2023-09-10 12:46:45 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् ४६
सुप्ताकाराः प्रसुप्ते भगवति विबुधैरप्यदृष्टस्वरूपा
व्याप्तव्योमान्तरालास्तरलमणिरुचा रञ्जितास्पष्टभासः ।
15
देहच्छायोद्गमाभा रिपुवपुरगुरुप्लोषिरोषाग्निधूम्याः
केशाः केशिद्विषो नो विदधतु विपुलकेशपाशप्रणाशम् ॥ ४६॥
5 सुप्ताकाराः = शोभनजटारूपाः, भगवतः परमतपस्वित्वात् ;
समुक्तामणिविद्योतं सचन्द्राम्भोदवर्चसम् ।
जटाया मण्डलं कृत्स्नं बिभ्रत् कृष्णवपुर्हरिः ॥
इति श्रीहरिवंशोक्तेः ।
सुप्ता जालिनी गरुडा जटा
=
10 इति वैययन्ती । प्रसुप्ते = स्वप्नुमारब्धे । आदिकर्मणि क्तः। भगवति तस्मि-
न्निति विशेष्यो ऽध्याहार्यः । तस्मिन् केशिद्रुहीत्यर्थः; केशिद्विषो ऽन्यत्र
प्रतीतेः। विबुधैः=देवैरपि, अदृष्टस्वरूपाः ईदृक्तया इयत्तया च न
प्रत्यक्षीकृतं स्वरूपं तात्त्विकं संस्थानं येषाम् ; तैरपि स्थूलाकारस्यैव दृ-
श्यमानत्वात् । बुध इति 'बुध अवगमने' इत्यस्मात् 'इगुपधज्ञाप्रीकिरः
कः' इति के रूपम् । विशेषेण सर्वं बुध्यन्त इति प्रसिद्धानामियं दशा, किं
46.2 व्याप्त • EYEB°AC ] व्याप्ता B 46.2 · मणिरुचा रञ्जितास्पष्टभासः EV 1 ] रुचि-
जलारञ्जिताः स्पष्टभासः ED 46.3 °वपुरगुरु॰ EL°E5 ] वपुरगरु ELABC
प्लोषि conj. ] प्लोष EL°EKESEY"2 ABC 46.3 धूम्याः EL°EĎESEY 2AC ] धूमाः
46.3
v2
D
B
१३७
46.7 समुक्तामणिविद्योतं कृष्णवपुर्हरिः ] Harivamsa 42.2.
46.9 सुप्ता जालिनी गरुडा जटा ] Vaijayantī 4.4.101.
46.15 इगुपधज्ञाप्रीकिर: क: ] Astādhyāyī 3.1.135.
m
46.1 ° स्वरूपा E¥EL°EKES"EY2AC ] स्वभाव्या B 46.5 °तपस्वित्वात् EYAC ]
तस्थित्वात् B 46.6 समुक्तामणिविद्योतं EXC] सुक्तामणिविद्योत A; समुक्तामणिवि
द्योतः B
46.6 सचन्द्रा • EYBC ] सचन्द्रमा A
AC 46.9 सुप्ता EDBC ] अथप्ता A
46.7 जटाया EYB] सजटा
46.11 केशिदृहीत्यर्थः EYAC] केशद्रहीत्यथ
B 46.11 केशिद्विषो ELºC ] अन्यथा केशिद्रुहो A; केशिद्रुहो ऽपि B 46.12 प्रतीतेः
EXBC ] प्रतीतो A
46.12 इयत्तया च न AB ] च न EYC 46.13 स्वरूपं EY
BC ] om. A 46.13 येषाम् E¥॰BC ] येष A 46.13 °कारस्यैव EYLAC ] कारैव
B 46.14 बुध इति AB ] om. EXC 46.15 बुध्यन्त EYC] बुध्यत A; बुध्यन्तर B
