2023-09-10 12:46:48 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
१४८
इत्यादिवचनैः : जगदनुग्रहाय भगवद्विग्रहस्यैव मत्स्याद्याकाररूपेण विवर्तमा-
नत्वात् तानेवावतारविशेषानुपास्ते, व्यष्टिभूततदुपासनस्यापि समष्टिभूत-
वासुदेवोपासनत्वेन परिणामात्-
मत्स्यः कूर्मो वराहो नरहरिणपतिर्वामनो जामदग्न्यः
काकुत्स्थः कंसघाती मनसिजविजयी यश्च कल्किर्भविष्यन् ।
विष्णोरंशावतारा भुवनहितकरा धर्मसंस्थापनार्थाः
पायासुम त एते गुरुतरकरुणाभारखिन्नाशया ये॥४९॥
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् ४९
मत्स्यः =मीनः। कूर्मः =कच्छपः । वराहः = सूकरः । नरहरिणपतिः ; न-
रः = पुरुषः, हरिणपतिः = सिंहः; 'सिंहो मृगेन्द्रः पञ्चास्यः' इत्यमरः ।
'हूणान् हन्तुं हरिणानिव हरिणेश: किशोरकान्'
=
इति हर्षोक्तेः । नरश्चासौ हरिणपतिश्च नरहरिणपतिः =नरसिंह; कण्ठा-
दुपरि सिंहाकारत्वादधः पुरुषाकारत्वाच्च । वामनः
अदित्यां कश्यपा-
ज्जातो ह्रस्वाङ्गो मायावटुः । जामदग्न्यः जमदग्नेः भार्गवस्यापत्यं
परशुरामः। काकुत्स्थः; ककुत्स्थ इति प्रसिद्धः कश्चिदैक्ष्वाको राजर्षिः,
तद्गोत्रभवः; दाशरथी राम इत्यर्थः । कंसघाती कालनेमेरवतारमुग्रसेन-
"
=
=
49.2 कल्किर्भविष्यन् EYESEX2ABC ] कल्की भविष्यन् EL°EKm 49.4 पायासुमाँ
त E¥EL°E¥'ESEX*2AB ] पायासुर्नस्त C
49.6 सिंहो मृगेन्द्रः पञ्चास्यः ] Amara 2.6.1.
49.7 हूणान् हन्तुं हरिणानिव हरिणेश: किशोरकान् ] Harsacarita, Ucchvāsa V, p. 19.
तानवतार AB
48.54
48.52 मत्स्याद्याकार• EYC ] मत्स्याद्यवतार AB 48.53 đ।7q।4q।• EY"C]
48.53 ॰ विशेषानुपास्ते EYAC ] रूपानुपास्ते B 48.53 ° तदुपासन-
स्यापि EXAC ] तेताशवसनस्यापि B 48.53 समष्टि E¥BC ] समस्त A
वासुदेवोपसनत्वेन परिणामात् EXC] वासुदेवोपसनपरिणामात् मत्स्यः कूर्मेत्यादि A;
वासुदेवोपसनत्वेन मत्स्यं कूर्मो वराहेत्यादि B 49.6 सिंह: EVIAC ] om. B
हूणान् हन्तुं AB ] भ्रूणान् हन्ति EVIC 49.7 किशोरकान् conj. ] किशोरकम् EYABC
49.8 नरहरिण° EVIC] इति नरहरिण AB 49.8 नरसिंहः E¥C] नृसिंहः A;
नर B 49.9 °कारत्वादध: EYAC ] काराध: B 49.10 हूस्वाङ्गो ABC ] om. Ey 1
49.12 तद्गोत्रभवः EY1 AC ] तद्गोत्रोद्भवः B
49.7
5
10
इत्यादिवचनैः : जगदनुग्रहाय भगवद्विग्रहस्यैव मत्स्याद्याकाररूपेण विवर्तमा-
नत्वात् तानेवावतारविशेषानुपास्ते, व्यष्टिभूततदुपासनस्यापि समष्टिभूत-
वासुदेवोपासनत्वेन परिणामात्-
मत्स्यः कूर्मो वराहो नरहरिणपतिर्वामनो जामदग्न्यः
काकुत्स्थः कंसघाती मनसिजविजयी यश्च कल्किर्भविष्यन् ।
विष्णोरंशावतारा भुवनहितकरा धर्मसंस्थापनार्थाः
पायासुम त एते गुरुतरकरुणाभारखिन्नाशया ये॥४९॥
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् ४९
मत्स्यः =मीनः। कूर्मः =कच्छपः । वराहः = सूकरः । नरहरिणपतिः ; न-
रः = पुरुषः, हरिणपतिः = सिंहः; 'सिंहो मृगेन्द्रः पञ्चास्यः' इत्यमरः ।
'हूणान् हन्तुं हरिणानिव हरिणेश: किशोरकान्'
=
इति हर्षोक्तेः । नरश्चासौ हरिणपतिश्च नरहरिणपतिः =नरसिंह; कण्ठा-
दुपरि सिंहाकारत्वादधः पुरुषाकारत्वाच्च । वामनः
अदित्यां कश्यपा-
ज्जातो ह्रस्वाङ्गो मायावटुः । जामदग्न्यः जमदग्नेः भार्गवस्यापत्यं
परशुरामः। काकुत्स्थः; ककुत्स्थ इति प्रसिद्धः कश्चिदैक्ष्वाको राजर्षिः,
तद्गोत्रभवः; दाशरथी राम इत्यर्थः । कंसघाती कालनेमेरवतारमुग्रसेन-
"
=
=
49.2 कल्किर्भविष्यन् EYESEX2ABC ] कल्की भविष्यन् EL°EKm 49.4 पायासुमाँ
त E¥EL°E¥'ESEX*2AB ] पायासुर्नस्त C
49.6 सिंहो मृगेन्द्रः पञ्चास्यः ] Amara 2.6.1.
49.7 हूणान् हन्तुं हरिणानिव हरिणेश: किशोरकान् ] Harsacarita, Ucchvāsa V, p. 19.
तानवतार AB
48.54
48.52 मत्स्याद्याकार• EYC ] मत्स्याद्यवतार AB 48.53 đ।7q।4q।• EY"C]
48.53 ॰ विशेषानुपास्ते EYAC ] रूपानुपास्ते B 48.53 ° तदुपासन-
स्यापि EXAC ] तेताशवसनस्यापि B 48.53 समष्टि E¥BC ] समस्त A
वासुदेवोपसनत्वेन परिणामात् EXC] वासुदेवोपसनपरिणामात् मत्स्यः कूर्मेत्यादि A;
वासुदेवोपसनत्वेन मत्स्यं कूर्मो वराहेत्यादि B 49.6 सिंह: EVIAC ] om. B
हूणान् हन्तुं AB ] भ्रूणान् हन्ति EVIC 49.7 किशोरकान् conj. ] किशोरकम् EYABC
49.8 नरहरिण° EVIC] इति नरहरिण AB 49.8 नरसिंहः E¥C] नृसिंहः A;
नर B 49.9 °कारत्वादध: EYAC ] काराध: B 49.10 हूस्वाङ्गो ABC ] om. Ey 1
49.12 तद्गोत्रभवः EY1 AC ] तद्गोत्रोद्भवः B
49.7
5
10