2023-09-10 12:46:44 by ambuda-bot
This page has not been fully proofread.
विष्णुपादादिकेशस्तोत्रम् ४४
इत्युक्तक्रमेण विषयेषु लोला मतिरेव, नटी = लासिका । भावनाख्याम् =स-
दानुसंधानसंज्ञाम्।
१३४
नास्ति बुद्धिरयुक्तस्य न चायुक्तस्य भावना ।,
सनन्दनादयो भूप ब्रह्मभावनया पुरा ।,
ये भावयन्त्यमृतवाहिभिरंशुजालैः।
इत्यादिवचनैः भावनाया वासनार्थत्वावगमात् । नाटिकाम् = नाटकप्रकर-
णलक्षणविशेषसंकीर्णं प्रबन्धविशेषम् ।
तत्र वस्तु प्रकरणान्नाटकान्नायको नृपः ।
देवी तत्र भवेज्ज्येष्ठा प्रगल्भा नृपवंशजा ॥
नायिका तादृशी मुग्धा दिव्या वातिमनोहरा ।
कैशिक्यङ्गैश्चतुर्भिश्च युक्ताङ्गैरिव नाटिका ॥
इति धनिकोक्तेः ।
44.21 नास्ति बुद्धिरयुक्तस्य न चायुक्तस्य भावना ] Bhagavadgīta 2.66.
44.22 सनन्दनादयो भूप ब्रह्मभावनया पुरा ] Visnupurāņa 6.7.50.
44.23 ये भावयन्त्यमृतवाहिभिरंशुजालैः ] Ambāstava 13.
44.29 तत्र नाटिका ] Daśarūpaka 3.48.
44.31 नर्म चतुरङिगका ] Daśarūpaka 2.48.
44.33 स्फटिककटकभूमिं नाटयत्येष शैलः ] Siśupālavadha 4.65.
...
नर्म तत्स्फिञ्जतत्स्फोटतद्गर्भैश्चतुरङ्गिका
इत्युक्तानि कैशिक्यङ्गानि । नाटयेत् = अभिनयेत्, प्रयुङ्कामित्यर्थः;
=
स्फटिककटकभूमिं नाटयत्येष शैलः
इति माघोक्तवत् । पटवी सती, चिराय भावनाख्यां नाटिकां नाटयेदि-
ति विशिष्टे प्रार्थना । उत्तमदेवतासन्निधावेव देवताप्रीणनस्य नाट्यप्रयोगस्य 35
मुख्यत्वम्, अन्यत्रामुख्यत्वमिति द्योतयितुं कृतमकुटमहादेवलिङ्गप्रतिष्ठे इ-
त्युक्तम्। अत्र समस्तवस्तुविषयं सावयवरूपकमलंकारः ॥४४॥
44.20 • संधान • EYAC ]om. B 44.21 चायुक्तस्य EVC] प्रयुक्तस्य (?) A; चा-
बुद्धस्य B 44.21 भावना इत्यादिवचनैः भावनाया EYC ] भावनाया (eyeskip) A
44.22 सनन्दनादयो भूप. • प्रदिशत्वित्यन्वयः EY°C ] सनन्दनादयो भूप
प्रदिशत्वि-
44.29
44.25 विशेष ० EXIC ] om. A
44.31 °तत्फिञ्जतत्स्फोट● EXC]
A
...
20
त्यन्वयः B
44.22 पुरा EYLAB ] युता C
कैशिक्यङ्गैश्चतुर्भिश्च EYC ] कौशिक्यङ्गैश्चतुर्भिश्च
तत्स्फोट (eyeskip) A
25
30
इत्युक्तक्रमेण विषयेषु लोला मतिरेव, नटी = लासिका । भावनाख्याम् =स-
दानुसंधानसंज्ञाम्।
१३४
नास्ति बुद्धिरयुक्तस्य न चायुक्तस्य भावना ।,
सनन्दनादयो भूप ब्रह्मभावनया पुरा ।,
ये भावयन्त्यमृतवाहिभिरंशुजालैः।
इत्यादिवचनैः भावनाया वासनार्थत्वावगमात् । नाटिकाम् = नाटकप्रकर-
णलक्षणविशेषसंकीर्णं प्रबन्धविशेषम् ।
तत्र वस्तु प्रकरणान्नाटकान्नायको नृपः ।
देवी तत्र भवेज्ज्येष्ठा प्रगल्भा नृपवंशजा ॥
नायिका तादृशी मुग्धा दिव्या वातिमनोहरा ।
कैशिक्यङ्गैश्चतुर्भिश्च युक्ताङ्गैरिव नाटिका ॥
इति धनिकोक्तेः ।
44.21 नास्ति बुद्धिरयुक्तस्य न चायुक्तस्य भावना ] Bhagavadgīta 2.66.
44.22 सनन्दनादयो भूप ब्रह्मभावनया पुरा ] Visnupurāņa 6.7.50.
44.23 ये भावयन्त्यमृतवाहिभिरंशुजालैः ] Ambāstava 13.
44.29 तत्र नाटिका ] Daśarūpaka 3.48.
44.31 नर्म चतुरङिगका ] Daśarūpaka 2.48.
44.33 स्फटिककटकभूमिं नाटयत्येष शैलः ] Siśupālavadha 4.65.
...
नर्म तत्स्फिञ्जतत्स्फोटतद्गर्भैश्चतुरङ्गिका
इत्युक्तानि कैशिक्यङ्गानि । नाटयेत् = अभिनयेत्, प्रयुङ्कामित्यर्थः;
=
स्फटिककटकभूमिं नाटयत्येष शैलः
इति माघोक्तवत् । पटवी सती, चिराय भावनाख्यां नाटिकां नाटयेदि-
ति विशिष्टे प्रार्थना । उत्तमदेवतासन्निधावेव देवताप्रीणनस्य नाट्यप्रयोगस्य 35
मुख्यत्वम्, अन्यत्रामुख्यत्वमिति द्योतयितुं कृतमकुटमहादेवलिङ्गप्रतिष्ठे इ-
त्युक्तम्। अत्र समस्तवस्तुविषयं सावयवरूपकमलंकारः ॥४४॥
44.20 • संधान • EYAC ]om. B 44.21 चायुक्तस्य EVC] प्रयुक्तस्य (?) A; चा-
बुद्धस्य B 44.21 भावना इत्यादिवचनैः भावनाया EYC ] भावनाया (eyeskip) A
44.22 सनन्दनादयो भूप. • प्रदिशत्वित्यन्वयः EY°C ] सनन्दनादयो भूप
प्रदिशत्वि-
44.29
44.25 विशेष ० EXIC ] om. A
44.31 °तत्फिञ्जतत्स्फोट● EXC]
A
...
20
त्यन्वयः B
44.22 पुरा EYLAB ] युता C
कैशिक्यङ्गैश्चतुर्भिश्च EYC ] कौशिक्यङ्गैश्चतुर्भिश्च
तत्स्फोट (eyeskip) A
25
30