46.15 प्रसिद्धानामियं दशा EYBC ] प्रसिद्धम् इयं दिशा A
सुप्ताकाराः प्रसुप्ते भगवति विबुधैरप्यदृष्टस्वरूपा
व्याप्तव्योमान्तरालास्तरलमणिरुचा रञ्जितास्पष्टभासः ।
15
देहच्छायोद्गमाभा रिपुवपुरगुरुप्लोषिरोषाग्निधूम्याः
केशाः केशिद्विषो नो विदधतु विपुलकेशपाशप्रणाशम् ॥ ४६॥
5 सुप्ताकाराः = शोभनजटारूपाः, भगवतः परमतपस्वित्वात् ;
समुक्तामणिविद्योतं सचन्द्राम्भोदवर्चसम् ।
जटाया मण्डलं कृत्स्नं बिभ्रत् कृष्णवपुर्हरिः ॥
इति श्रीहरिवंशोक्तेः ।
सुप्ता जालिनी गरुडा जटा
=
10 इति वैययन्ती । प्रसुप्ते = स्वप्नुमारब्धे । आदिकर्मणि क्तः। भगवति तस्मि-
न्निति विशेष्यो ऽध्याहार्यः । तस्मिन् केशिद्रुहीत्यर्थः; केशिद्विषो ऽन्यत्र
प्रतीतेः। विबुधैः=देवैरपि, अदृष्टस्वरूपाः ईदृक्तया इयत्तया च न
प्रत्यक्षीकृतं स्वरूपं तात्त्विकं संस्थानं येषाम् ; तैरपि स्थूलाकारस्यैव दृ-
श्यमानत्वात् । बुध इति 'बुध अवगमने' इत्यस्मात् 'इगुपधज्ञाप्रीकिरः
कः' इति के रूपम् । विशेषेण सर्वं बुध्यन्त इति प्रसिद्धानामियं दशा, किं
46.2 व्याप्त • EYEB°AC ] व्याप्ता B 46.2 · मणिरुचा रञ्जितास्पष्टभासः EV 1 ] रुचि-
जलारञ्जिताः स्पष्टभासः ED 46.3 °वपुरगुरु॰ EL°E5 ] वपुरगरु ELABC
प्लोषि conj. ] प्लोष EL°EKESEY"2 ABC 46.3 धूम्याः EL°EĎESEY 2AC ] धूमाः
46.3
v2
D
B
१३७
46.7 समुक्तामणिविद्योतं कृष्णवपुर्हरिः ] Harivamsa 42.2.
46.9 सुप्ता जालिनी गरुडा जटा ] Vaijayantī 4.4.101.
46.15 इगुपधज्ञाप्रीकिर: क: ] Astādhyāyī 3.1.135.
m
46.1 ° स्वरूपा E¥EL°EKES"EY2AC ] स्वभाव्या B 46.5 °तपस्वित्वात् EYAC ]
तस्थित्वात् B 46.6 समुक्तामणिविद्योतं EXC] सुक्तामणिविद्योत A; समुक्तामणिवि
द्योतः B
46.6 सचन्द्रा • EYBC ] सचन्द्रमा A
AC 46.9 सुप्ता EDBC ] अथप्ता A
46.7 जटाया EYB] सजटा
46.11 केशिदृहीत्यर्थः EYAC] केशद्रहीत्यथ
B 46.11 केशिद्विषो ELºC ] अन्यथा केशिद्रुहो A; केशिद्रुहो ऽपि B 46.12 प्रतीतेः
EXBC ] प्रतीतो A
46.12 इयत्तया च न AB ] च न EYC 46.13 स्वरूपं EY
BC ] om. A 46.13 येषाम् E¥॰BC ] येष A 46.13 °कारस्यैव EYLAC ] कारैव
B 46.14 बुध इति AB ] om. EXC 46.15 बुध्यन्त EYC] बुध्यत A; बुध्यन्तर B
46.15 प्रसिद्धानामियं दशा EYBC ] प्रसिद्धम् इयं दिशा A