभिः कौर्मस्य, धरणीमण्डलोद्धरणादिभिर्वाराहस्य, हिरण्यवधा-
दिभिर्नारसिंहस्य, बलिबन्धनादिभिर्वामनस्य, दुष्टक्षत्रक्षपणादिभिर्जामद-
60 ग्न्यस्य, रावणप्रमापणादिभिः काकुत्स्थस्य, पूतनापतनादिभिः कार्ष्णस्य,
त्रिपुरासुरविप्रलम्भादिभिर्बोद्धस्य, कलियुगकलुषजननिरसनेन कृतयुगस्था-
पनादिभिः काल्क्यस्य चावतारस्य जगद्धितकरणप्रसिद्धेश्च । ते यच्छब्देन
परामृष्टाः। एते अतीतानागतत्वेऽपि भावनावशात् वर्तमानत्वेन भक्तै-
रनुभूयमाना इत्यर्थः। पायासुः=रक्षन्तु इति आशिषि लिङ्। अत्र
49.48 धर्मो स्वामी परन्तप । Source not known.
49.53 परित्राणा युगे युगे ] Bhagavadgīta 4.8.
49.56 यदि ह्य पार्थ सर्वशः ] Bhagavadgīta 3.23.
...
१५१
"
-
49.49 विहितत्वात् EYCलेम् हितत्वात् AB 49.50 भगवदवतारैरेव AB ] च भगवद -
वतारेणैव E¥IC
49.56 जातु ELC] जात A 49.57 इत्यादि० EXI AC ] इति B
49.57 हरणादिभिर्मात्स्यस्य EYBC ] हरणादिर्मात्स्यस्य A 49.58 मन्दरधारणादिभिः
AB ] मन्दरोद्धारनादिभिः ELC 49.58 हिरण्य॰ EL॰AC ] हिरण्यकशिपु B 49.59
मण्डलोद्धरणादिभिर्वाराहस्य, बलिबन्धनादिभिर्वामनस्य EYBC ] मण्डलोद्धरणादि-
भिर्वामनस्य (eyeskip) A 49.60 • प्रमापणादिभिः EKAC ] प्रवणादिभिः B
कार्ष्णस्य E¥°C ] कृष्णस्य A; कृष्णय्स्य B
49.61 °जन ABC ]om. EDI
यच्छब्देन E¥C ] यच्छब्देन ये A; यच्छब्देन यं B
49.60
49.62
49.63 ॰वशात् EL"AC ] om.
49.64
B 49.64 भक्तैरनुभूयमाना AB] भक्तानुभूयमाना C; भक्तेरनुमीयमाना EDI
रक्षन्तु घ] रक्ष B 49.64 इति EYBC ] om. A
इति,
धर्मो माता पिता धर्मो धर्मो ज्ञातिस्तथा सुहृत् ।
धर्मः स्वर्गश्च मोक्षश्च धर्मः स्वामी परन्तप ॥
इत्यादिवचनैः यथा यथा धर्मानुष्ठानस्यैव विहितत्वात् धर्मस्य च प
50 रिपन्थिनिरासेन स्वयमनुष्ठानेन च भगवदवतारैरेव संस्थाप्यमानत्वादिति
55
2
भावः ।
परित्राणाय साधूनां विनाशाय च दुष्कृताम्।
धर्मसंस्थापनार्थाय संभवामि युगे युगे ॥
इति,
यदि ह्यहं न वर्तेय जातु कर्मण्यतन्द्रितः ।
मम वर्त्मानुवर्तन्ते मनुष्याः पार्थ सर्वशः ॥
इत्यादिभगवद्वचनात् । दानवापहृतत्रयीप्रत्याहरणादिभिर्मात्स्यस्य, मन्दर
धारणादिभिः कौर्मस्य, धरणीमण्डलोद्धरणादिभिर्वाराहस्य, हिरण्यवधा-
दिभिर्नारसिंहस्य, बलिबन्धनादिभिर्वामनस्य, दुष्टक्षत्रक्षपणादिभिर्जामद-
60 ग्न्यस्य, रावणप्रमापणादिभिः काकुत्स्थस्य, पूतनापतनादिभिः कार्ष्णस्य,
त्रिपुरासुरविप्रलम्भादिभिर्बोद्धस्य, कलियुगकलुषजननिरसनेन कृतयुगस्था-
पनादिभिः काल्क्यस्य चावतारस्य जगद्धितकरणप्रसिद्धेश्च । ते यच्छब्देन
परामृष्टाः। एते अतीतानागतत्वेऽपि भावनावशात् वर्तमानत्वेन भक्तै-
रनुभूयमाना इत्यर्थः। पायासुः=रक्षन्तु इति आशिषि लिङ्। अत्र
49.48 धर्मो स्वामी परन्तप । Source not known.
49.53 परित्राणा युगे युगे ] Bhagavadgīta 4.8.
49.56 यदि ह्य पार्थ सर्वशः ] Bhagavadgīta 3.23.
...
१५१
"
-
49.49 विहितत्वात् EYCलेम् हितत्वात् AB 49.50 भगवदवतारैरेव AB ] च भगवद -
वतारेणैव E¥IC
49.56 जातु ELC] जात A 49.57 इत्यादि० EXI AC ] इति B
49.57 हरणादिभिर्मात्स्यस्य EYBC ] हरणादिर्मात्स्यस्य A 49.58 मन्दरधारणादिभिः
AB ] मन्दरोद्धारनादिभिः ELC 49.58 हिरण्य॰ EL॰AC ] हिरण्यकशिपु B 49.59
मण्डलोद्धरणादिभिर्वाराहस्य, बलिबन्धनादिभिर्वामनस्य EYBC ] मण्डलोद्धरणादि-
भिर्वामनस्य (eyeskip) A 49.60 • प्रमापणादिभिः EKAC ] प्रवणादिभिः B
कार्ष्णस्य E¥°C ] कृष्णस्य A; कृष्णय्स्य B
49.61 °जन ABC ]om. EDI
यच्छब्देन E¥C ] यच्छब्देन ये A; यच्छब्देन यं B
49.60
49.62
49.63 ॰वशात् EL"AC ] om.
49.64
B 49.64 भक्तैरनुभूयमाना AB] भक्तानुभूयमाना C; भक्तेरनुमीयमाना EDI
रक्षन्तु घ] रक्ष B 49.64 इति EYBC ] om. A