2023-09-10 12:46:44 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् ४५
अथ,
ईशस्य केशान् विदुरम्बुवाहान्
40 इत्युक्तरीत्या उपास्यामलकावलीमुपास्ते, केशसंस्थानविशेषत्वात् त-
स्याः –
10
मालालीवालिधाम्नः कुवलयकलिता श्रीपतेः कुन्तलाली
कालिन्द्यारुह्य मूर्ध्नो गलति हरशिरः स्वर्धुनीस्पर्धया नु ।
राहुर्वायाति वक्तुं सकलशशिकलाभ्रान्तिलोलान्तरात्मा
लोकैरालोच्यते या प्रदिशतु सततं साखिलं मङ्गलं नः ॥ ४५ ॥
5 अलिधाम्नः = भ्रमरवन्नीलप्रभस्य, श्रीपतेः कुन्तलाली = कुन्तलपङ्गिः;
कुटिलकुन्तलस्तबकमालिना मौलिना ।
१३५
इत्यादिप्रयोगात् । सा कुन्तलाली मङ्गलं प्रदिशत्वित्यन्वयः । या लोकैरित्थ-
मालोच्यते । आलोचनप्रकारमाह – कुवलयकलिता = नीलोत्पलैर्ग्रथिता;
मालाली = मालानामावलिः । वा शब्दो विकल्पे । हरशिरः स्वर्धुनीस्पर्ध-
या; लोके हि तुल्यगुणयोरेकस्योत्कर्षमन्यो यथा न सहते तथा; 'गङ्गा
च यमुना च' इति सहपठितयोरावयोर्मध्ये गङ्गा परमेश्वरस्य त्रिभुवन-
दुर्लभं कपर्दभारमावसति, अतो ऽहमपि ततः परं स्थानमध्यासिष्य इति
45.3 राहुर्वायाति EV॰ABC ] राहुर्वा याति EP°EKESEX*? 45.4 ॰ लोच्यते EP
EK ] लोक्यते ABCEYESEX2
44.39 ईशस्य केशान् विदुरम्बुवाहान् ] Bhāgavatapurāņa 2.1.34.
45.6 कुटिलकुन्तलस्तबकमालिना मौलिना ] Harşacarita, Ucchvāsa I, p. 9.
45.11 गङ्गा च यमुना च ] Many possible sources.
Matsyapurāna 108.2; Kurmapurāna 2.13.24.
Mahābhārata 3.140.13; 13.50.18;
44.41
44.40 · रीत्या EYC ] नीत्या A 44.40 • विशेषत्वात् EXC] विशेषात् A
तस्याः E¥॰C] तस्याः मालालीवेत्यादि A
45.5 ॰ प्रभस्य EVLAB ] वर्णप्रभस्य C
...
45.7 कुन्तलाली . सा कुन्तलाली ELºC ] कुन्तलाली (eyeskip) A
45.8 ॰ लोच्य -
ते। आलोचन AB ] लोक्यते । आलओकन EYIC 45.8 नीलोत्पलैर्ग्रथिता EYAC ]
नीलोत्पलग्रथिता B
45.10 • गुण° EYBC ] गण A
AB 45.11 परमेश्वरस्य EK BC ] पारमेश्वरस्य A
स्थानमध्याशिष्यत B
45.11 गङ्गा च EYC ] गङ्गा
45.12 स्थानमध्यासिष्य EYAC ]
अथ,
ईशस्य केशान् विदुरम्बुवाहान्
40 इत्युक्तरीत्या उपास्यामलकावलीमुपास्ते, केशसंस्थानविशेषत्वात् त-
स्याः –
10
मालालीवालिधाम्नः कुवलयकलिता श्रीपतेः कुन्तलाली
कालिन्द्यारुह्य मूर्ध्नो गलति हरशिरः स्वर्धुनीस्पर्धया नु ।
राहुर्वायाति वक्तुं सकलशशिकलाभ्रान्तिलोलान्तरात्मा
लोकैरालोच्यते या प्रदिशतु सततं साखिलं मङ्गलं नः ॥ ४५ ॥
5 अलिधाम्नः = भ्रमरवन्नीलप्रभस्य, श्रीपतेः कुन्तलाली = कुन्तलपङ्गिः;
कुटिलकुन्तलस्तबकमालिना मौलिना ।
१३५
इत्यादिप्रयोगात् । सा कुन्तलाली मङ्गलं प्रदिशत्वित्यन्वयः । या लोकैरित्थ-
मालोच्यते । आलोचनप्रकारमाह – कुवलयकलिता = नीलोत्पलैर्ग्रथिता;
मालाली = मालानामावलिः । वा शब्दो विकल्पे । हरशिरः स्वर्धुनीस्पर्ध-
या; लोके हि तुल्यगुणयोरेकस्योत्कर्षमन्यो यथा न सहते तथा; 'गङ्गा
च यमुना च' इति सहपठितयोरावयोर्मध्ये गङ्गा परमेश्वरस्य त्रिभुवन-
दुर्लभं कपर्दभारमावसति, अतो ऽहमपि ततः परं स्थानमध्यासिष्य इति
45.3 राहुर्वायाति EV॰ABC ] राहुर्वा याति EP°EKESEX*? 45.4 ॰ लोच्यते EP
EK ] लोक्यते ABCEYESEX2
44.39 ईशस्य केशान् विदुरम्बुवाहान् ] Bhāgavatapurāņa 2.1.34.
45.6 कुटिलकुन्तलस्तबकमालिना मौलिना ] Harşacarita, Ucchvāsa I, p. 9.
45.11 गङ्गा च यमुना च ] Many possible sources.
Matsyapurāna 108.2; Kurmapurāna 2.13.24.
Mahābhārata 3.140.13; 13.50.18;
44.41
44.40 · रीत्या EYC ] नीत्या A 44.40 • विशेषत्वात् EXC] विशेषात् A
तस्याः E¥॰C] तस्याः मालालीवेत्यादि A
45.5 ॰ प्रभस्य EVLAB ] वर्णप्रभस्य C
...
45.7 कुन्तलाली . सा कुन्तलाली ELºC ] कुन्तलाली (eyeskip) A
45.8 ॰ लोच्य -
ते। आलोचन AB ] लोक्यते । आलओकन EYIC 45.8 नीलोत्पलैर्ग्रथिता EYAC ]
नीलोत्पलग्रथिता B
45.10 • गुण° EYBC ] गण A
AB 45.11 परमेश्वरस्य EK BC ] पारमेश्वरस्य A
स्थानमध्याशिष्यत B
45.11 गङ्गा च EYC ] गङ्गा
45.12 स्थानमध्यासिष्य EYAC ]